Przedsiębiorcy coraz częściej się zastanawiają, czy z samochodu osobowego korzystać w ramach umowy leasingu operacyjnego, czy najmu. Podejmując decyzje, muszą brać pod uwagę konsekwencje w VAT, CIT lub PIT.
Trudno sobie wyobrazić funkcjonowanie firmy, która nie używa samochodów osobowych. Stąd właśnie większość przedsiębiorców musi się zmierzyć z problemem rozliczania kosztów czy odliczania VAT w związku z ich wykorzystywaniem w prowadzonej działalności.
O ile leasing konsumencki (tj. adresowany do osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej) całkowicie nie przyjął się w naszym kraju, o tyle przedsiębiorcy znacznie chętniej korzystają na potrzeby firmowe z pojazdów, które nie są ich własnością.
Rozwiązania, w ramach których samochód nie jest nabywany przez podmiot korzystający z niego, a przynajmniej nie od początku jest jego własnością, zyskują coraz większą popularność zarówno wśród spółek (kapitałowych i osobowych), jak i osób fizycznych wykonujących działalność gospodarczą na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEiDG).
Skoro obecnie bardzo duża grupa przedsiębiorców i ich pracowników jeździ nie swoimi samochodami, to należy się zmierzyć ze skutkami podatkowymi wykorzystywania samochodów niebędących własnością, składnikiem majątku czy środkiem trwałym przedsiębiorstwa.
Truizmem byłoby dzisiaj stwierdzenie, że prawodawca podatkowy prezentuje szczególne, czasami dość zaskakujące podejście do problematyki wykorzystywania samochodów osobowych w działalności gospodarczej. Zarówno na płaszczyźnie VAT, jak i podatków dochodowych odnajdziemy regulacje, które wprowadzają szczególne rozwiązania dotyczące samochodów osobowych. Niestety nie są to żadne formy zachęt fiskalnych do używania w działalności pojazdów, wprost przeciwnie.
Stąd właśnie zanim zdecydujemy się na to, z jakiej oferty skorzystamy, wybierając pojazdy do naszej firmy, zanim damy się przekonać handlowcowi którejś z firm reprezentujących szerokie i wszechstronne rozwiązania flotowe, zastanówmy się nad tym, jakie implikacje podatkowe niesie ze sobą wybór konkretnego modelu korzystania z samochodów.
O ile jeszcze jakiś czas temu na polskim rynku używania samochodów królował leasing operacyjny, o tyle dzisiaj firmy coraz częściej korzystają z usług bardziej złożonych, ale wiążących strony na krótszy czas, niż to jest w przypadku leasingu – z umów najmu.
Przyjrzyjmy się leasingowi operacyjnemu samochodów i zestawmy go z innymi formami używania samochodów obcych.
W definicjach
Aby wyznaczyć skutki podatkowe używania samochodu osobowego w prowadzonej działalności gospodarczej, zwłaszcza wówczas, gdy zdecydowaliśmy, że nie będziemy nabywali go na własność, na początku warto wskazać, jakie pojazdy są owymi samochodami osobowymi w podatkach dochodowych i pojazdami samochodowymi w VAT (czyli odpowiednikami samochodów osobowych w PIT i CIT). [tabela]
Najpopularniejsze formy
Niezależnie od tego, w jaką nazwę ubrałby swoją usługę świadczący, w praktyce najczęściej spotkamy się z dwiema formami udostępniania samochodów – jest to najem i leasing.
Przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.
Z kolei w ramach umowy leasingu finansujący zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego.
Oczywiście możliwa byłaby jeszcze dzierżawa, jednak z uwagi na to, że przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz, w zdecydowanej większości przypadków wobec samochodów osobowych trudno jest mówić o dzierżawie.
Leasing samochodu...
Skoro zastanawiamy się nad podatkowymi implikacjami używania samochodów niebędących własnością podatnika, musimy zastrzec, że mówiąc o leasingu jako najpopularniejszej formie korzystania z samochodów, mamy na myśli leasing operacyjny według prawa podatkowego.
Za taki w relacjach między przedsiębiorcami uznaje się, bez względu na to, jaką nazwę umowy zastosowały jej strony, stosunek prawny tworzony przez umowę, która:
● została zawarta na czas oznaczony stanowiący co najmniej 40 proc. normatywnego okresu amortyzacji, jeżeli jej przedmiotem są podlegające odpisom amortyzacyjnym rzeczy ruchome lub wartości niematerialne i prawne, albo została zawarta na okres co najmniej 10 lat, jeżeli jej przedmiotem są podlegające odpisom amortyzacyjnym nieruchomości, oraz
● suma ustalonych w niej opłat pomniejszona o należny podatek od towarów i usług odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych.
W przypadku samochodów osobowych minimalny okres umowy leasingu to 24 miesiące.
Podkreślić trzeba, że suma opłat leasingowych oprócz rat leasingowych i opłaty wstępnej obejmuje cenę wykupu, jeżeli została określona w umowie, a nawet gdy jest tylko opcją. [przykład 1]
Nie jest przy tym ważne, czy faktycznie opłaty takie zostały uiszczone (patrz w ramce, co o tym mówią organy podatkowe).
To oznacza, że umowa spełnia warunki leasingu operacyjnego już wówczas, gdy przewiduje opcję wykupu, niezależnie od tego, czy leasingobiorca z niej skorzystał (a nawet czy zamierzał skorzystać).
Suma opłat nie obejmuje natomiast płatności dodatkowych wyodrębnionych z opłat leasingowych, nawet jeżeli są płacone leasingodawcy, jak np. ubezpieczenia. [przykład 2]
Warto w tym miejscu przypomnieć, że począwszy od umów leasingu zawartych od 2013 r., w niektórych przypadkach suma opłat leasingowych nie jest już porównywana, tj. nie musi być co najmniej równa z wartością początkową przedmiotu leasingu. Tak się dzieje, gdy finansujący zawiąże kolejną umowę leasingu tej samej rzeczy. Wówczas suma opłat jest porównywana z wartością rynkową (moim zdaniem netto – chociaż nie jest to wprost zapisane w ustawach podatkowych, ale można wywnioskować z regulacji i zamieszczonych w nich odesłań) przedmiotu umowy z dnia zawarcia owej kolejnej umowy. [przykład 3]
Podkreślić trzeba, że to właśnie wprowadzenie takiego sposobu identyfikowania sumy opłat przy kolejnej umowie leasingowej, i to bez względu na to, z jakiego powodu przedmiot leasingu nie został wykupiony przez pierwotnego korzystającego, otworzyło drogę do leasingu wtórnego tego samego składnika majątku.
Dzięki temu w aktualnym stanie prawnym firmy zajmujące się finansowaniem w ramach umów leasingu mogą przedstawić bardziej atrakcyjną ofertę tak na rynku pierwotnym, jak i wtórnym.
Z jednej strony niewykupiony pojazd nie musi być sprzedany, lecz wraca do puli samochodów oferowanych do oddania w używanie w ramach leasingu, z drugiej – finansujący mogą być bardziej elastyczni przy zawieraniu umowy leasingu nowego samochodu.
Obecnie, przy dobrze skalkulowanym leasingu nowego pojazdu, finansujący nie musi być nadzwyczajnie zainteresowany tym, by korzystający wykupił przedmiot leasingu – właśnie dzięki temu, że na racjonalnych (dla obu stron) warunkach może oddać go dalej w używanie w leasing.
Ważne jest to, że odniesienie do wartości rynkowej jest stosowane w każdym przypadku, w którym finansujący zawiera kolejną umowę leasingu bez względu na to, kto w ramach takiej umowy jest korzystającym – może nim być nawet pierwotny korzystający. [przykład 4]
...i najem według prawa podatkowego
Inaczej niż w przypadku umowy leasingu ustawodawca podatkowy w żaden szczególny sposób nie definiuje umowy najmu na potrzeby fiskalne.
Jedyne, na co zdecydował się prawodawca, to stwierdzenie, że jeżeli umowa nie spełnia warunków podatkowych leasingu, to należy wyznaczać jej skutki fiskalne jak dla najmu bądź dzierżawy.
Jeżeli podatnik zdecyduje się na korzystanie z samochodu osobowego w ramach umowy najmu lub podobnej, która nie może być uznana na płaszczyźnie podatkowej za leasing, musi się przygotować na pewną niedogodność w podatku dochodowym.
KUP
W przypadku podatników podatku dochodowego od osób prawnych używanie przez podatnika pojazdu niebędącego składnikiem majątku podatnika, a u osób fizycznych (PIT) niebędących środkami trwałymi, wiąże się z ograniczeniem w rozliczaniu kosztów uzyskania przychodu.
W takim przypadku do kosztów uzyskania przychodów zalicza się wartość faktycznie poniesionych wydatków, nie większą jednak niż kwota wynikająca z przemnożenia liczby kilometrów faktycznego przebiegu pojazdu oraz stawki za 1 km przebiegu.
Przy czym ewidencja taka powinna zawierać co najmniej następujące dane: nazwisko, imię i adres zamieszkania osoby używającej pojazdu, numer rejestracyjny pojazdu i pojemność silnika, kolejny numer wpisu, datę i cel wyjazdu, opis trasy (skąd – dokąd), liczbę faktycznie przejechanych kilometrów, stawkę za 1 km przebiegu, kwotę wynikającą z przemnożenia liczby faktycznie przejechanych kilometrów i stawki za 1 km przebiegu oraz podpis podatnika (pracodawcy) i jego dane. Co ważne, bez znaczenia dla rozliczenia kosztów używania jest to, kto jest właścicielem pojazdu (sam przedsiębiorca czy osoba trzecia) – dane właściciela nie są nawet wskazywane w ewidencji.
Powyższe oznacza, że jeżeli przedsiębiorca zdecyduje się na używanie samochodu w ramach umowy, która nie jest podatkowym leasingiem, wówczas musi się pogodzić z niedogodnością w postaci prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu.
Oczywiście istnieje możliwość nieprowadzenia ewidencji, ale wówczas do kosztów w ogóle nie mogą być zaliczone wydatki związane z używaniem samochodu.
Stąd ważne jest to, jakie wydatki powinny być sklasyfikowane jako koszty używania samochodu.
Tutaj jednak podatnika czeka miła niespodzianka.
Otóż pomimo wcześniejszej niejednolitej wykładni sądowej dotyczącej sposobu postrzegania czynszu najmu, minister finansów w ogólnej interpretacji uznał, że czynsz najmu nie jest kosztem używania samochodu, a zatem jego wartość nie jest limitowana kilometrówką ani nie konsumuje limitu przez nią wyznaczanego. [przykład 5]
Stawki za 1 km przebiegu samochodu wynoszą:
● dla samochodu o pojemności do 900 cm sześc. – 0,5214 zł;
● dla samochodu o pojemności od 900 cm sześc. – 0,8358 zł.
W przypadku korzystania z samochodów na podstawie umowy najmu, dzierżawy i podobnych ewidencja nie kreuje kosztu (jak przy korzystaniu z samochodów pracowników), a jedynie limit, w ramach którego mogą być rozliczone koszty.
Ubezpiecznie
Niestety bez względu na sposób finansowania używania samochodu osobowego do ubezpieczenia AC stosowany jest limit kosztowy. Do kosztów nie zalicza się bowiem składek na ubezpieczenie samochodu osobowego w wysokości przekraczającej ich część ustaloną w takiej proporcji, w jakiej pozostaje równowartość 20 tys. euro (przeliczona na złote według kursu sprzedaży walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia zawarcia umowy ubezpieczenia) w wartości samochodu przyjętej dla celów ubezpieczenia.
Jeżeli samochód jest używany na podstawie umowy najmu, wówczas ubezpieczenie jest ograniczone dwoma limitami: kilometrówką i limitem ubezpieczeniowym.
Pamiętać trzeba, że kilometrówka jest rozliczana narastająco dla całego roku. To oznacza, że wydatek, który nie jest kosztem w jednym miesiącu, w skali całego roku może się zawierać w limicie. Da to możliwość uwzględnienia go w rachunku podatkowym po stronie kosztów.
Podkreślić należy, że z uwagi na to, iż czynsz najmu nie jest limitowany kilometrówką, racjonalne jest zawarcie w nim jak największej kwoty. To oznacza, że jeżeli w czynszu będą się mieściły opłaty związane z eksploatacją zdefiniowane w sposób zryczałtowany, wówczas i one nie będą limitowane kilometrówką.
Trzeba kalkulować
Warto zatem przy zawieraniu umowy najmu poświęcić trochę czasu na skalkulowanie typowych opłat związanych z używaniem pojazdu (serwis obowiązkowy, drobne naprawy, zmiana ogumienia itp.), wyznaczyć je w stałej (zapewne uśrednionej) kwocie i wliczyć do czynszu. Dzięki temu zracjonalizowane będą koszty poprzez to, że większa kwota będzie wyłączona poza kilometrówkę.
W wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 3 grudnia 2015 r., sygn. akt II FSK 2273/13, skład orzekający poszedł jeszcze dalej, bo zgodził się na nielimitowanie kilometrówką również opłaty serwisowej wyodrębnionej z czynszu, ale zdefiniowanej w stałej kwocie:
„(...) do wydatków z tytułu kosztów używania samochodu można zakwalifikować wszelkiego rodzaju wydatki eksploatacyjne, w odróżnieniu jednak od wydatków ponoszonych na uzyskanie samego tytułu prawnego umożliwiającego używanie samochodu. O ile zatem wydatki na zakup paliwa, opłaty za autostrady, parkingi itp. należą do kosztów używania samochodu, o tyle wydatki ponoszone z tytułu czynszu najmu samochodu do kosztów jego używania już nie należą, są bowiem wydatkami na uzyskanie tytułu prawnego umożliwiającego używanie samochodu”.
Naczelny Sąd Administracyjny orzekający w niniejszym składzie powyższe poglądy w pełni podziela, w konsekwencji zaś stwierdza, że czynsz najmu samochodów nie mieści się w pojęciu kosztów eksploatacyjnych pojazdu, o jakich mowa w art. 16 ust. 1 pkt 51 u.p.d.o.p., i powinien być zakwalifikowany do kosztów uzyskania przychodów na zasadach ogólnych. Należy również zaaprobować stanowisko sądu administracyjnego pierwszej instancji, że ocena ta odnosi się także do kosztów wynikających z opisanej we wniosku o wydanie interpretacji umowy o świadczenie usług serwisowych, która obejmuje serwis ogumienia oraz assistance. Słusznie wskazał WSA we Wrocławiu, że umowa ta jest ściśle związana z umową najmu samochodu, ma charakter akcesoryjny, a spółka była zobowiązana do jej zawarcia, zaś opłaty za usługę serwisową mają charakter stałych wpłat i są wynagrodzeniem zryczałtowanym, niezależnym od rozmiaru wykorzystania pojazdu. Przebieg pojazdu nie ma więc odniesienia również do umowy serwisowej oraz assistance”.
Zatem dobrze przygotowana umowa najmu samochodu osobowego może być stosunkowo korzystna dla używającego pojazdu – ważne jest jednak to, aby kontrakt był przemyślany i dobrze sporządzony.
Leasing operacyjny
Oczywiście problem z limitowaniem kosztów uzyskania nie występuje w przypadku leasingu operacyjnego. W jego przypadku do kosztów na zasadzie ogólnej są zaliczane opłaty leasingowe.
Gdyby po zakończeniu umowy korzystający zdecydował się na zakup przedmiotu leasingu, wówczas wartość początkową wyznaczy faktyczna cena nabycia. Oznacza to, że najczęściej będzie ona niższa niż równowartość 20 tys. euro, dzięki czemu kosztem będą odpisy amortyzacyjne w całości.
Dlaczego leasing operacyjny, a nie leasing finansowy? Odpowiedź jest prosta – bo ten wyznacza dokładnie takie same skutki podatkowe jak nabycie pojazdu na własność. To oznacza, że samochód jest amortyzowany przez korzystającego, w efekcie czego kosztem podatkowym jest jedynie ta część odpisów amortyzacyjnych, które są dokonywane od wartości początkowej nieprzekraczającej równowartości 20 tys. euro, przy czym przeliczenie jest dokonywane według średniego kursu NBP z dnia przyjęcia pojazdu do używania. Podkreślić przy tym trzeba, że całość dokonanych odpisów amortyzacyjnych, również tych nie będących kosztami uzyskania przychodów, nie będzie kosztem przy zbyciu pojazdu.
Zatem im droższy samochód, tym więcej kosztów podatkowych bezpowrotnie utraci podatnik
Korzystanie z auta a VAT
Niezależnie od tego, czy zdecydujemy się na korzystanie z samochodu osobowego w ramach umowy leasingu operacyjnego, czy umowy najmu, do wszelkich wydatków zastosowanie znajdzie limit podatku naliczonego 50 proc. Na płaszczyźnie VAT leasing operacyjny i najem traktowane są identycznie.
Inaczej jest z leasingiem finansowym – ten jest zrównany z nabyciem, a dokładniej stanowi dostawę finansującego, co oznacza, że nie tylko podatnik musi zapłacić cały VAT zaraz przy jego odbiorze.
Obecnie na rynku są oferowane różne formy finansowania używania samochodów osobowych. Taka różnorodność ma zalety, gdyż daje korzystającym większe możliwości wyboru. Należy jednak pamiętać o tym, aby dokładnie zweryfikować potencjalne skutki podatkowe każdej z nich. Doradca klienta reprezentujący firmę świadczącą usługi nie jest doradcą podatkowym i najczęściej jego wiedza podatkowa jest dość ograniczona. ©?
Co na to fiskus
„Ocena, czy warunki umowy leasingu, o których mowa powyżej, są spełnione, powinna być dokonana w momencie zawarcia umowy leasingu. (...) Zdefiniowany w ustawie podstawowy okres umowy leasingu stanowi zatem przedział czasowy, na jaki umowa została pierwotnie zawarta, a nie faktyczny czas trwania umowy. Ponadto drugie kryterium dotyczące sumy opłat wyraźnie dotyczy ustalonych w umowie leasingu opłat, a nie opłat faktycznie dokonanych przez korzystającego”.
Interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 8 października 2008 r., nr IPPB3/423-1102/08-2/GJ
Zdaniem MF
„Wśród wyroków sądów administracyjnych, które podzielają stanowisko organów podatkowych, wskazać należy wyrok NSA z dnia 8 lutego 2007 r. sygn. akt II FSK 189/06, wyrok WSA w Gliwicach z dnia 15 lutego 2007 r., sygn. akt I SA/Gl 377/06, wyrok NSA z dnia 25 marca 2010 r., sygn. akt II FSK 1890/08.
W ostatnim czasie zaczyna jednak dominować w orzecznictwie sądów administracyjnych stanowisko, zgodnie z którym wydatki z tytułu czynszu najmu samochodu osobowego używanego dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej nie są ograniczone limitem wynikającym z pomnożenia liczby kilometrów faktycznego przebiegu pojazdu i stawki za jeden kilometr określonej w odrębnych przepisach. Przedmiotowe wydatki powinny być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów na ogólnych zasadach określonych w art. 22 ust. 1 ustawy PIT i odpowiednio art. 15 ust. 1 ustawy CIT. Stanowisko takie prezentowane jest w wyroku WSA w Warszawie z 5 lutego 2010 r., sygn. akt III SA/Wa 1502/09, wyroku NSA z 16 marca 2012 r., sygn. akt II FSK 2030/10, wyroku NSA z 17 października 2012 r., sygn. akt II FSK 467/11, wyrokach NSA z 20 sierpnia 2013 r., sygn. akt II FSK 2446/11 i sygn. akt II FSK 2447/11.
Mając powyższe na uwadze oraz kierując się wykładnią językową art. 23 ust. 1 pkt 46 ustawy PIT i art. 16 ust. 1 pkt 51 ustawy CIT, uznać należy, że wydatki z tytułu czynszu najmu samochodu osobowego używanego dla potrzeb działalności gospodarczej nie są ograniczone limitem określonym w tych przepisach. Przedmiotowe wydatki nie mieszczą się bowiem w kategorii wydatków, o których mowa w art. 23 ust. 1 pkt 46 ustawy PIT i art. 16 ust. 1 pkt 51 ustawy CIT. Koszty związane z używaniem samochodu osobowego to koszty posługiwania się tym samochodem, wykorzystywania go. Koszty te nie obejmują kosztów związanych z uzyskaniem możliwości używania takiego samochodu. Oznacza to, że do kosztów z tytułu używania wynajętego samochodu osobowego dla potrzeb działalności gospodarczej zaliczane są wszelkiego rodzaju wydatki eksploatacyjne. Wydatkami o charakterze eksploatacyjnym nie są wydatki z tytułu czynszu najmu samochodu osobowego dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej. Są to wydatki na uzyskanie samego tytułu prawnego umożliwiającego używanie samochodu, a zatem są kategorią odrębną od kosztów eksploatacji samochodu.
Za przyjęciem takiej interpretacji przemawia także treść art. 23 ust. 7 ustawy PIT i art. 16 ust. 5 ustawy CIT, w zakresie, w jakim wskazują, że ewidencja przebiegu pojazdu powinna zawierać co najmniej następujące dane: nazwisko, imię i adres zamieszkania osoby używającej pojazdu, numer rejestracyjny pojazdu i pojemność silnika, kolejny numer wpisu, datę i cel wyjazdu, opis trasy (skąd – dokąd), liczbę faktycznie przejechanych kilometrów, stawkę za 1 km przebiegu, kwotę wynikającą z przemnożenia liczby faktycznie przejechanych kilometrów i stawki za 1 km przebiegu oraz podpis podatnika (pracodawcy) i jego dane. Z przepisów tych wynika, że wydatki związane z używaniem samochodu osobowego, o których mowa w art. 23 ust. 1 pkt 46 ustawy PIT i art. 16 ust. 1 pkt 51 ustawy CIT odnoszą się wyłącznie do wydatków dotyczących eksploatacji samochodów osobowych związanych z liczbą przejechanych kilometrów i pojemnością silnika. To w odniesieniu do tych danych następuje określenie »stawki za jeden kilometr przebiegu«. Skoro suma wydatków limitowanych nie może przekroczyć kwoty wynikającej z pomnożenia liczby kilometrów faktycznego przebiegu pojazdu oraz stawki za jeden kilometr przebiegu określonej w odrębnych przepisach, to tego rodzaju statystyczna kalkulacja nie może być w jakikolwiek sposób utożsamiana z opłatami, które jej nie podlegają.
Biorąc pod uwagę powyższe, wydatki z tytułu czynszu najmu samochodu osobowego używanego dla potrzeb działalności gospodarczej należy kwalifikować do kosztów uzyskania przychodów na zasadach określonych w art. 22 ust. 1 ustawy PIT i art. 15 ust. 1 ustawy CIT”.
Interpretacja ogólna ministra finansów z 8 listopada 2013 r., nr DD2/033/55/MWJ/13/RD-111005
TABELA
| Podatki dochodowe | VAT | |||
| Samochód osobowy: pojazd samochodowy w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, konstrukcyjnie przeznaczony do przewozu nie więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą, z wyjątkiem: a) pojazdu samochodowego mającego jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą: – klasyfikowanego na podstawie przepisów o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van, lub – z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków, b) pojazdu samochodowego, który posiada kabinę kierowcy z jednym rzędem siedzeń i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu, c) pojazdu specjalnego, jeżeli z dokumentów wydanych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym wynika, że dany pojazd jest pojazdem specjalnym, i jeżeli spełnione są również warunki zawarte w odrębnych przepisach, określone dla następujących przeznaczeń: – agregat elektryczny/spawalniczy, – do prac wiertniczych, – koparka, koparko-spycharka, – ładowarka, – podnośnik do prac konserwacyjno-montażowych, – żuraw samochodowy, d) pojazdu samochodowego określonego w przepisach wydanych na podstawie art. 86a ust. 16 ustawy o podatku od towarów i usług. | Pojazd samochodowy: pojazd samochodowy w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony. Uwaga! W VAT część pojazdów samochodowych jest szczególnie traktowana – przy ich nabyciu i używaniu mamy 100 proc. VAT naliczonego, ale w dalszym ciągu są to pojazdy samochodowe. | |||
| Wspólne odesłanie w obu definicjach powoduje, że rozwiązania podatkowe przeznaczone do takich samochodów dotyczą pojazdu innego niż ciągnik rolniczy, motorower i pojazd szynowy, którego konstrukcja umożliwia jazdę z prędkością przekraczającą 25 km/h. | ||||
PRZYKŁAD 1
Z ceną wykupu
Pan Jacek, prowadzący firmę budowlaną, zawarł umowę leasingu samochodu osobowego w opcji 104 proc. Przy kwalifikacji podatkowej umowy została uwzględniona również cena wykupu ustalona jako 30 proc. ceny nowego samochodu. Przed zakończeniem umowy podatnik zastanawiał się, co zrobić z pojazdem – wykupić go czy pozostawić leasingodawcy. Jego wątpliwości były spowodowane tym, że suma rat leasingowych i opłata wstępna bez ceny wykupu były niższe od wartości początkowej pojazdu. Zbędna obawa. Nawet gdyby korzystający nie zrealizował opcji wykupu, jej wartość zdefiniowana w umowie podlega wliczeniu do sumy opłat leasingowych przyjmowanej na potrzeby oceny statusu podatkowego kontraktu.
PRZYKŁAD 2
Refakturowanie
Firma leasingowa ubezpiecza samochód i w ramach zawartej umowy leasingu refakturuje koszty ubezpieczenia przedmiotu leasingu na korzystającego. Opłaty takie są wyodrębnione i traktowane jako składki na ubezpieczenie (o czym świadczy fakt, że firma stosuje zwolnienie od VAT), a nie opłaty leasingowe. W takim przypadku, dokonując oceny podatkowej leasingu, należy pominąć kwoty, jakie korzystający reguluje na rzecz leasingodawcy z tytułu zapłaty składki na ubezpieczenie pojazdu.
PRZYKŁAD 3
Kolejna umowa
Podatnik zawarł umowę leasingu operacyjnego samochodu. W umowie została zawarta rata balonowa płatna na koniec umowy, w wysokości 40 proc. ceny nowego pojazdu. Po zakończeniu umowy podatnik nie skorzystał z opcji wykupu i umowa została rozwiązana, a przedmiot leasingu zwrócony. Firma leasingowa postanowiła ponownie oddać samochód w leasing. Jest to możliwe, bo kolejna umowa spełni warunki do tego, by sklasyfikować ją jako leasing, wówczas gdy będzie zawarta na okres minimum 24 miesięcy (tak jak pierwsza umowa). Suma jej opłat będzie porównywana już nie do wartości początkowej nowego pojazdu, ale do aktualnej wartości rynkowej netto.
PRZYKŁAD 4
Pierwotny korzystający
Podatnik zawarł umowę leasingu operacyjnego samochodu. W umowie została zawarta rata balonowa płatna na koniec umowy, w wysokości 40 proc. ceny nowego pojazdu. Po zakończeniu umowy podatnik nie skorzystał z opcji wykupu, ale postanowił go dalej używać w ramach leasingu. Strony zdecydowały się na zawarcie nowej umowy, w ramach której suma opłat została odniesiona do aktualnej wartości rynkowej netto pojazdu z dnia zawarcia kolejnej umowy.
PRZYKŁAD 5
Koszt
Spółka zawarła umowę najmu długoterminowego samochodów osobowych. Umowa została zawarta na rok i nie zawierała opcji wykupu. W ramach takiej umowy korzystający opłaca czynsz najmu i ponosi wydatki w związku z zakupem paliwa, parkingami autostradami itd. Podatnik prowadzi ewidencję przebiegu. W styczniu dla jednego z samochodów limit wynikający z ewidencji wyniósł 500 zł. Spółka poniosła wydatek związany używaniem w kwocie 650 zł (netto + 50 proc. VAT) oraz zapłaciła czynsz najmu w kwocie 1750 zł (netto + 50 proc. VAT). W takiej sytuacji kosztem spółki będzie kwota 1750 zł czynszu oraz 500 zł wydatków związanych z używaniem.
PRZYKŁAD 6
limit
Przedsiębiorca w prowadzonej działalności gospodarczej wykorzystuje wynajmowany samochód. Dla pojazdu jest prowadzona ewidencja przebiegu. W styczniu w ramach ewidencji został wyznaczony limit 1100 zł, ale podatnik poniósł wydatki związane z używaniem pojazdu w kwocie 680 zł (netto + 50 proc. VAT).
To oznacza, że kosztem jest cała kwota 680 zł, ale nie więcej.
Podstawa prawna
Art. 4a pkt 9a, art. 16 ust. 1 pkt 4, 49, 51 ust. 5, art. 17b ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 851 ze zm.). Art. 5a pkt 19a, art. 23 ust. 1 pkt 4, 46, 47 ust. 5, art. 23b ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.). Art. 2 pkt 34, art. 86a ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.).
