Subskrybuj nas na Youtube
Rok 2015 przyniósł wiele zmian podatkowych. Wspólnie z ekspertami przygotowaliśmy więc zestawienie najlepszych i najgorszych. Uwzględniliśmy przepisy, które zostały uchwalone w 2015 r. i weszły w życie w trakcie ubiegłego roku, jak i obowiązujące od 1 stycznia 2016 r. Typując HIT, eksperci kierowali się tym, czy rozwiązanie pozytywnie wpłynęło lub wpłynie na prowadzenie działalności gospodarczej oraz czy jest ono korzystne dla obywateli. Typując BUBEL, brali pod uwagę to, czy dany przepis utrudni życie firmom i obywatelom oraz czy jest niejasny i może rodzić spory z fiskusem. Niekwestionowanym HITEM okazała się likwidacja przepisów dotyczących korekty kosztów w podatkach dochodowych. Przez kilka lat były to największy bubel podatkowy. Eksperci docenili to, że został zlikwidowany.
/>
/>
/>
/>
/>
/>
/>
Bez korekty kosztów przy niezapłaconej należności
Usunięcie przepisów w CIT (art. 15b) i PIT (art. 24d) zobowiązujących do korekty kosztów uzyskania przychodów w przypadku niezapłaconych należności. Od 1 stycznia 2016 r. zniknęły z powyższych ustaw przepisy zobowiązujące dłużników do obniżenia kosztów uzyskania przychodów o nieopłacone faktury po 30 dniach od upływu terminu płatności (90 dniach od zaliczenia wydatków do kosztów, jeśli termin płatności był dłuższy niż 60 dni). Przepisy te miały mobilizować dłużników do terminowego regulowania płatności i zlikwidować zatory płatnicze, tymczasem uderzyły we wszystkie firmy. Musiały one bowiem śledzić swoje płatności. Przepisy były też niejasne, co powodowało wiele praktycznych problemów. Usunięcie ich nasi eksperci zgodnie uznali za podatkowy HIT.
Pozostałe hity:
VAT
● Od 1 stycznia 2016 r. zmienił się art. 3 ustawy o VAT dotyczący właściwości organów podatkowych w podatku od towarów i usług. Duża część tego przepisu (poszczególne ustępy) została uchylona, co skutkuje tym, że właściwy jest teraz organ właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę podatnika (a nie jak dotychczas ze względu na miejsce wykonywania czynności opodatkowanych).
Ocena: Przedsiębiorcy zyskają, bo ten sam organ będzie właściwy w sprawie podatków dochodowych i podatku od towarów i usług. (prof. Jadwiga Glumińska-Pawlic)
● Od 4 stycznia 2015 r. obowiązuje zasada, zgodnie z którą jeżeli miejsce siedziby podatnika dla celów podatkowych zostało udokumentowane certyfikatem rezydencji niezawierającym okresu jego ważności, płatnik przy poborze podatku uwzględnia ten certyfikat przez okres kolejnych 12 miesięcy od dnia jego wydania (art. 26 ust. 1i i nast.).
Ocena: To bardzo dobra zmiana, ponieważ uporządkowała przepisy w tym zakresie. (Andrzej Marczak)
ORDYNACJA PODATKOWA
● Koniec obowiązku uzasadniania korekty deklaracji podatkowych (art. 81 par. 2 ordynacji). Od 1 stycznia 2016 r. nie trzeba dołączać uzasadnienia.
Ocena: Oznacza to uproszczenia dla podatników. (prof. Jadwiga Glumińska-Pawlic)
● Możliwość złożenia wspólnego wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej (art. 14r). Do końca 2015 r. każdy z podatników musiał występować o wydanie odrębnej dla niego interpretacji indywidualnej. Od początku 2016 r. o wydanie interpretacji może wystąpić dwóch lub więcej zainteresowanych uczestniczących w tym samym zaistniałym stanie faktycznym albo mających uczestniczyć w tym samym zdarzeniu przyszłym.
Ocena: Zmiana zapobiegnie wyrażaniu różnego stanowiska wobec podmiotów znajdujących się w takiej samej sytuacji. (prof. Adam Mariański, Andrzej Nikończyk)
● Możliwość złożenia wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej przez zamawiającego w przetargu (art. 14s ). Do końca 2015 r. nie było takiej możliwości. Od początku 2016 r. z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej może wystąpić zamawiający w zakresie mającym wpływ na sposób obliczenia ceny w związku z udzielanym zamówieniem publicznym.
Ocena: Zmiana spowoduje zmniejszenie ryzyka podatkowego dla zamawiających w przetargach. (Andrzej Nikończyk)
● Możliwość wystawienia pełnomocnictwa ogólnego (art. 138d). Zmiana ta wejdzie w życie dopiero 1 lipca 2016 r. Podatnik będzie mógł wystawić pełnomocnictwo ogólne, które będzie upoważniało do działania we wszystkich sprawach podatkowych oraz w innych sprawach należących do właściwości organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej.
Ocena: Bardzo dobra zmiana, która ułatwi życie podatnikom i ich pełnomocnikom. (Andrzej Nikończyk)
PODATKI LOKALNE
● Od 2016 r. uregulowano zasady opodatkowania miejsc postojowych w garażach wielostanowiskowych w budynkach mieszkalnych w podatku od nieruchomości (art. 3 ust. 4a ustawy o podatkach i opłatach lokalnych). Teraz każdy podatnik odpowiada za własne miejsce. Dotychczas podatnicy odpowiadali solidarnie z pozostałymi współwłaścicielami, co było problematyczne i dla nich, i dla organów podatkowych.
Ocena: Długo oczekiwana zmiana przez gminne organy podatkowe i podatników – koniec z zasadą odpowiedzialności solidarnej. (prof. Jadwiga Glumińska-Pawlic)
POSTĘPOWANIA PODATKOWE I SĄDOWE
● Zmiany prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (art. 145 par. 3 i art. 145a), które weszły w życie 15 sierpnia 2015 r., nadały nowe uprawnienie wojewódzkim sądom administracyjnym. Mają one prawo do merytorycznego orzekania w przypadku kontroli decyzji i postanowień administracyjnych.
Ocena: Uprawnienie to usprawni postępowanie przed sądem administracyjnym i przyspieszy zakończenie spraw. Przepis znalazł już zastosowanie w praktyce. W przypadkach, w których zobowiązanie podatkowe uległo przedawnieniu, sądy administracyjne uchylają zaskarżone decyzje i umarzają postępowanie, bez przekazywania sprawy do ponownego rozpoznania przez organy podatkowe. (prof. Adam Mariański)
Opodatkowanie paliwa do samochodów służbowych
Przepisy wprowadzone w 2015 r. w zakresie PIT pozwoliły rozliczać ryczałtowo podatek, w przypadku gdy pracodawca oddał do użytkowania samochód służbowy pracownikom. Niestety, jak mówi m.in. prof. Adam Mariański, ustawodawca mimo doprecyzowania wartości przychodu z tytułu użytkowania samochodu nie odniósł się zupełnie do kwestii wydatków ponoszonych w związku z jego eksploatacją, w tym zapłaty za paliwo wykorzystywane do celów firmowych oraz prywatnych. Tym samym spory z fiskusem w tej mierze jedynie zmieniły przedmiot, problem nie został jednak rozwiązany.
Pozostałe buble:
VAT
● Wprowadzenie od 1 lipca 2015 r. koncepcji jednolitej gospodarczo transakcji, mającej zastosowanie przy odwrotnym obciążeniu VAT (podatek wpłaca do urzędu skarbowego nabywca, a nie sprzedawca) - (art. 17 ust. 1d).
Ocena: Koncepcja ta jest na tyle nieprecyzyjna, że przeciętny podatnik nie wie, kiedy stosować samonaliczenie (odwrotne obciążenie), a kiedy nie. (Irena Ożóg)
ORDYNACJA PODATKOWA
● Dyrektor urzędu kontroli skarbowej może przejmować postępowania podatkowe od naczelników urzędów skarbowych. Od 1 stycznia 2016 r. został dodany art. 18d, umożliwiający przejęcie postępowania podatkowego prowadzonego przez organ podatkowy pierwszej instancji (najczęściej organem tym jest naczelnik urzędu skarbowego) przez organ kontroli skarbowej. Jest to możliwe, jeżeli informacje otrzymane przez organ podatkowy z banku lub innej instytucji finansowej, o których mowa w art. 182 ordynacji, nie pozwalają na wyjaśnienie istotnych okoliczności faktycznych sprawy.
Ocena: Jest to ułatwienie, ale dla fiskusa.
(prof. Jadwiga Glumińska-Pawlic)
● Podwyższenie od 1 stycznia 2016 r. stawki odsetek za zwłokę (art. 56b). Wynosi ona 150 proc. stawki podstawowej i dotyczy zaległości w podatku od towarów i usług oraz w podatku akcyzowym.
Ocena: Nieprecyzyjna treść przepisu dopuszcza wykładnię, zgodnie z którą stawka podwyższona będzie stosowana w każdym przypadku, gdy zaniżenie zobowiązania podatkowego zostanie ujawnione w toku kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego - niezależnie od wysokości zaniżenia. Może zatem dotyczyć także uczciwych podatników, którzy po prostu się pomylili. (prof. Adam Mariański)
● Także od 1 stycznia 2016 r. do ordynacji została wprowadzona obniżona stawka odsetek za zwłokę (art. 56a). Wynosi ona 50 proc. stawki podstawowej.
Ocena: Zmiana ta tylko z pozoru jest korzystna dla podatników - dotychczasowa stawka obniżona wynosiła bowiem 75 proc.
(prof. Adam Mariański)
● Od stycznia 2016 r. niedające się usunąć wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego mają być rozstrzygane na korzyść podatnika (art. 2a).
Ocena: Nie jest to idealna regulacja, a ponadto stanowi tylko o wątpliwościach co do treści przepisów. Zasada in dubio pro tributario powinna dotyczyć także, a może przede wszystkim, wątpliwości co do okoliczności faktycznych. (prof. Adam Mariański)
● Również od 1 stycznia 2016 r. nie można dostać interpretacji indywidualnej w sprawach uregulowanych interpretacją ogólną (art. 14b par. 5a). Dyrektor izby skarbowej odmówi wydania interpretacji indywidualnej w takiej sytuacji.
Ocena: Efektem zmiany będzie brak możliwości złożenia skargi do sądu na stanowisko fiskusa wynikające z interpretacji ogólnej w swojej indywidualnej sprawie.
(Andrzej Nikończyk)
PODATKI LOKALNE
● Wprowadzona w czerwcu 2015 r. zmiana definicji obiektu budowlanego w prawie budowlanym, do której wprost odsyła ustawa o podatkach i opłatach lokalnych (artykułu tu wyjątkowo nie podajemy, bo zmieniono prawo budowlane, a nie ustawę podatkową). W efekcie nastąpiła zmiana definicji obiektu budowlanego w prawie podatkowym.
Ocena: Była to przypadkowa zmiana, zaskakująca dla podatników. (Irena Ożóg)
● Opłata reklamowa wprowadzona do ustawy o podatkach i opłatach lokalnych od września 2015 r. (art. 17a). Daniną mogą zostać objęci właściciele nieruchomości lub ich posiadacze zamiast reklamodawców. O jej wprowadzeniu decyduje rada gminy.
Ocena:Opłata nie wypełni celów ustawy, jakim było usunięcie reklam z przestrzeni publicznej. (prof. Jadwiga Glumińska-Pawlic)
Eksperci:
