Subskrybuj nas na Youtube
Uległem wypadkowi samochodowemu, co nie dość, że spowodowało niezdolność do pracy zarobkowej, to również do samodzielnego życia – pisze pan Jan w e-mailu do redakcji. – Sąd zasądził mi więc odszkodowanie za uszczerbek na zdrowiu. Czy od wypłaconych odsetek muszę zapłacić podatek, jeżeli są integralną częścią odszkodowania, które nie podlega PIT – pyta czytelnik.
Odsetki od odszkodowania pozostają wprawdzie w pewnym związku z należnością główną, ale zaspokajają inne roszczenie, którego podstawową przesłanką nie jest szkoda. Warto tu sięgnąć do art. 481 kodeksu cywilnego. Wynika z niego, że wierzyciel może żądać odsetek, dopiero jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia. Są więc swoistą karą za zwłokę. Odsetki mają charakter uboczny, dlatego nie można utożsamiać ich ze świadczeniem głównym i traktować jako odszkodowania. Nie mogą więc korzystać z tego samego zwolnienia co odszkodowanie. Wynika to z art. 21 ust. 1 pkt 3 i pkt 3b ustawy o PIT, zgodnie z którym zwolnieniem objęte są odszkodowania i zadośćuczynienia, tj. świadczenia polegające na naprawieniu szkody na rzecz poszkodowanego. Ustawa nie przewiduje natomiast zwolnienia od podatku odsetek od wspominanych świadczeń.
Przysługuje ono bowiem tylko wówczas, gdy przepis ustawy o PIT zawiera wyraźne postanowienie. I tak, wolne od podatku są np. odsetki i kwoty rekompensat otrzymanych na podstawie przepisów ustawy o zasadach realizacji przedpłat na samochody osobowe lub odsetki z tytułu realizacji nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i określonych świadczeń. Ustawodawca nie wymienił odsetek przysługujących od odszkodowania, o którym mówi pan Jan. Tym samym stanowiąc przychód z innych źródeł, podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Potwierdził to dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach z 10 czerwca 2015 r. (nr IBPBII/1/4511-257/15/DP). Tak samo jest przy wypłacie odszkodowania z OC posiadacza pojazdu wraz z odsetkami. Do tej sytuacji również ustosunkował się dyrektor katowickiej izby w interpretacji z 29 maja 2015 r. nr IBPBII/1/4511-162/15/BJ.
Odsetki trzeba odpowiednio rozliczyć w rocznym PIT. W takim przypadku – braku zwolnienia – wypłacający zobowiązanie powinien wystawić i przesłać naszemu czytelnikowi PIT-8C , w którym wykaże wartość odsetek. Przy tym musi pamiętać, że od przychodów z innych źródeł podmiot, który je wypłacił, nie pobiera zaliczki na podatek dochodowy. Oznacza to, że pan Jan przychody te musi wykazać w zeznaniu rocznym i je opodatkować. Właściwe jest zeznanie PIT-36.
W praktyce może się zdarzyć sytuacja odwrotna, że świadczenie główne będzie opodatkowane, a odsetki nie. Do takiej sytuacji ustosunkował się dyrektor katowickiej izby w interpretacji z 10 czerwca 2015 r. nr IBPBII/1/4511-214/15/BJ. W tym przypadku chodziło jednak o zasądzone wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych wraz z odsetkami. Dyrektor katowickiej izby wytłumaczył, że świadczenie nie korzysta ze zwolnienia w PIT, ponieważ otrzymanej kwoty nie można uznać za odszkodowanie. Wyjaśnił, że zasądzone środki to w gruncie rzeczy świadczenie należne za pracę w godzinach nadliczbowych. Stanowi więc przychód ze stosunku pracy. Z kolei w przypadku odsetek można skorzystać z preferencji. Zgodnie bowiem z art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o PIT wolne od podatku dochodowego są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń.
Rekompensaty ze zwolnieniem
Wolne od PIT są odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 par. 1 kodeksu pracy. Przepis ten zawiera szereg wyjątków, np.: odprawy i odszkodowania z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę – określone w prawie pracy.
Podstawa prawna
Art. 481 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.). Art. 20 ust. 1, art. 21 ust. 1 pkt 3 i pkt 3b ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.).
