Subskrybuj nas na Youtube
Przepisy przewidujące wyłączenie z kosztu uzyskania przychodów wydatków przekraczających 15 000 zł, jeśli nie zostały one uregulowane poprzez rachunek bankowy, wejdą w życie 1 stycznia 2017 r. Nowe regulacje nie przewidują żadnych wyjątków dla sytuacji, w których zapłata następuje poprzez potrącenie.
Zgodnie z nowymi przepisami wprowadzonymi do ustaw regulujących podatki dochodowe podatnicy nie będą mogli zaliczyć wydatku do kosztów uzyskania przychodów w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego. Powiązane z tą regulacją przepisy ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 584 ze zm.) przewidują, że dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15 000 zł.
Potrącenie wzajemnych zobowiązań jest formą uregulowania zobowiązania, ale nie jest zapłatą. Nowe przepisy nie powinny zatem odnosić się do kompensat. Zgodnie jednakże z informacją opublikowaną na stronie Krajowej Izby Podatkowej (http://www.izbapodatkowa.pl/uchwalone-zmiany-w-ustawie-o-vat,4,1975) zmiana przepisów w praktyce spowoduje, że kompensaty nie będą występować w obrocie gospodarczym. Tym bardziej że zapłata gotówkowa (w tym kompensata) dotycząca transakcji powyżej 15 000 zł nie będzie mogła u nabywcy stanowić kosztu uzyskania przychodu.
W praktyce potrącenie jest często spotykanym mechanizmem pozwalającym na rozliczenia między przedsiębiorcami. Jeśli podmiot A jest wierzycielem i jednocześnie dłużnikiem podmiotu B, to w celu uregulowania zobowiązań podmioty mogą dokonać wzajemnego potrącenia. Taki mechanizm znacząco upraszcza rozliczenia, co więcej, czasami może być sposobem na odzyskanie środków od niesolidnego dłużnika w wyniku zastosowania potrącenia ustawowego. Ponadto w rozliczeniach między przedsiębiorcami występują bardziej skomplikowane konfiguracje pozwalające rozliczyć poprzez instytucję przekazu wzajemne zobowiązania kilku stron.
Niestety wątpliwości będzie więcej. Może bowiem pojawić się pytanie, czy kosztem uzyskania przychodów będą skapitalizowane odsetki, czyli odsetki dopisane do kapitału pożyczki w miejsce ich spłaty. Kolejny problem może dotyczyć regulowania zobowiązań poprzez przewidzianą w ustawie z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 380 ze zm.) konstrukcję świadczenia w miejsce wykonania. Obecnie np. nie budzi żadnych wątpliwości, że w sytuacji zapłaty zobowiązania poprzez np. przeniesienie własności nieruchomości podatnik będzie miał prawo do zaliczenia do kosztów poniesionego w ten sposób wydatku. Choć transakcja nie odbywa się za pośrednictwem rachunku bankowego, niewątpliwie dochodzi do spłaty zobowiązania.
Do wejścia w życie nowych przepisów pozostało jeszcze klika miesięcy. To wystarczająco długi czas, by doprecyzować nowe przepisy, tak aby uwzględniały wszystkie mechanizmy rozliczeń. Zamiast nowelizacji Ministerstwo Finansów mogłoby rozważyć wydanie ogólnej interpretacji przepisów, w której zostałoby sprecyzowane, jakich sytuacji nowe przepisy nie będą obejmować. W przeciwnym razie otworzy się pole do swobody interpretacyjnej, co niestety może odbić się bardzo niekorzystnie na podatnikach.