Podatku należnego nie skoryguje zarówno ten, kogo powiązania z dłużnikiem łączyły w dacie korekty deklaracji VAT, jak i ten, u kogo miały one miejsce tylko w chwili przeprowadzenia transakcji – orzekł NSA.
Spór, którym zajął się Naczelny Sąd Administracyjny, dotyczył wykładni art. 89a ust. 7 ustawy o VAT, uchylonego 1 lipca 2015 r. Wyrok ma jednak znaczenie dla wszystkich dostaw sprzed tej daty.
Uchylony przepis wykluczał prawo do korekty podatku naliczonego z tytułu ulgi na złe długi w przypadku istnienia pomiędzy spółkami powiązań o charakterze osobowym, majątkowym lub kapitałowym. Nie precyzował jednak, na który moment to ustalać – czy powiązań nie może być wyłącznie na dzień złożenia korekty deklaracji VAT, czy także w dacie przeprowadzenia transakcji. Przepis nie wyjaśniał także innej kwestii – czy wystarczyło samo tylko istnienie powiązań między spółkami, czy też musiały one wpływać na cenę transakcji.
Sprawa rozpatrzona przez NSA dotyczyła przedsiębiorcy, który chciał skorzystać z ulgi na złe długi w związku z brakiem zapłaty za towar przez spółkę, w której jego żona miała udziały i była członkiem jej zarządu, a następnie prokurentem. Powiązania firm miały miejsce wyłącznie w chwili przeprowadzenia transakcji, bo w momencie złożenia korekty przez przedsiębiorcę spółka jego żony była już w upadłości. Fiskus uznał jednak, że art. 89a ust. 7 wyklucza wszelkie powiązania.
Przedsiębiorca uważał z kolei, że w świetle tego przepisu związek pomiędzy wierzycielem a dłużnikiem nie może występować wyłącznie w dniu złożenia korekty. Użyto w nim bowiem słowa „istnieje”. Gdyby chodziło o powiązania na moment dokonania dostawy lub usługi, to ustawodawca użyłby słowa „istniał” – argumentował.
Ujęcie w sprawozdaniu aportu środka trwałego ma wpływ na dywidendę
Ujęcie w sprawozdaniu aportu środka trwałego ma wpływ na dywidendę

Zobacz również
Sądy obu instancji podzieliły jednak stanowisko organu. Zarówno WSA w Gliwicach, jak i NSA orzekły, że powiązań nie mogło być ani na dzień złożenia korekty, ani wcześniej, czyli w momencie zawierania transakcji, na podstawie której powstała wierzytelność.
– W przeciwnym wypadku przepis sprzyjałby tworzeniu spółek zależnych w celu przeprowadzenia transakcji i wycofywania się z nich na potrzeby złożenia korekty – zauważył sędzia NSA Artur Mudrecki.
ORZECZNICTWO
Wyrok NSA z 12 stycznia 2016 r., sygn. akt I FSK 1306/14.