Subskrybuj nas na Youtube
Decyzje fiskusa dotyczące akcyzy powinny być adresowane na spółkę cywilną, a nie jej wspólników – wynika z wczorajszej uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego. Sąd kasacyjny rozstrzygnął w ten sposób wątpliwości spowodowane rozbieżnymi od czterech lat wyrokami w tym zakresie.
Problemem pozostają decyzje, które już zostały wydane na wspólników. Zdaniem Krzysztofa Wińskiego z PwC najlepiej byłoby, gdyby minister finansów wydał interpretację ogólną, tak jak zrobił to po uchwale w sprawie VAT od zakładów budżetowych.
Kto podatnikiem akcyzy
Część składów orzekających uważała, że podatnikiem akcyzy mogą być tylko wspólnicy spółki cywilnej. Argumentem za tym miał być art. 13 ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 752), z którego wynika, że podatnikiem jest osoba fizyczna, prawna oraz jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, która dokonuje czynności podlegających opodatkowaniu lub wobec której zaistniał stan faktyczny podlegający opodatkowaniu. Tymczasem – wskazywano – spółka cywilna nie ma podmiotowości prawnej, a więc nie może dokonać żadnych czynności podlegających opodatkowaniu. Decyzje powinny być adresowane tylko do jej wspólników. Takiego zdania był m.in. NSA w wyroku z 23 października 2012 r. (sygn. akt I GSK 938/11), WSA w Kielcach (sygn. akt I SA/Ke 233/13) i WSA w Warszawie (sygn. akt V SA/Wa 2209/13, V SA/Wa 2214/13, V SA/Wa 1876/13). Wyroki sądów wojewódzkich są nadal nieprawomocne.
Różne wyroki
Zapadały też jednak wyroki, z których wynikało, że podatnikiem akcyzy jest spółka cywilna. Zwracano uwagę, że w ustawie nie ma zastrzeżeń co do tego, w jakiej formie powinien działać podatnik. Odwoływano się też do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 10 marca 2009 r. (sygn. akt P 80/08), w którym TK uznał, że spółka cywilna ma podmiotowość prawnopodatkową, co potwierdza treść art. 115 par. 1 ordynacji podatkowej. Z przepisu tego wynika, że wspólnicy spółki cywilnej odpowiadają solidarnie całym majątkiem za jej zaległości podatkowe. Ma ona własne zobowiązania fiskalne, a zatem może być podatnikiem – stwierdził TK.
Te same argumenty przytoczył we wczorajszej uchwale NSA. Podkreślił, że kwestię podmiotowości prawnopodatkowej spółki cywilnej należy każdorazowo oceniać na gruncie ustawy podatkowej, a nie prawa cywilnego. Nie ma znaczenia to, że nie ma ona osobowości prawnej. W tym konkretnym przypadku spółka cywilna może być uznana za jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej, która ma status podatnika zgodnie z art. 13 ustawy o podatku akcyzowym – uznał NSA.
Teraz czas na interpretację ogólną
Krzysztof Wiński, starszy konsultant w dziale doradztwa prawnopodatkowego w PwC
Stanowisko zaprezentowane przez NSA w uchwale w znacznym stopniu rozwiązuje dotychczasowe problemy związane z podatkowym statusem wspólników spółki cywilnej. Przykładowo art. 48 ustawy o podatku akcyzowym jako jeden z warunków uzyskania decyzji o prowadzeniu składu podatkowego wymieniał posiadanie statusu podatnika VAT. Ten zaś bez wątpliwości przysługuje spółce cywilnej, a nie jej wspólnikom. Stosowne decyzje otrzymywała więc spółka. Z drugiej jednak strony wiele innych decyzji adresowanych było do tej pory wyłącznie na jej wspólników. Teraz, w mojej ocenie, kolejny krok należy do ministra finansów. Powinien on wydać interpretację ogólną albo przynajmniej komunikat i wskazać w nim, w jaki sposób będzie uregulowana kwestia dotychczas wydanych decyzji, z których wynikało, że to wspólnicy, a nie spółka cywilna są podatnikami akcyzy. Przypomnę, że podobnie postąpił MF w odniesieniu do statusu zakładów budżetowych na gruncie przepisów o VAT po uchwale NSA z 26 października 2015 r. (sygn. akt I FPS 4/15). Najsensowniejszym wyjściem będzie stwierdzenie, że resort nie będzie się domagał korekt za okresy przyszłe i zobowiąże podatników do stosowania się do sentencji uchwały w przyszłości.
ORZECZNICTWO
Uchwała NSA z 14 listopada 2015 r., sygn. akt I GPS 1/15.
