JPK_CIT – największa zmiana w sprawozdawczości finansowej

Raportowanie JPK_CIT będzie odbywać się w sposób analogiczny do innych plików JPK – wyłącznie za pomocą środków komunikacji elektronicznej, w formacie zgodnym ze strukturą logiczną opublikowaną przez Ministerstwo Finansów. Będzie się ono składać z dwóch odrębnych plików:

• JPK_KR_PD (dane z ksiąg rachunkowych, rozliczenie CIT),
• JPK_ST_KR (ewidencja środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych).

Uwaga! Raportowanie JPK_CIT zawierać będzie pełny wgląd w operacje księgowe oraz dane wykorzystywane do obliczenia podstawy opodatkowania takie jak:

• księga główna,
• dzienniki,
• zestawienie obrotów i sald,
• dane kontrahentów,
• ewidencje środków trwałych i WNIP,
• oznaczenia podatkowe transakcji kosztowych i przychodowych.

Harmonogram wdrożenia JPK_CIT

Proces wdrażania JPK_CIT został rozłożony na kilka etapów, aby dać przedsiębiorstwom czas na dostosowanie systemów księgowych oraz procedur wewnętrznych:

• od 1 stycznia 2025 r. – obowiązek raportowania dotyczy największych podmiotów tj. podatkowych grup kapitałowych oraz największych podatników CIT, u których wartość przychodu uzyskanego w poprzednim roku podatkowym (a w przypadku spółek niebędących osobami prawnymi – roku obrotowym) przekroczyła równowartość 50 mln euro. Pierwszy termin raportowania obejmuje dane za rok obrotowy rozpoczynający się po 31 grudnia 2024 r. i przypada na marzec 2026 r., tj. do upływu terminu złożenia zeznania podatkowego za 2025 r.
• od 1 stycznia 2026 r. – obowiązek obejmie średnie przedsiębiorstwa, tj. podatników i spółki niebędące osobami prawnymi, które zobowiązane są do przesyłania ewidencji JPK_VAT. Dane raportowe obejmą dane za rok obrotowy rozpoczynający się po 31 grudnia 2025 r., a pierwszy termin raportowania nastąpi w marcu 2027 r. Nie wszystkie elementy raportowania będą jeszcze obowiązkowe.
• od 1 stycznia 2027 r. – raportowanie będzie już powszechne i obejmie wszystkie podmioty zobowiązane do prowadzenia ksiąg rachunkowych w pełnej formie.

Konsekwencje dla księgowych

Wdrożenie JPK_CIT oznacza zupełnie nowe podejście do prowadzenia ksiąg rachunkowych. Dotychczas wiele firm traktowało sprawozdawczość podatkową jako proces końcowy – bilansowanie rozliczeń i nanoszenie ewentualnych korekt dopiero przy rocznym CIT-8. Obecnie takie podejście nie jest już możliwe. Organy podatkowe otrzymują bowiem na bieżąco pełny obraz ksiąg rachunkowych, co zmusza księgowych do niezwykle precyzyjnego księgowania oraz mapowania każdej operacji już na etapie jej ujęcia. W praktyce oznacza to koniec tzw. „łat” nanoszonych pod koniec roku i konieczność prowadzenia ksiąg w sposób spójny oraz w pełni transparentny przez cały okres rozliczeniowy.

Nowa codzienność to także dodatkowe obowiązki i wyzwania organizacyjne. Aby sprostać wymogom JPK_CIT, księgowi powinni przede wszystkim zadbać o zgodność planu kont z nowymi standardami, zapewniać bieżącą kontrolę jakości danych oraz inwestować w szkolenia zespołu, które pozwolą lepiej zrozumieć techniczne aspekty raportowania. Niezbędna staje się również ścisła współpraca z dostawcami oprogramowania finansowo-księgowego, ponieważ tylko aktualne systemy gwarantują poprawne generowanie plików JPK_CIT. Wreszcie, niezwykle ważne jest stałe monitorowanie komunikatów Ministerstwa Finansów, które regularnie publikuje wyjaśnienia i zmiany w zakresie nowych obowiązków.

Dotychczasowe doświadczenia firm

Pierwsze miesiące funkcjonowania JPK_CIT pokazują, że przedsiębiorstwa zarówno mierzą się z wyzwaniami, jak i dostrzegają pewne korzyści płynące z nowego systemu. Najczęściej wskazywane trudności dotyczą dostosowania systemów księgowych, konieczności ujednolicenia planów kont oraz zwiększonego nakładu pracy w pierwszych miesiącach raportowania. Wielu księgowych sygnalizuje również potrzebę dodatkowych szkoleń i wsparcia technicznego.

Część firm zauważa jednak pozytywne aspekty zmian. Dzięki konieczności bieżącej weryfikacji danych księgowych zmniejsza się ryzyko błędów i nieścisłości, a dostęp do szczegółowych danych w ustrukturyzowanej formie ułatwia zarządzanie finansami i kontrolę wewnętrzną prowadzonych operacji.

Uwaga! Nie bez znaczenia pozostaje także to, że jednolity format plików może w przyszłości uprościć komunikację z bankami czy audytorami.

Podsumowanie

Wprowadzenie JPK_CIT to największa reforma sprawozdawczości podatkowej w Polsce od lat. Zmienia ona nie tylko sposób raportowania do organów podatkowych, lecz także codzienną pracę księgowych, którzy muszą na nowo zorganizować swoje procesy. Choć pierwsze miesiące pokazują, że wdrożenie wiąże się z wieloma trudnościami, to jednak perspektywa większej przejrzystości i cyfryzacji finansów wydaje się nieunikniona. Pozostaje pytanie, czy przedsiębiorstwa będą w stanie w pełni wykorzystać potencjał nowego systemu i czy administracja skarbowa zapewni im wystarczające wsparcie w tym procesie.