Konsekwencje wyroku

– Ci podatnicy, którzy spełniali warunki do skorzystania z ulgi, a pomimo tego zapłacili nienależny podatek, mogą próbować go teraz odzyskać – mówi Grzegorz Flisiak, radca prawny, senior partner w kancelarii Głuchowski Siemiątkowski Zwara, pełnomocnik skarżącej w sprawie przed TK. Podkreśla jednak, że każda taka sprawa wymaga analizy pod kątem możliwości wznowienia postępowania przed sądem administracyjnym lub organami podatkowymi i ewentualnego przedawnienia.

– Z wyroku TK jednoznacznie wynika, że podstawa prawna do pobrania podatku była sprzeczna z konstytucją, zatem fiskus powinien go teraz zwrócić podatnikom – wyjaśnia ekspert. Dodaje, że wymaga to złożenia wniosku o wznowienie postępowania podatkowego lub skargi o wznowienie postępowania przed sądem administracyjnym.

Niekonstytucyjny przepis

Przypomnijmy, że ulga meldunkowa pozwalała nie płacić PIT od sprzedaży nieruchomości (przed upływem pięciu lat) nabytych lub wybudowanych w okresie od 1 stycznia 2007 r. do końca 2008 r., pod warunkiem że podatnik był przez 12 miesięcy zameldowany w zbywanej nieruchomości. Fakt zameldowania miało potwierdzać oświadczenie złożone w urzędzie skarbowym. Tego wymogu jednak wielu podatników nie spełniło, ponieważ nie wiedzieli, że mają to zrobić, a przepisy nie określały wzoru takiego oświadczenia. Po latach fiskus upominał się u nich o podatek.

TK we wczorajszym wyroku uznał, że przepis w zakresie, w jakim uzależnia skorzystanie ze zwolnienia w PIT od złożenia oświadczenia o zameldowaniu, jest niezgodny z konstytucją.

Trybunał uznał, że dla osiągnięcia celu, w jakim ustawodawca wprowadził ulgę meldunkową, wystarczające było spełnienie warunku zameldowania podatnika na pobyt stały przez okres nie krótszy niż 12 miesięcy. To zamieszkiwanie było okolicznością decydującą dla skorzystania ze zwolnienia, a nie złożenie oświadczenia o zameldowaniu.

TK uznał, że w wielu przypadkach, mimo że podatnicy spełniali wymóg zameldowania przez okres co najmniej 12 miesięcy, utracili prawo do zwolnienia podatkowego wyłącznie z formalnego powodu, jakim był brak terminowego złożenia oświadczenia w tym zakresie.

Wznowienie postępowania

Grzegorz Flisiak przyznaje, że wyrok może mieć znaczenie nie tylko dla podatniczki, która złożyła skargę konstytucyjną. Jest też ważny dla innych podatników, którzy zdecydowali się wcześniej na spór z fiskusem w tego typu sprawie. Ekspert wyjaśnia, że na podstawie art. 190 ust. 4 konstytucji w związku z art. 272 par. 1 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi podatnik może żądać wznowienia postępowania sądowego, gdy TK orzekł o niezgodności przepisów z konstytucją, na podstawie którego zostało wydane orzeczenie. Z kolei zgodnie z art. 240 par. 1 pkt 8 ordynacji podatkowej w sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie podatkowe, jeżeli decyzja została wydana na podstawie przepisu, o którego niezgodności z konstytucją orzekł TK.

– Podatnik ma na złożenie wniosku o wznowienie postępowania podatkowego miesiąc lub – w przypadku skargi o wznowienie postępowania przed sądami administracyjnymi – trzy miesiące od wejścia w życie wyroku TK – przypomina Grzegorz Flisiak.

– Pytanie jednak, kiedy rozpocznie się bieg termin do złożenia wniosku (skargi) o wznowienie, z uwagi na to, że dniem wejścia w życie orzeczenia TK jest co do zasady dzień ogłoszenia tego orzeczenia we właściwym publikatorze. Natomiast sentencje wyroków TK nie są obecnie publikowane w Dzienniku Ustaw – podkreśla Grzegorz Flisiak. Dodaje, że taka sytuacja (całkowicie niezależna od podatników) nie może jednak blokować im możliwości odzyskania zapłaconego nienależnie podatku.

– Ewentualna zwłoka w publikacji wyroku Trybunału nie może też negatywnie wpływać na możliwość realizacji konstytucyjnego prawa obywatela do wznowienia postępowania – tłumaczy ekspert. ©℗

orzecznictwo

Podstawa prawna

Wyrok TK z 9 lipca 2025 r., sygn. akt SK 64/20 www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia