Na podstawie leasingu operacyjnego używaliśmy samochodu ciężarowego, który został skradziony spod siedziby naszej firmy. Czy w takiej sytuacji raty uiszczone po kradzieży stanowią koszt? Czy należy skorygować VAT?
Leasingiem operacyjnym jest umowa:
● która została zawarta na czas oznaczony stanowiący co najmniej 40 proc. normatywnego okresu amortyzacji, jeżeli jej przedmiotem są podlegające odpisom amortyzacyjnym rzeczy ruchome lub wartości niematerialne i prawne, bądź została zawarta na okres co najmniej pięciu lat, jeżeli jej przedmiotem są podlegające odpisom amortyzacyjnym nieruchomości, lub w przypadku gdy korzystającym jest osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej, została zawarta na czas oznaczony,
● w której suma ustalonych w niej opłat, pomniejszona o należny podatek od towarów i usług, odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych.
Gdy umowa spełnia powyżej wskazane warunki, u finansującego przychodem jest cała wartość opłat leasingowych płaconych przez korzystającego, do kosztów zalicza odpisy amortyzacyjne oraz wydatki związane z przedmiotem leasingu, jeżeli je ponosi.
Przepisy nie regulują wprost sytuacji, gdy przedmiot leasingu został skradziony. Dlatego też zastosowanie znajdą tu ogólne zasady zaliczania wydatku do kosztu podatkowego, tj. wydatek ma służyć osiągnięciu przychodu lub zachowaniu lub zabezpieczeniu źródeł przychodów w przyszłości.
Zgodnie z art. 7095 kodeksu cywilnego umowa leasingu wygasa, jeżeli przedmiot umowy został utracony przez korzystającego z powodu okoliczności, za które finansujący nie ponosi odpowiedzialności. W takim przypadku finansujący może żądać od korzystającego natychmiastowego zapłacenia wszystkich przewidzianych w umowie, a niezapłaconych rat pomniejszonych o korzyści, jakie finansujący uzyskał wskutek ich zapłaty przed umówionym terminem i wygaśnięcia umowy leasingu oraz z tytułu ubezpieczenia rzeczy, a także naprawienia szkody.
Mając powyższe na uwadze, należy stwierdzić, że uiszczenie wszystkich należności z tytułu umowy leasingu jest ustawowym obowiązkiem korzystającego. Jeżeli korzystający będzie się uchylał od jego spełnienia, narazi się na dodatkowe sankcje związane z przymusową windykacją czy postępowaniem sądowym. Dlatego też w mojej opinii wydatki na pozostałe raty można zaliczyć do kosztów.
Stanowisko takie potwierdzają organy podatkowe, czego przykładem jest pismo dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 2 kwietnia 2008 r., nr IP-PB3-423-87/07-2/JB, w którym możemy przeczytać: „(...) Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż wskutek kradzieży przedmiotu leasingu spółka zobowiązana była na mocy zawartej z leasingodawcą umowy do zapłaty pozostałych nierozliczonych rat leasingowych.
Nie ma decydującego znaczenia, czy opłaty ustalone w umowie leasingu operacyjnego ponoszone są w trakcie trwania tej umowy, czy też po jej zakończeniu. W kontekście ww. przepisów w dalszym ciągu są to jednak opłaty leasingowe wynikające z tej umowy, które korzystający decyduje się ponieść, zawierając umowę leasingu operacyjnego.
Reasumując, powyższe oznacza, że opłaty leasingowe zapłacone przez korzystającego po rozwiązaniu umowy z powodu kradzieży przedmiotu leasingu podlegają zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodu (...)”.
Z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT wynika, że podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w zakresie, w jakim towary lub usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Powyższe regulacje oznaczają, że podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony jedynie w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu. Tym samym wykluczona została możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z nabyciem towarów i usług, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, tj. do czynności zwolnionych z VAT i czynności niepodlegających opodatkowaniu VAT.
Ustawa o podatku od towarów i usług przewiduje metodę bieżącego odliczenia podatku naliczonego. Fakt późniejszego wystąpienia zdarzenia losowego, jakim jest kradzież samochodu, nie pozbawia podatnika prawa do odliczenia podatku naliczonego związanego z zakupem tego towaru. Stanowisko takie potwierdzają również organy podatkowe, czego przykładem może być interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 13 czerwca 2011 r., nr ITPP2/443-449/11/PS, w której możemy przeczytać: „(...) ustawa o podatku od towarów i usług przewiduje metodę bieżącego odliczenia podatku naliczonego. Fakt późniejszego wystąpienia zdarzenia losowego, jakim jest kradzież lub zniszczenie towaru, nie pozbawia podatnika prawa do odliczenia podatku naliczonego związanego z zakupem tego towaru. Należy zaznaczyć, że dla celów dowodowych fakt wystąpienia powyższego zdarzenia losowego powinien być przez podatnika należycie udokumentowany. Konsekwencją powyższego jest brak obowiązku dokonywania korekty podatku naliczonego odliczonego przy nabyciu towarów handlowych czy środków trwałych, następnie skradzionych lub zniszczonych. Fakt otrzymania przez podatnika odszkodowania pozostaje bez znaczenia w przedmiotowej sprawie, bowiem odszkodowanie stanowi formę rekompensaty za poniesioną szkodę i jako niemieszczące się w definicji odpłatnej dostawy towarów czy odpłatnego świadczenia usług nie podlega opodatkowaniu podatkiem. Mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić, że w świetle obowiązujących przepisów nie ma pan obowiązku korygowania podatku naliczonego odliczonego przy zakupie przedmiotowego samochodu (...)”.
Podstawa prawna
Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.).
Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 380 ze zm.).
