Taryfa ulgowa dla spółek opodatkowanych estońskim CIT, ale tylko częściowa

Ważne: Podatnicy opodatkowani ryczałtem od dochodów spółek, tak jak inni podatnicy CIT, muszą wykonać mapowanie kont, oznaczyć kontrahentów i powiązać transakcje z KSeF.

Korzyści dla fiskusa

Brak konieczności wypełniania znaczników podatkowych nie oznacza jednak, że jednolite pliki kontrolne w podatku dochodowym nie wpłyną na sytuację podatników opodatkowanych ryczałtem od dochodów spółek. Wprawdzie fiskus nie pozna wprost kwalifikacji podatkowej transakcji gospodarczych dokonywanych przez podatników na estońskim CIT – ale otrzyma narzędzia, aby lepiej weryfikować prawidłowość identyfikacji zdarzeń wpływających na podstawę opodatkowania.

Należy zauważyć, że podstawowym elementem opodatkowania w modelu estońskim jest wypłata zysków w postaci dywidendy. Pozostałe kategorie dochodów w ryczałcie od dochodów spółek mają jedynie charakter uzupełniający i zabezpieczający system przed unikaniem opodatkowania. Zazwyczaj podatnicy nie będą więc wykazywać znaczących dochodów z ukrytych zysków, wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą czy nieujawnionych operacji gospodarczych. Administracja skarbowa będzie miała jednak o wiele szersze możliwości kontrolne dotyczące tych kategorii dochodów.

Informacje o kontrahentach spółki

Jednym z obowiązkowych elementów, o które należy uzupełnić księgi rachunkowe, jest informacja, z jakim kontrahentem została zawarta określona transakcja gospodarcza. Podając NIP kontrahenta, podatnik umożliwia filtrowanie transakcji podatnika na te, które zostały zawarte z podmiotem powiązanym lub podmiotami niepowiązanymi. Transakcje z podmiotami powiązanymi mogą generować dochód z tytułu ukrytych zysków. Administracja może odczytać sens transakcji z jej opisu, zweryfikować dane widniejące na fakturze, jeśli została wystawiona, oraz ustalać, czy dochód z ukrytych zysków został wykazany w deklaracji. Szczególnie uważnie będą badane pożyczki, czynsze najmu i wynagrodzenia za różnego typu usługi niematerialne świadczone przez wspólników.

Uwaga! Podobnie opisy operacji gospodarczych mogą być analizowane w kontekście wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą. Administracja może sprawdzić, jakiego typu płatność została przekazana na rzecz jakiego podmiotu i weryfikować, czy odpowiednie kwoty zostały wykazane w zeznaniu.

Nieujawnione operacje gospodarcze w estońskim CIT

Znaczne ryzyko i wiele wątpliwości dotyczy nieujawnionych operacji gospodarczych. Podatnik opodatkowany ryczałtem od dochodów spółek musi prowadzić księgi rachunkowe oraz sporządzać sprawozdania finansowe na podstawie przepisów o rachunkowości w sposób zapewniający prawidłowe określenie wysokości zysku (straty) netto, podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku. Przepis ten nie jest jedynie dobrym standardem. Jego naruszenie ma określone negatywne i dolegliwe konsekwencje dla podatnika:

• opodatkowaniu estońskim CIT podlegają wartości przychodów i kosztów podlegających zgodnie z przepisami o rachunkowości zarachowaniu w roku podatkowym i uwzględnieniu w zysku (stracie) netto, które nie zostały uwzględnione w tym zysku (stracie) netto;
• jeśli jest opodatkowany ryczałtem, to traci prawo do tego opodatkowania z końcem roku poprzedzającego rok podatkowy, w którym nie prowadził ksiąg podatkowych lub dane wynikające z ksiąg podatkowych nie pozwalają na określenie wyniku finansowego netto.

Regulacje te miały przede wszystkim stanowić podstawę dla administracji skarbowej do opodatkowania i eliminowania z ryczałtu podatników, którzy nie prowadzą ksiąg rachunkowych czy nie ewidencjonują transakcji w księgach, np. dokonując ich na czarno. Dostrzec jednak można, że przepisy te są obecnie interpretowane przez administrację skarbową szeroko. Widzi obowiązek podatkowy nawet w przypadku niezawinionych błędów w prowadzeniu ksiąg rachunkowych.

Ważne: Teoretycznie nawet nieznaczna transakcja rozpoznana w księgach z opóźnieniem może skutkować:

• koniecznością opodatkowania kwoty z niej wynikającej,
• ryzykiem uznania, że podatnik utracił prawo do opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek.

Wnioski

Obowiązek raportowania przez podatników na estońskim CIT ksiąg rachunkowych daje możliwość administracji skarbowej śledzenia poszczególnych księgowań. Podatnicy podają m.in. datę:

• operacji gospodarczej,
• ujęcia operacji w księgach podatkowych oraz
• wystawienia dokumentu księgowego.

Jednocześnie księgowania podatnika można porównać krzyżowo z danymi wynikającymi z ksiąg kontrahenta. Raportowanie JPK_CIT stawia podatników opodatkowanych estońskim CIT przed realnym zagrożeniem znacznego zwiększenia zainteresowania administracji skarbowej tą pobieżnie traktowaną dotychczas kategorią dochodu w estońskim CIT.

W tym kontekście warto rozważyć specjalne rozwiązanie dostępne dla ryczałtowców – zwiększony próg dla możliwości skorzystania z kwartalnego rozliczenia VAT, co z kolei pozwala na odroczenie o rok obowiązku przesyłania JPK_CIT. Podatnicy podlegający opodatkowaniu ryczałtem od dochodów spółek uprawnieni są do kwartalnych rozliczeń VAT, jeżeli wartość sprzedaży (wraz z kwotą podatku) u tych podatników nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 4 mln euro.

Uwaga! Chociaż nie jest jasne, kiedy należy wybrać kwartalny VAT, aby skorzystać z odroczenia obowiązku przesyłania plików JPK_CIT, większość argumentów przemawia za uznaniem, że wystarczające jest pozostawanie na nim od początku 2026 r. ©℗