Wielokrotne wydanie decyzji w postępowaniach odwoławczych w tej samej sprawie i przez ten sam skład osobowy SKO nie narusza zasady obiektywnego rozstrzygania sprawy – orzekł NSA.
Chodziło o mężczyznę, który nie spłacił zaległości w podatku od nieruchomości za lata 2004–2006. Ponieważ nie wywiązał się ze swoich zobowiązań, burmistrz wszczął wobec niego postępowanie egzekucyjne i zajął jego rachunek bankowy. Podatnik złożył wniosek o zawieszenie egzekucji na 12 miesięcy, a także umorzenie odsetek od zaległości i części należności głównej.
Burmistrz rozpatrzył wniosek, ale odmówił umorzenia. Mężczyzna złożył więc odwołanie od niekorzystnej dla niego decyzji. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Pile uznało, że decyzję organu I instancji należało uchylić, a okoliczności sprawy zbadać ponownie.
Polecany produkt: Jednolity plik kontrolny>>>
Burmistrz wciąż jednak obstawał przy swoim stanowisku, a SKO ponownie uchyliło jego decyzję. Sprawa wróciła więc do burmistrza po raz kolejny – tym razem ostatni. Rozpatrując trzecie już odwołanie mężczyzny, SKO podzieliło pogląd organu I instancji i podtrzymało jego decyzję w mocy, odmawiając podatnikowi umorzenia zaległości.
Mężczyzna złożył skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu. Ten orzekł na jego korzyść, choć nie podzielił podniesionych przez niego zarzutów dotyczących naruszenia prawa materialnego. Dopatrzył się natomiast innych uchybień po stronie organów. Uznał bowiem, że SKO nie mogło trzykrotnie wydawać decyzji w tym samym, powtarzającym się składzie osobowym.
Sąd zwrócił uwagę na to, że członkowie organu i przewodniczący tylko zmieniali się miejscami, a to – w jego ocenie – było naruszeniem procesowych praw podatnika. Przytoczył brzmienie art. 130 par. 1 ordynacji podatkowej, który wymienia przesłanki za wyłączeniem pracownika, w tym m.in. członka SKO, z udziału w postępowaniu. Jedną z nich jest sytuacja, gdy pracownik brał udział w wydaniu zaskarżonej decyzji.
WSA w Poznaniu przywołał też orzecznictwo, z którego wynika ugruntowany pogląd, że członkowie SKO podlegają wyłączeniu w postępowaniu nadzwyczajnym, jeżeli brali już udział w wydawaniu decyzji w postępowaniu zwykłym. Świadczą o tym m.in. wyroki WSA w Białymstoku z 30 czerwca 2011 r. (sygn. akt II SA/Bk 228/11) i WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 12 maja 2011 r. (sygn. akt II SA/Go 136/11).
Sąd wskazał co prawda, że toczące się wobec podatnika postępowanie o umorzenie zaległości nie odbywało się w trybie nadzwyczajnym, ale uznał, że nie ma to znaczenia, bo istotna jest zasada dwuinstancyjności postępowania. A ona nakazuje, aby odwołanie rozpatrywał inny organ i – co istotne zdaniem sądu – w innym składzie osobowym.
– Na tym właśnie polega zasada i jednocześnie gwarancja procesowa, że nikt nie może być sędzią we własnej sprawie, bo z wydanym poprzednio rozstrzygnięciem zwykle się identyfikuje przy ponownej ocenie w sprawie – uznał WSA w Poznaniu.
Skargę kasacyjną na to rozstrzygnięcie złożyło SKO. I wygrało, bo NSA uznał, że nie sposób jest zgodzić się ze stanowiskiem WSA. Sędzia Bogusław Woźniak przytoczył brzmienie art. 130 par. 1 pkt 6 ordynacji i wyjaśnił, że przepis ten mówi o wyłączeniu pracownika, ale w przypadku gdy brał on udział w wydawaniu decyzji w trybie nadzwyczajnym, które kończą dane postępowanie, a nie w postępowaniu zwykłym. – Nie chodzi tu o sytuację, w której sprawa jest po prostu wielokrotnie rozpatrywana. Trudno tu mówić o jakimkolwiek naruszeniu praw procesowych podatnika do obiektywnego i niezależnego załatwienia sprawy – powiedział sędzia Bogusław Woźniak.
Na potwierdzenie przywołał również wyrok NSA z 16 maja 2013 r. (sygn. akt II FSK 1699/11), który zapadł w analogicznym stanie faktycznym. Sąd orzekł w nim, że art. 130 par. 1 pkt 6 ordynacji stosuje się jedynie do sytuacji, gdy ta sama osoba uczestniczy w wydaniu decyzji w sprawie zarówno w postępowaniu pierwszoinstancyjnym, jak i w postępowaniu prowadzonym przez organ odwoławczy, a także do przypadków, kiedy decyzja ostateczna jest zaskarżana w trybach nadzwyczajnych.
ORZECZNICTWO
Wyrok NSA z 16 maja 2013 r., sygn. akt II FSK 2078/14. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
