Subskrybuj nas na Youtube
Chcemy zwiększać poziom ochrony uczciwych podatników. A jednocześnie priorytetem jest dla nas uszczelnianie systemu. W przyszłym roku ułatwimy obywatelom rozliczenia, zapewniając pełny elektroniczny kontakt z urzędami skarbowymi na Portalu Podatkowym - uważa Mateusz Szczurek, minister finansów.
W świadomości wielu Polaków urzędnik skarbowy to osoba, która chce przyłapać podatnika na błędzie i nałożyć dotkliwą karę. Czy jest szansa na zmianę takiego obrazu administracji podatkowej?
Taki obraz to stereotyp, najczęściej nieuczciwy wobec skarbowców, wykonujących trudną, niedocenianą, a przecież kluczową dla państwa pracę. Żałuję, że bywa także powielany przez środki masowego przekazu, bez analizy faktów. Walka z takim uproszczeniem, które niestety zadomowiło się w świadomości wielu Polaków, jest niezwykle trudnym wyzwaniem. Mamy taką świadomość i dokładamy wielu starań, aby do naszych klientów dotarło krótkie, aczkolwiek jedynie prawdziwe przesłanie: pomagamy płacić podatki dla dobra wspólnego. Współczesna administracja podatkowa staje się z każdym dniem bardziej elastyczna, zinformatyzowana i otwarta na współpracę z klientami na najdogodniejszych dla nich warunkach. Dzisiaj swoje bieżące sprawy podatkowe możemy załatwić w urzędzie skarbowym zarówno przez telefon, e-mail czy też, jak kto woli, stawiając się osobiście. Jeszcze kilka lat temu taki wybór nie był możliwy. Dzięki wykonanej przez urzędników tytanicznej pracy wypełnienie w internecie zeznania podatkowego zajmuje podatnikowi kilka minut, a zwrot nadpłaconego podatku dla rodzin wielodzietnych trwa zaledwie maksymalnie 30 dni, a nie trzy miesiące. Poprawa jakości usług wymaga ciągłych zmian w organizacji, przekwalifikowywania wielu skarbowców, podejmowania nowych zadań. Tak więc, wbrew stereotypom, muszę podkreślić, że współczesna administracja podatkowa nie tylko pomaga obywatelom w wypełnianiu obowiązków podatkowych, lecz jest także coraz sprawniejsza i, co potwierdzają badania, coraz lepiej postrzegana przez podatników.
1 stycznia 2016 r. wejdzie w życie ustawa o administracji podatkowej. Wprowadzi duże zmiany w organizacji aparatu skarbowego. Ale co się zmieni na korzyść podatników?
Przepisy dotyczące obsługi i wsparcia w centrach obsługi zaczną obowiązywać już 1 września 2015 r., pozostałe rzeczywiście z początkiem przyszłego roku. Ustawa pozwoli na stworzenie optymalnych, moim zdaniem, struktur organizacyjnych i warunków do przeprowadzenia proklienckiej modernizacji administracji podatkowej. Centra obsługi, usługa asystenta podatnika, wyspecjalizowane urzędy skarbowe dla dużych podatników oraz wyodrębnienie organizacyjne Krajowej Informacji Podatkowej sprawią, że jakość usług świadczonych przez urzędy skarbowe będzie jeszcze lepsza. Moim priorytetem są także przejrzyste i jednolite interpretacje podatkowe.
Ale niezależnie od ustawy część zmian jest już za nami. Już dzisiaj administracja oferuje szeroki wachlarz usług poprzez internet. W marcu uruchomiona została usługa wstępnie wypełnionego zeznania podatkowego PIT-37 (PFR). Zmiany dotyczące jednego okienka dały możliwość rozpoczęcia działalności gospodarczej niezwłocznie po dokonaniu wpisu do KRS – skróciło to czas oczekiwania na start biznesu o ok. 17 dni, automatycznie nadawane są także numery NIP i REGON. Ponadto od czerwca przedsiębiorcy mogą sprawdzić, czy ich kontrahenci są czynnymi podatnikami VAT – usługa pomaga zachować reguły uczciwej konkurencji oraz przyczynia się do likwidacji szarej strefy.
Jakich kolejnych kroków powinniśmy się spodziewać?
Już w przyszłym roku usługa PFR zostanie rozszerzona o dane pochodzące od organów emerytalno-rentowych oraz o PIT-38. Dzięki temu emeryci łatwiej będą mogli np. przekazać 1 proc. na organizacje pożytku publicznego. Planujemy także uruchomienie konta podatnika na Portalu Podatkowym. Użytkownik znajdzie tam m.in. informacje o rozliczeniach i płatnościach, będzie mógł sprawdzić swoje dane ewidencyjne, adresowe, rachunki bankowe, stan realizacji swoich obowiązków podatkowych oraz będzie mógł pobrać dowolne zaświadczenie. Konto pozwoli na pełny elektroniczny kontakt podatników z urzędami skarbowymi. Dodatkowo w ramach Krajowej Informacji Podatkowej udostępniona zostanie usługa telefonicznego uzyskania informacji znajdujących się na koncie podatnika.
Jutro przypada Dzień Skarbowości, święto pracowników administracji podatkowej. Jakie są teraz szczególne powody do świętowania? I jakie najważniejsze kwestie do załatwienia, żeby w następnych latach takich powodów też nie brakowało?
Pracownicy udowodnili w ostatnim czasie, że są w stanie sprostać najtrudniejszym zadaniom. W bieżącym roku doszło do konsolidacji procesów pomocniczych. Efektem jest większa wydajność, przejrzystość, szybkość działania i skuteczność administracji podatkowej. Sukces wprowadzanych zmian jest efektem ogromnego wysiłku wielu osób w całej strukturze resortu finansów. Dlatego mamy co świętować.
Celem, który stawiam przed nadzorowaną przeze mnie administracją, jest dalsze zwiększanie poziomu ochrony uczciwych podatników oraz poprawa efektywności procedur podatkowych. To się już dzieje, jednak przed nami jeszcze wiele wyzwań.
Jednym z kluczowych środków do zrealizowania wspomnianego celu będzie ordynacja podatkowa. Aby zawarte w niej normy były spójne, obiektywne i efektywne, powstała – niezależna od Ministerstwa Finansów – Komisja Kodyfikacyjna. Jej zadaniem jest napisanie zupełnie nowej ordynacji. Kierunkowe założenia tej ustawy są już gotowe, a konsultacje społeczne zakończone. Rząd rozpatrzy je we wrześniu. Jestem przekonany, że dzięki tej zmianie przepisy prawa podatkowego staną się jaśniejsze. Określony zostanie katalog praw i obowiązków podatników. Silny akcent został także położony na procedury mediacyjne i uproszczone, co rozwiąże ręce administracji podatkowej i pozwoli elastycznie reagować na problemy podatników.
Jednocześnie kładziemy duży nacisk na dalszy rozwój elektronicznej administracji. Myślę o realnych ułatwieniach przede wszystkim dla klientów urzędów skarbowych. Podatnicy sami potwierdzają moje przekonanie o tym, że ten kierunek jest słuszny. Przypomnę, że w 2015 r. złożono ponad 36 mln dokumentów w systemie e-Deklaracje. W kontekście większej ochrony podatników i poprawy efektywności procedur trzeba też przypomnieć, że przed nami realizacja propozycji związanych z centrami obsługi podatnika oraz usługą asystenta podatnika, który będzie pomagał mikroprzedsiębiorcom przez 18 miesięcy od nadania im NIP. Bardzo istotne jest dla mnie także szybsze wydawanie interpretacji przepisów prawa podatkowego. W tym przecież celu zostało wyodrębnione organizacyjnie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej.
Nie obawiam się więc o powody do świętowania w przyszłości. Pracownicy administracji podatkowej wykonali i wykonują kawał dobrej roboty. Przy takiej okazji chciałbym im publicznie za to podziękować. Bardzo zatem dziękuję i życzę wielu sukcesów zawodowych – które notabene są w interesie nas wszystkich.
Życzenia życzeniami – a świąteczny prezent? W 2016 r. będą podwyżki dla urzędników skarbowych?
Tak. W planie budżetowym na przyszły rok przewidzieliśmy przeznaczenie dodatkowych środków na wynagrodzenia, które zasadniczo od 2010 r. były zamrożone. Dlatego do pracowników całej administracji rządowej trafi dodatkowe ok. 2 mld zł. Jednak płace nie będą waloryzowane automatycznie, jednym wskaźnikiem. Tym samym nie wszyscy otrzymają więcej. Rząd otworzył bowiem drzwi do zwiększenia pensji urzędników, którzy na to zasłużyli swoim profesjonalizmem i rzetelnością. Decyzję, komu przyznać podwyżkę, pozostawia pracodawcom.
Cele są jasne: z jednej strony administracja powinna być przyjazna, życzliwa, pomocna. Z drugiej bardzo efektywna. Jak to chcecie pogodzić?
Przykładem może być sukces zielonogórskiego i poznańskiego eksperymentu. Otóż okazało się, że zmiana sformułowań i tonu korespondencji kierowanej do podatników powoduje także zmianę ich postawy. Największą skłonność do zapłaty podatku wykazali podatnicy, którzy otrzymali nie typowe wezwanie, ale list nieformalny, odwołujący się do norm społecznych, charakteryzujący się prostotą, jasnością oraz napisany w łagodnym tonie. Skłonność ta jest aż o 400 proc. wyższa w porównaniu z grupą, do której nie wysłano żadnej korespondencji. Skuteczne jest także wysyłanie tradycyjnych upomnień, ale jednak prawdopodobieństwo zapłaty podatku okazało się w tym wypadku niższe niż po wysłaniu nieformalnego listu. Dodatkowo w tym drugim wypadku nie tylko częściej regulowano zaległości, ale i wpłacane kwoty były wyższe.
Nadal ogromnym problemem są wyłudzenia w VAT oraz transfery kapitału za granicę w celu uniknięcia lub pomniejszenia podatku. Jak resort chce z tym skutecznie walczyć?
Jeśli chodzi o uszczelnianie systemu podatkowego, bardzo wiele się dzieje. Wzrost o kilkanaście miliardów złotych ujawnionych zaległości podatkowych wynika z wykrycia przestępstw karuzelowych. To problem całej Unii Europejskiej.
Ministerstwo Finansów traktuje walkę z unikaniem opodatkowania priorytetowo. Mamy wiele rozwiązań, które stosujemy w celu ograniczania tego zjawiska. Chodzi mi zarówno o zmiany dotyczące przepisów, np. tych o cenach transferowych, jak i stosowanie nowych technik kontroli skarbowej, które pozwalają na skuteczniejsze ujawnianie oszustw.
Czy w tym kontekście nie żal panu, że z projektu nowelizacji ordynacji wypadła generalna klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania?
Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania to standardowe dziś w krajach rozwiniętych rozwiązanie. Jest stosowana wobec podatników podejmujących fikcyjne działania gospodarcze i tworzących sztuczne konstrukcje prawne, które mają im przynieść znaczne korzyści podatkowe.
Wyłączyliśmy klauzulę z projektu nowelizacji głównie z uwagi na to, że ma być wpisana w system ogólnego prawa podatkowego, czyli we wspomnianej już przeze mnie zupełnie nowej ordynacji. A nowa ordynacja jest dla rządu najważniejszym projektem dotyczącym zmian podatkowych.
Wprowadzenie odpowiedniej klauzuli jest konieczne i uzasadnione potrzebą ochrony finansów publicznych. Najistotniejszą jej funkcją będzie prewencja, a wynikiem jej zastosowania – prawo organu podatkowego do określenia wysokości zobowiązania podatkowego.
