Przy ustalaniu podstawy opodatkowania notariusz nie może uwzględniać nakładów i ciężarów poniesionych przez spadkobierców – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny
Naczelnik urzędu skarbowego wydał decyzję o odpowiedzialności podatkowej notariusza jako płatnika. Zarzucił mu pobranie zbyt niskiego podatku przy umowie o dział spadku, w skład którego wchodziła nieruchomość o wartości ok. 200 tys. zł.
Dział spadku został przeprowadzony w ten sposób, że nieruchomość stała się własnością jednego z dwóch spadkobierców. Zobowiązał się on do zapłacenia drugiemu równowartości jego udziału, którą oszacował na 36 tys. zł. Wynikało to z tego – jak oświadczyły strony – że osoba nabywająca własność domu wykonała w przeszłości remonty i modernizacje warte 128 tys. zł. Spłaciła więc połowę różnicy między obecną wartością nieruchomości (200 tys. zł) a wydaną kiedyś sumą.
Umowa o dział spadku podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie z ustawą o PCC (Dz.U. z 2010 r. nr 101, poz. 649 z późn. zm.) obowiązek podatkowy ciąży na osobie, która nabywa rzeczy lub prawa majątkowe ponad udział w spadku. Stawka daniny wynosi 2 proc. od podstawy opodatkowania. W przypadku umów zawieranych w formie aktu notarialnego płatnikiem PCC jest co do zasady notariusz. To on oblicza i odprowadza należny podatek na konto urzędu skarbowego.
W tej sprawie notariusz wyliczył daninę w następujący sposób: od wartości nieruchomości odjął wartość nakładów poniesionych przez spadkobiercę. Otrzymaną kwotę 72 tys. zł podzielił przez dwa. Za podstawę opodatkowania przyjął 36 tys. zł. Na konto urzędu przelał więc 720 zł (2 proc. x 36 tys. zł).
Według organów podatkowych notariusz powinien pobrać podatek od kwoty 100 tys. zł, czyli przelać urzędowi 2 tys. zł. Nie przekonały ich tłumaczenia, że płatnik uwzględnił rozliczenia współspadkobierców z tytułu nakładów na rzecz wspólną, ponieważ są to ich wzajemne zobowiązania osobiste.
Sprawa trafiła do sądu. WSA w Gdańsku również nie przyznał racji notariuszowi. Orzekł, że określając wartość rynkową rzeczy przy rozliczaniu PCC, nie odlicza się długów i ciężarów. Na ustalenie tej wartości nie mają zatem wpływu wzajemne rozliczenia z tytułu zwrotu nakładów ani też związane z tą rzeczą jakiekolwiek zobowiązania – ani publicznoprawne, ani na rzecz osób prywatnych. NSA utrzymał to rozstrzygnięcie w mocy. Wyrok jest prawomocny.
DGP PRZYPOMINA: Zgodnie z art. 8 ordynacji podatkowej (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) płatnik ma obowiązek obliczyć i pobrać od podatnika daninę i wpłacić ją we właściwym terminie na konto organu. Niewywiązanie się przez płatnika z tych obowiązków skutkuje powstaniem dla niego zaległości podatkowej oraz odsetek za zwłokę
ORZECZNICTWO: Wyrok NSA z 3 grudnia 2013 r. sygn. akt II FSK 20/12. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia