Będzie można poprosić skarbówkę o kontrolę (płatną), uzgodnić swoje rozliczenia z fiskusem, a nawet podpisać z nim umowę o współdziałanie, czyli tzw. cooperative compliance.



Pojawi się także rzecznik praw podatnika, a minister finansów będzie mógł kierować pytania do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Projekt po poprawkach MF ma do końca czerwca tego roku trafić do konsultacji. Potem będzie musiał się nim zająć rząd, a następnie Sejm.
Minister Czerwińska zakłada, że nowa ordynacja wejdzie w życie 1 stycznia 2020 r.

Kontrola na żądanie

Planowanych jest wiele nowych rozwiązań, które mają poprawić relacje podatnik- -fiskus. Dziś, jak mówił na konferencji prof. Leonard Etel, przewodniczący komisji kodyfikacyjnej, obie strony wzajemnie sobie nie ufają i nie chcą ujawniać informacji w obawie przed ich niewłaściwym wykorzystaniem.
Czerwińska: Projekt Nowej Ordynacji Podatkowej trafi do konsultacji publicznych do końca czerwca
Czerwińska: Projekt Nowej Ordynacji Podatkowej trafi do konsultacji publicznych do końca czerwca

Zobacz również
Projekt zakłada, że pojawi się procedura konsultacyjna (tzw. kontrola na zamówienie). Każdy, kto nie będzie pewny swoich rozliczeń, będzie mógł wystąpić do urzędu z wnioskiem o wydanie decyzji podatkowej. Gdy rozliczenia okażą się nieprawidłowe, organ wyda decyzję i określi podatek do zapłaty.
Za taką procedurę trzeba jednak będzie zapłacić. Jak wyjaśnił prof. Etel, kwota będzie uzależniona od wielkości podatnika. Prawdopodobnie będzie to ok. 1 proc. wartości transakcji.

Umowy z organem

Podatnik będzie też mógł podpisać umowę z organem, w której ustali, jak powinien w danym przypadku postąpić, np. jaką przyjąć wycenę. Będzie to dokumentowane protokołem. Będzie też można podpisać umowę o współdziałanie (tzw. cooperative compliance). Na jej podstawie firmy będą mogły na bieżąco, wspólnie z urzędem skarbowym, rozwiązywać istotne i kontrowersyjne kwestie, które mają wpływ na wysokość płaconych podatków.
– W zamian trzeba będzie ujawnić ważne informacje odnośnie do swojej działalności, również stosowanych praktyk biznesowych – podkreśliła Terasa Czerwińska. Dlatego taką współpracę określiła wczoraj mianem „ transparentność w zamian za pewność”.

Mediacja i rzecznik

Nowym rozwiązaniem ma być też mediacja podatkowa, czyli procedura rozwiązywania sporów z udziałem osób trzecich (ich listę będzie prowadził minister finansów).
Takim mediatorem mogliby być np. zastępcy rzecznika praw podatnika.
Sam rzecznik ma być powoływany przez premiera na wniosek ministra finansów. To rozwiązanie nie pojawi się jednak w ordynacji podatkowej, tylko w innej ustawie. Rzecznik miałby zajmować się ochroną praw mniejszych podatników. – Duzi mają możliwości i środki, aby sami się bronić – wyjaśniła minister Czerwińska.
Rzecznik mógłby występować o interpretacje indywidualne, składać wnioski o wstrzymanie postępowania egzekucyjnego. – Zadziała również wtedy, gdy decyzja organów, mimo że wydana zgodnie z prawem, nie będzie w jego odczuciu sprawiedliwa społecznie – podkreśliła minister.
Do jego zadań będzie też należało monitorowanie stosowania prawa podatkowego, tworzenie analiz i opiniowanie projektów.

Mniej odwołań i kontroli

Nadal decyzje podatkowe będą wydawane przez organy dwóch instancji, ale podatnik będzie mógł skarżyć do sądu od razu decyzję I instancji. Dziś musi złożyć odwołanie, nawet jeśli nie wierzy, że przyniesie ono jakikolwiek skutek.
Ponadto postępowania dotyczące niewielkich kwot mają być prowadzone na uproszczonych zasadach. Obecnie nie ma znaczenia to, czy chodzi o zobowiązanie rzędu 100 zł czy 1 mln zł. To – jak podkreślał prof. Etel – powoduje, że koszty postępowania niekiedy przewyższają wpływy. Nowe rozwiązanie zmniejszy koszty poboru podatku.
Mają też się pojawić decyzje „szczątkowe”, gdy urząd przeprowadzi postępowanie tylko w ograniczonym zakresie.

Zmiany w interpretacjach

Nowa ordynacja ma sprawić, że mniej będzie interpretacji indywidualnych, a więcej ogólnych. Minister finansów wydawałby je, gdy wpłynie do niego dużo wniosków o interpretacje indywidualne w podobnych stanach faktycznych. – Byłoby to dla niego obligatoryjne – podkreślił prof. Etel.
Minister będzie mógł też kierować pytania prawne do Naczelnego Sądu Administracyjnego, gdyby wyroki sądów były rozbieżne.
Wszystkie interpretacje indywidualne będzie wydawał dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Dziś mogą to robić również wójtowie, burmistrzowie i prezydenci miast. Cel jest taki, aby firma, która ma np. rurociąg na terenie 300 gmin, nie dostawała 300 różnych interpretacji.

Nie zawsze ochrona

W projekcie, który ma zostać skierowany do konsultacji, nie pojawi się rozwiązanie, które zaproponowała komisja kodyfikacyjna. Chciała ona, aby podatnik był chroniony zawsze po zastosowaniu się do informacji uzyskanych od urzędnika, nawet w rozmowie. Na to nie zgodził się resort finansów.
Niewykluczone, że wróci do pomysłu i zaproponuje przepis, który chroniłby podatników po zastosowania się informacji przekazywanych przez Krajową Informację Skarbową (niezależnie od formy przekazu, np. e- mailem). To jednak byłoby uregulowane już w innej ustawie niż ordynacja podatkowa.

Zapłata za kogoś

Nowa ordynacja pozwoli na zapłatę przez osoby trzecie za podatnika: jego zobowiązania, a nawet zaległości, odsetek za zwłokę, kosztów postępowania podatkowego i kosztów upomnienia. W tym zakresie nie będzie ograniczeń.
Dziś podatek za inną osobę można zapłacić tylko do 1 tys. zł.

Podatki lokalne

W ramach Krajowej Administracji Skarbowej ma powstać centrum kompetencyjne podatków lokalnych. Będzie ono pomocne przy rozwiązywaniu problemów gmin w zakresie podatków lokalnych.
– W ten sposób gminy będą się mogły dowiedzieć, jakie praktyki stosują inne samorządy – wyjaśnił Filip Świtała, dyrektor Departamentu Systemu Podatkowego w Ministerstwie Finansów.
Zastrzegł jednak, że przekazywanie informacji nie będzie obowiązkowe.

Komisja nie przestanie działać

Choć prace nad projektem nowej ordynacji się kończą, to komisja kodyfikacyjna ma działać dalej. Z opublikowanego projektu rozporządzenia wynika, że kadencja komisji ma zostać wydłużona o rok (z czterech lat do pięciu). Ma dostać też nowe zadania. Na wniosek ministra ma się ona zająć też przygotowaniem innych projektów.
Etap legislacyjny
Projekt nowej ordynacji podatkowej – przed publikacją. Projekt nowelizacji rozporządzenia w sprawie utworzenia, organizacji i trybu działania Komisji Kodyfikacyjnej Ogólnego Prawa Podatkowego – w konsultacjach.