Subskrybuj nas na Youtube
Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą nabyła samochód osobowy w leasingu operacyjnym. Pojazd wprowadzono do ewidencji środków trwałych, a do kosztów podatkowych zaliczono odpisy amortyzacyjne w formie rat leasingowych. Po zakończeniu umowy leasingu przedsiębiorca chce wykupić na własność auto za 12 000 zł. Nie jest zdecydowany, czy wykupić je na firmę, czy na cele prywatne. Wobec tego nasuwa się pytanie, jakie powstaną skutki podatkowe w każdej z tych opcji. Jak rozliczyć opłatę związaną z wykupem samochodu w kosztach podatkowych i czy wstępną opłatę leasingową należy rozliczać w kosztach poprzez odpisy amortyzacyjne?
Dla celów podatkowych rozróżnia się leasing operacyjny i leasing finansowy, mimo że ustawy podatkowe takiej definicji nie zawierają. Przyjęte nazewnictwo zależy od sposobu finansowania leasingu. Jeżeli umowa leasingu spełnia wymogi art. 23b ustawy o PIT, to stanowi ona leasing operacyjny, który w praktyce najczęściej jest zawierany, przy czym warunki ustawowe nie muszą być spełnione łącznie. Z art. 23a ustawy o PIT wynika, że przedmiot leasingu oddany na mocy umowy przez stronę zwanym finansującym do odpłatnego używania albo pobierania pożytków drugiej stronie zwanym korzystającym jest środkiem trwałym podlegającym amortyzacji. Nie ma w tym przypadku zastosowania zasada wynikająca z art. 22a ustawy o PIT dotycząca możliwości amortyzowania środków trwałych o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok stanowiących własność lub współwłasność przedsiębiorcy, ponieważ przedmiot leasingu nie musi być własnością ani współwłasnością aby móc dokonywać odpisów amortyzacyjnych. Z treści przepisu wynika, że gdy umowa leasingu spełnia warunki określone w ustawie, opłaty ustalone w tej umowie i ponoszone przez korzystającego w podstawowym okresie trwania umowy z tytułu używania środków trwałych są dla korzystającego kosztem uzyskania przychodów.
Kwota wykupu a podatki
Wykup samochodu z leasingu jest usługą oddzielną od zawarcia umowy leasingowej. Przedsiębiorca z tego tytułu otrzymuje fakturę VAT. Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT wydanie towaru na podstawie umowy leasingu jest dostawą towaru, a więc jest to odrębna czynność od samej umowy leasingowej, więc może być wystawiona faktura wykupu samochodu z leasingu. Możliwość zaliczenia opłaty końcowej (wykupowej) do kosztów uzyskania przychodów (dalej: KUP) zależy od jednej z dwóch poniższych metod:
1) w przypadku wykupienia na firmę, jeśli opłata z nim związana przekracza kwotę 3500 zł, to wprowadzony samochód do ewidencji środków trwałych należy w dalszym ciągu amortyzować i kosztem uzyskania przychodu będą odpisy amortyzacyjne;
2) w przypadku wykupienia na cele prywatne opłata nie stanowi kosztów uzyskania przychodów.
Jeśli jednak przedsiębiorca wykupił auto na cele prywatne i mimo to korzysta z niego w działalności gospodarczej, to KUP mogą być wydatki związane z użytkowaniem tego pojazdu. Warunkiem jest prowadzenie ewidencji przebiegu pojazdu na zasadach określonych w art. 23 ust. 1 pkt 46 ustawy o PIT (czyli limit kilometrów).
Prywatna sprzedaż bez przychodu
Późniejsza sprzedaż samochodu wykupionego na cele prywatne nie ma wpływu na przychód podatkowy przedsiębiorcy – tak wynika z interpretacji organów skarbowych. To sprzedaż ma bowiem wpływ na osiągnięcie przychodu, a nie sam wykup z leasingu. Z ewentualną sprzedażą pojazdu należy jednak zaczekać pół roku, na co wskazuje art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d ustawy o PIT. W ślad za tym przepisem minister finansów wydał 25 lutego 2016 r. interpretację (sygn. DD9.8220.2.56.2016.KZU), w której czytamy: „W sytuacji, gdy zbycie samochodu miało miejsce po upływie pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło jego nabycie (czyli w tym przypadku od miesiąca, w którym nastąpił wykup), obowiązek podatkowy po stronie przedsiębiorcy nie powstanie”. Gdyby jednak przedsiębiorca sprzedał auto wykupione na cele związane z działalnością gospodarczą, musi się liczyć z powstaniem przychodu podatkowego.
VAT
Ogólna zasada wynikająca z art. 22 ust. 1 ustawy o PIT stanowi, że KUP są to koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Wobec tego należy przyjąć, że zarówno wstępna opłata leasingowa, jak i raty leasingowe stanowią KUP razem z nieodliczonym podatkiem VAT. Dotyczy to zarówno przedsiębiorców mogących odliczać podatek VAT w wysokości 50% oraz tych, którym przysługuje odliczenie podatku VAT w całości. Potwierdza to Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach [ramka]. Choć opinia dotyczy osoby prawnej, to zasady rozliczania kosztów uzyskania przychodów w omawianym przypadku są takie same jak u przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną.
Opłata wstępna bez amortyzacji
Nie wszystkie opłaty związane z leasingiem stanowią koszt podatkowy w postaci odpisów amortyzacyjnych. Przykładem jest opłata wstępna, której nie należy wiązać z całym okresem trwania umowy, ale z momentem jej zawarcia. Jest ona wydatkiem jednorazowym, koniecznym do zawarcia umowy leasingu, może więc stanowić w całości KUP u korzystającego w dacie jej poniesienia po spełnieniu warunków określonych w art. 23b ustawy o PIT.
Jeśli koszt ten rozlicza wspólnik spółki niebędącej osobą prawną, to wstępna opłata leasingowa stanowi KUP wspólnika zgodnie z art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy o PIT proporcjonalnie do wysokości jego udziału w zysku spółki. Takie stanowisko potwierdza dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 24 marca 2016 r. (sygn. ITPB1/4511-1239/15-4/WM).
Wnioski
Wykupienie samochodu z leasingu operacyjnego dla działalności gospodarczej pozwala na rozliczenie w KUP opłat związanych z umową leasingu. Trzeba się jednak liczyć z tym, że późniejsza sprzedaż wykupionego samochodu na cele związane z działalnością gospodarczą powoduje powstanie u przedsiębiorcy przychodu do opodatkowania. Z kolei wykupienie samochodu po zakończeniu umowy leasingu na cele prywatne nie skutkuje powstaniem przychodu u przedsiębiorcy i pozbawia go możliwości zaliczenia opłaty końcowej do kosztów podatkowych, chyba że samochód będzie wykorzystywany w działalności gospodarczej – wtedy KUP mogą być wydatki związane z użytkowaniem tego pojazdu do wysokości limitu kilometrów.
KUP zgodnie z umową
Jeżeli spółka zawarła podatkową umowę leasingu, spełniającą warunki określone w art. 17b ust. 1 ustawy o CIT, to opłaty ustalone w tej umowie, ponoszone przez nią w podstawowym okresie umowy z tytułu używania samochodu osobowego, będą stanowić jej koszt uzyskania przychodów, wraz z podatkiem VAT, w tej części w jakiej zgodnie z przepisami ustawy o podatku od towarów i usług nie podlega on odliczeniu.
Interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 12 grudnia 2014 r., nr IBPBI/2/423-1119/14/SD
Podstawa prawna
Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 380 ze zm.).
Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.).
