Subskrybuj nas na Youtube
Przedsiębiorcy, którzy próbują zaskarbić sobie względy lokalnej społeczności , nie mogą liczyć na jednomyślność sądów.
Czym jest CSR? To szeroko rozumiane działania na rzecz środowiska i mieszkańców. Przedsiębiorcy kreują w ten sposób wizerunek swoich firm jako zorientowanych nie tylko na zysk, ale także interes społeczności. Chociażby budują place zabaw, organizują szkolenia dla personelu szpitala lub ogłaszają konkursy dla dzieci. Społeczna odpowiedzialność biznesu (tj. CSR – corporate social responsibility) to stosunkowo nowy trend w Polsce. Już teraz rodzi jednak wiele wątpliwości na gruncie podatkowym.
Jeszcze nie tak dawno sądy i fiskus bardziej przychylnie patrzyły na takie praktyki. Wskazywały, że działania marketingowe mają pośrednie przełożenie na obroty firm, a dobry wizerunek przyczynia się do ich ogólnego funkcjonowania.
Ostatnio okazuje się jednak, że prospołeczna polityka nie zawsze popłaca. Świadczą o tym chociażby wyroki z maja tego roku, w których sąd odmówił spółce odliczenia VAT oraz zaliczenia takich wydatków do kosztów. Podtrzymał tym sposobem stanowisko fiskusa, który nie widział związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy wydatkami a opodatkowaną działalnością i przychodami firm.
Brak związku
Przykładem jest niekorzystny dla przedsiębiorcy wyrok, który zapadł w WSA w Szczecinie 24 maja 2016 r. (sygn. akt I SA/Sz 378/16, nieprawomocny). Sprawa dotyczyła spółki, która budowała terminal gazowy w Świnoujściu, uznany przez rząd za inwestycję strategiczną związaną z bezpieczeństwem energetycznym kraju. Mieszkańcy nie byli zadowoleni z codziennych utrudnień związanych z nową inwestycją w sąsiedztwie. Firmie zależało więc na tym, by poprawić swój wizerunek i zażegnać lokalne protesty.
Zorganizowała m.in. szkolenia dla personelu szpitala, ratowników medycznych oraz strażaków. Chciała w ten sposób uświadomić ich, jakie są zagrożenia związane z poszczególnymi etapami budowy. Postanowiła też wspierać lokalną, młodzieżową drużynę sportową i opłaciła turniej piłkarski dla dzieci w wieku szkolnym.
Twierdziła, że poniesione wydatki umożliwiają jej płynną i bezkonfliktową budowę terminala, a w przyszłości pozwolą na niezakłócone prowadzenie działalności operacyjnej. Uważała więc, że może zaliczyć je do kosztów podatkowych, bo są one uzasadnione, celowe i racjonalne w kontekście działalności gospodarczej. Spełniają więc przesłanki określone w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.
Odmiennego zdania był fiskus, a wraz z nim WSA w Szczecinie. Obaj uznali, że wydatki na CSR są bez związku z przychodami. Głównym celem działalności spółki było bowiem strategiczne zabezpieczenie bezpieczeństwa energetycznego kraju, a nie pozyskiwanie klientów wśród lokalnej społeczności.
Nie była to pierwsza przegrana spółki przed tym samym sądem. Wcześniej, w sporach dotyczących odliczenia VAT, szczeciński sąd również orzekł, że nie ma związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy wydatkami na CSR a opodatkowaną działalnością spółki (nieprawomocne wyroki: z 19 maja 2016 r., sygn. akt I SA/Sz 326/16 oraz z 6 maja 2015 r., sygn. akt I SA/Sz 322/15).
Czasem z odliczeniem
Korzystne rozstrzygnięcie zapadło natomiast w sprawie przedsiębiorstwa z branży energetycznej, które zorganizowało konkurs plastyczny dla dzieci. Spółka argumentowała, że chciała uświadomić najmłodszych, jakie mogą być konsekwencje lekkomyślnych zabaw z urządzeniami zasilanymi prądem.
Fiskus uważał, że wydatki na realizację konkursu nie miały choćby nawet pośredniego związku z działalnością firmy, a zatem nie przysługiwało jej prawo do odliczenia VAT.
WSA w Lublinie i NSA uznały jednak to stanowisko za błędne. W wyroku z 13 listopada 2013 r. (sygn. akt I FSK 1606/12) sąd kasacyjny orzekł, że organizacja konkursu było działaniem marketingowym, które przekłada się bezpośrednio na wizerunek firmy, a pośrednio na generowanie jej obrotu.
Przywołał orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE, który w sprawie z 8 lutego 2007 r. (C-435/05) wskazał, że podatnik ma prawo do odliczenia VAT również wtedy, gdy koszty usług stanowią część kosztów ogólnych i jako takie stanowią element cenotwórczy.
Z serca czy dla zysku
Eksperci są zgodni, że problem z wydatkami CSR nastręcza wielu trudności. – Kwestia związku z przychodami jest zawsze ocenna i delikatna, a w przypadku CSR jest tym bardziej skomplikowana, że trudno jest jasno i bezpośrednio wykazać, iż np. inwestycja w plac zabaw zapewni większe zainteresowanie usługami danej spółki – mówi Grzegorz Maślanko, radca prawny z Grant Thornton.
Ekspert wskazuje jednak, że przedsiębiorcy są raczej wyrachowani i nie ponosiliby wydatków na marketing, gdyby nie widzieli w tym żadnych korzyści.
– Oczywiście nie można wykluczyć, że niektórzy inwestują w lokalne społeczności z potrzeby serca, ale w większości przypadków trzeba jednak założyć, że kierują się przede wszystkim chęcią zysku – twierdzi. Podkreśla, że z takiej perspektywy można byłoby uznać, iż wydatki na CSR mają jednak związek z działalnością firm.
Podobnego zdania jest Jerzy Kalinowski, partner i szef grupy doradczej w sektorze nowych technologii, telekomunikacji i mediów w KPMG w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej.. – Bardzo trudno jest zmierzyć, jakie dana inwestycja przynosi korzyści dla przedsiębiorstwa, chociażby w kwestii obniżenia nakładów inwestycyjnych, wzrostu przychodów lub obniżenia kosztów. Nie wiemy, nie ma takich badań, panuje tylko przekonanie, że to przyniesie korzyści w przyszłości – zauważa ekspert.ⒸⓅ
813 tyle programów z CSR realizowały firmy w 2015 r. (programy nowe i długoletnie)
684 tyle projektów realizowano w 2014 r.
136 tyle firm zgłosiło w 2015 r. roku, że inwestuje w nowe programy realizujące cele CSR
35 z nich to małe i średnie przedsiębiorstwa
Źródło – Raport Odpowiedzialny Biznes w Polsce: dobre praktyki 2015 r. sporządzony przez Forum Odpowiedzialnego Biznesu
