Subskrybuj nas na Youtube
Nawet po upływie dwóch lat podatnicy mogą skorygować podstawę opodatkowania VAT o kwotę nieściągalnych wierzytelności – orzekł WSA w Gliwicach. Uznał, że polskie przepisy w tym zakresie są zbyt restrykcyjne.
Eksperci przestrzegają jednak przed nadmiernym optymizmem. Wyrok jest nieprawomocny, a Naczelny Sąd Administracyjny w podobnych sprawach stawał jednak po stronie fiskusa.
Dyrektywa nie nakazuje
Chodzi o tzw. ulgę na złe długi, czyli przepisy umożliwiające podatnikom odzyskanie zapłaconego już VAT należnego. Preferencja dotyczy wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona, czyli nie została uregulowana ani zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 150 dni od upływu terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze.
Wierzyciel, aby skorzystać z ulgi, musi spełnić warunki określone w art. 89a ust. 2 ustawy o VAT (patrz ramka). Nie wynikają one wprost z unijnej dyrektywy VAT, bo jej art. 90 przyznaje w tym zakresie swobodę państwom członkowskim. Nie powinny one jednak być restrykcyjne i formalistyczne w porównaniu do ich celu – zapewnienia prawidłowego poboru VAT i zapobiegania oszustwom podatkowym. Tak wynika z innego przepisu dyrektywy – art. 273.
Sądy jak fiskus
Na ten unijny przepis powołują się często przedsiębiorcy, kwestionując warunki do korzystania z ulgi. Sądy najczęściej jednak zgadzają się z fiskusem i uznają, że Polska mogła wprowadzić własne ograniczenia oraz swobodnie określić ich zakres. Tak orzekł m.in. NSA w wyrokach z 17 lutego 2017 r. (sygn. akt I FSK 1338/15) i z 19 listopada 2015 r. (sygn. akt I FSK 1298/14) oraz wojewódzkie sądy administracyjne (m.in. WSA w Warszawie w prawomocnym wyroku z 14 września 2016 r., sygn. akt III SA/Wa 2118/15).
Szansa na zmianę
Nadzieję na złagodzenie warunków ulgi na złe długi przywrócił teraz wierzycielom wyrok WSA w Gliwicach z 23 marca 2017 r. Sąd uznał w nim, że dwuletnie ograniczenie w korzystaniu z ulgi narusza jednak prawo unijne.
Chodziło o spółkę, która w 2011 r. wystawiła sześć faktur z tytułu sprzedaży know-how. Nabywca miał spłacić cenę w ratach (pierwszą jeszcze w 2011 r., ostatnią w kwietniu 2016 r.). Szybko jednak przestał w ogóle regulować swoje zobowiązania.
Spółka postanowiła skorzystać z ulgi na złe długi w odniesieniu do tych wierzytelności, które uznała za nieściągalne (minęło więcej niż 150 dni od umownego terminu ich spłaty). Nie przejmowała się upływem dwóch lat od wystawienia faktur. Uznała bowiem, że w świetle orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości UE (sygn. C-337/14 i C-588/10) polski warunek skorzystania z ulgi w ciągu dwóch lat jest zbyt formalistyczny.
Powołała się także na prawomocny wyrok WSA we Wrocławiu (sygn. akt I SA/Wr 2484/14), z którego wynikało, że ograniczenie prawa do ulgi na złe długi do dwóch lat „nie ma charakteru formalności koniecznej do wykazania podstawy obniżenia podatku należnego, ani też nie sposób przyjąć, że ograniczenie to (czasowe – do dwóch lat) jest konieczne ze względu na zwalczanie oszustw podatkowych”.
Podobnie uznał WSA w Gliwicach.
– Co prawda orzeczenie jest nieprawomocne, ale nie sposób wykluczyć, że argumentację gliwickiego WSA podzielać będą inne sądy administracyjne – komentuje Katarzyna Krześnicka, starszy konsultant w zespole Podatków Pośrednich w PwC.
Warunki do skorzystania przez wierzyciela z ulgi na złe długi: jak skorzystać z ulgi
● Nieściągalna wierzytelność powinna wynikać z dostawy towaru lub usługi dokonanych na rzecz zarejestrowanego, czynnego podatnika VAT, niebędącego w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, upadłościowego ani w likwidacji.
● Wierzytelność nie została uregulowana ani zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 150 dni od upływu terminu jej płatności.
● Na dzień poprzedzający skorzystanie z ulgi na złe długi (korektę deklaracji podatkowej) zarówno wierzyciel, jak i dłużnik powinni być zarejestrowani jako czynni podatnicy VAT, a dłużnik nie może być w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, upadłościowego ani w likwidacji.
● Od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 2 lata, liczone od końca roku, gdy została ona wystawiona (ten warunek za zbyt restrykcyjny uznał gliwicki WSA).
Źródło: art. 89a ust. 1a i 2 ustawy o VAT
ORZECZNICTWO
Wyrok WSA w Gliwicach z 23 marca 2017 r., sygn. akt III SA/Gl 1411/16. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
