Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Wynoszący tylko 14 dni termin na zapłatę podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC) jest za krótki, a przy tym rygorystycznie przestrzegany przez urzędy skarbowe. Spóźnialskim grozi kara grzywny za wykroczenie skarbowe. Z tych właśnie powodów poseł SLD Zbigniew Matuszczak wystąpił do ministra finansów z postulatem wydłużenia terminu (interpelacja nr 21235/13).
Zasady poboru
Podatnicy muszą bez wezwania organu podatkowego złożyć deklarację PCC-3 oraz zapłacić należność fiskusowi (termin liczy się od dnia dokonania czynności).
– Oznacza to, że obowiązuje ich zasada samoobliczenia podatku – mówi Klaudia Szkodzińska, prawnik w ECDDP.
Wyjątkiem są przypadki, gdy podatek jest pobierany przez płatnika, a więc tam, gdzie umowa np. sprzedaży sporządzana jest przez notariusza. Zdaniem Klaudii Szkodzińskiej konstrukcja rozliczania PCC nie jest korzystna dla podatników. Są nimi głównie osoby fizyczne (wyjątki dotyczą umów spółek), często nieposiadające niezbędnej wiedzy w zakresie dokonywania rozliczeń.
– Zatem 14-dniowy termin w tym przypadku wydaje się stanowczo za krótki – komentuje Klaudia Szkodzińska.
Doktor Krzysztof Biernacki, doradca podatkowy w kancelarii Initium, podkreśla, że jest to termin o charakterze materialnym.
– Jego przekroczenie skutkuje więc obowiązkiem zapłaty odsetek od zaległości oraz może pociągać za sobą odpowiedzialność karną skarbową – wylicza ekspert.
W jego ocenie trudno jednoznacznie określić, czy czas na zapłatę podatku i złożenie deklaracji jest dostosowany do potrzeb podatników. Praktyka pokazuje, że ci, którzy mają świadomość obowiązku jego zapłaty, rozliczają się w terminie. – To brak znajomości przepisów najczęściej skutkuje zapłatą podatku z dużym opóźnieniem lub wcale – podkreśla Krzysztof Biernacki.
Brak wiedzy
Jak przyznaje Piotr Liss, doradca podatkowy, partner w RSM Poland KZWS, faktem jest, że PCC nie jest powszechnie znany i poważany, co wynika ze sposobu jego poboru oraz stosunkowo niskich stawek. W ocenie eksperta większym problemem niż terminy płatności jest niska świadomość społeczna na temat podatków i form zapłaty. – Należałoby zatem raczej zacząć od edukacji w tym zakresie – stwierdza ekspert RSM Poland KZWS. – Niemniej jednak nieznajomość prawa szkodzi, więc podatnicy powinni ponosić konsekwencje swoich działań czy zaniechań – stwierdza Piotr Liss.
Mandat za spóźnienie
W opinii Krzysztofa Biernackiego organy podatkowe podejmują postępowanie karne skarbowe w niemal każdym przypadku zapłaty podatku po terminie, co najczęściej kończy się mandatem karnym. Trudno ocenić skalę mandatów nakładanych przez urzędy skarbowe za niezłożenie w terminie deklaracji PCC-3. Takich danych nie udało nam się uzyskać, gdyż ani izby, ani urzędy skarbowe nie prowadzą szczegółowej statystyki dotyczącej konkretnych deklaracji.
Istotne jest natomiast, że podatnicy mają dzięki instytucji czynnego żalu możliwość uniknięcia grzywny w przypadku złożenia deklaracji po terminie.
– W takim wypadku ujemną konsekwencją dla podatnika jest wyłącznie konieczność zapłaty ewentualnych odsetek od zaległości – wyjaśnia Krzysztof Biernacki.
Renata Kostowska, rzecznik prasowy Izby Skarbowej w Olsztynie, powiedziała nam, że w praktyce urzędy skarbowe nie są rygorystyczne w stosunku do sprawców takiego wykroczenia i bardzo często odstępują od ukarania, głównie właśnie z uwagi na składanie przez sprawców czynnego żalu.
– Urzędy skarbowe indywidualnie oceniają każde wykroczenie i w przypadku stwierdzenia znikomego stopnia społecznej szkodliwości czynu odstępują od karania – dodaje Maciej Koniuszewski z biura prasowego Izby Skarbowej w Szczecinie.
Wyjaśnia, że na tę ocenę wpływają takie okoliczności, jak okres zwłoki podatnika, to, czy się ona powtarza oraz czy niezłożenie deklaracji wiąże się jednocześnie z nieuregulowaniem zobowiązania podatkowego.
– W przypadku natomiast skutecznego wyrażenia czynnego żalu organ automatycznie odstępuje od karania – podkreśla Maciej Koniuszewski.
Warunkiem takiej skuteczności jest przede wszystkim poinformowanie organu podatkowego o popełnionym wykroczeniu, zanim on sam się o tym dowie.
Karalność wykroczenia skarbowego ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynął rok. Jeżeli wykroczenie polega na uszczupleniu podatku, bieg przedawnienia rozpoczyna się z końcem roku, w którym upłynął termin płatności
Stanowisko resortu finansów
Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na interpelację poselską poinformowało, że nie ma potrzeby wydłużania terminu rozliczenia PCC. Podkreśla, że czynności cywilnoprawne nie są zdarzeniami o charakterze losowym, a ich strony podejmują decyzję o zawarciu konkretnej umowy w sposób świadomy. Transakcję często poprzedza planowanie, sondowanie rynku oraz gromadzenie środków niezbędnych do jej sfinalizowania. Strony mają więc czas na zapoznanie się z przepisami dotyczącymi danej umowy, w tym jej konsekwencjami podatkowymi. MF zwraca uwagę, że ewentualne wydłużenia terminu zapłaty PCC miałoby negatywne skutki dla budżetów gmin, do których danina trafia.
