Subskrybuj nas na Youtube
Ministerstwo Finansów zapowiada kontrole u oferujących towary wraz z usługami montażowymi i stosujących w związku z tym obniżony VAT
Taka praktyka – wliczanie kosztu produktów w cenę usługi remontowej opodatkowanej stawką preferencyjną (8 proc.) – może teraz zyskać na popularności w związku z likwidacją od 1 stycznia 2014 r. zwrotu części VAT za materiały budowlane. Rocznie z tej możliwości korzystało prawie pół miliona osób remontujących i budujących systemem gospodarczym. Ministerstwo Finansów jest świadome, jakie nadużycia mogą się wiązać z niższym opodatkowaniem usług, w związku z którymi kupowane są też towary. Dlatego planuje wzmożone działania kontrolne u sprzedawców. Poinformowało o tym w odpowiedzi na interpelację poselską (nr 21521/13).
Usługa kompleksowa
Sprzedaż materiałów budowlanych objęta jest 23-proc. VAT. Na usługi budowlane, remontowe czy modernizacyjne dotyczące budownictwa społecznego (patrz ramka) – obowiązuje 8-proc. stawka.
– Sprzedawcy często oferują kompleksową usługę budowlaną, remontową czy modernizacyjną – z wykorzystaniem kupionego u nich towaru – opodatkowaną według niższej, 8-proc. stawki VAT – mówi Ewelina Błądek, konsultant podatkowy w ECDDP.
Takie działanie nie zawsze jest zasadne, a ustalenie, kiedy mamy do czynienia ze zwykłą sprzedażą towaru, a kiedy ze świadczeniem złożonym (kompleksowym), w praktyce może być trudne.
– Przy analizowaniu świadczenia złożonego trzeba zawsze ustalić jego element dominujący – czy przeważa usługa, czy może jednak dostawa towaru – mówi Przemysław Powierza, partner, doradca podatkowy w RSM Poland KZWS.
Wskazówek dostarcza orzecznictwo sądowe. Marek Przybylski, doradca podatkowy w MDDP, przypomina uchwałę NSA z 24 czerwca 2013 r. (sygn. akt I FPS 2/13) w sprawie trwałej zabudowy meblowej. Ekspert wyjaśnia, że aby mogła być stosowana 8-proc. stawka VAT, muszą być spełnione następujące warunki: z klientem zawierana jest jedna umowa, całość świadczenia jest objęta jednym wynagrodzeniem, a czynności sprzedawcy obejmują pomiar, stworzenie projektu, dostosowanie i przygotowanie materiałów do montażu, w końcu dostarczenie i montaż komponentów.
– Wszystkie świadczenia mogą być wykonane przez producenta albo przez zatrudnionych przez niego podwykonawców – mówi.
Marek Przybylski dodaje, że na tej samej zasadzie orzecznictwo sądowe i interpretacje organów podatkowych potwierdziły możliwość stosowania stawki 8-proc. VAT do świadczeń kompleksowych obejmujących zakup z montażem: markiz i rolet zewnętrznych, kabin saun i wanien spa oraz urządzeń do saun i łaźni parowych, płytek ściennych i podłogowych w łazienkach wraz z wymianą armatury i instalacji sanitarnej. Praktyka pokazuje jednak, że podejmowane są próby rozszerzenia zastosowania preferencyjnej stawki.
Rodzaje naruszeń
– Nadużycia polegają głównie na przeprowadzaniu pozornych remontów lub montażu – wyłącznie w celu sprzedaży materiałów budowlanych z obniżoną stawką lub też na błędnym rozliczaniu podatku od niektórych sprzedawanych towarów – wymienia Ewelina Błądek. Podaje przykład: w celu opodatkowywania sprzedaży towarów obniżoną 8-proc. stawką VAT w ofercie spółki figuruje usługa montażu zakupionych okien. Z nabywcami zawierane są jednak pozorne umowy montażu. W rzeczywistości spółka dokonuje wyłącznie dostawy, opodatkowując ją według 8-proc. stawki VAT, co skutkuje zaniżeniem zobowiązania podatkowego.
Przemysław Powierza dodaje, że pozorną usługą będzie dostawa np. betonu do wykonania wylewki czy stropów w budynku. Wylewka nie wymaga zindywidualizowanego planowania i dodatkowej obróbki surowca przed jego wykorzystaniem. Ponadto sam beton można użyć do każdego innego dowolnego celu, a jego wartość jest dużo większa niż usługi wykonania wylewki.
W ocenie Tomasza Siennickiego, doradcy podatkowego, partnera w KNDP, wątpliwości nie powinna budzić sytuacja, w której mamy do czynienia z kafelkami w łazience oraz białym montażem, gdy wykonawca odpowiada za ich prawidłowe położenie i zamontowanie.
– Trudno takie działania, zwłaszcza w kontekście uchwały NSA, uznać za odrębne czynności: sprzedaż płytek, elementów białego montażu i usługę ich zamontowania, jak też trudno uznać za samą dostawę towaru – mówi Tomasz Siennicki. Ekspert zwraca uwagę, że ważne jest też to, iż w takich sytuacjach inaczej wygląda odpowiedzialność wykonawcy: odpowiada nie tylko za same płytki, ale za to, że nie odpadną od ściany.
Zdaniem Marka Przybylskiego nieprawidłowe będzie zastosowanie stawki 8 proc. do sprzedaży towaru z usługą jego montażu, obejmującą proste czynności, np. sprzedaż żyrandola z montażem, jeśli nie był w żaden sposób dostosowany do zawieszenia w konkretnym miejscu u klienta.
Kontrole u sprzedawców
Mirosława Zugaj, menedżer w Grant Thornton, wskazuje, że kontrola tego, czy towar faktycznie sprzedawany jest razem z usługą, może polegać na weryfikacji zakresu składanych zamówień, specyfikacji do faktury, wykonywanych przez sprzedawcę czynności. Organy mogą sprawdzać, czy sprzedawca zatrudnia lub współpracuje z osobami zdolnymi wykonać usługę budowlaną, posiada potrzebny do jej wykonania sprzęt lub kwalifikacje, czy ponosi jakiekolwiek wydatki związane ze świadczeniem usług (koszty podwykonawców, materiałów potrzebnych do montażu).
– Nie można też wykluczyć, że w ramach czynności sprawdzających kontrole zawitają do nabywców – uważa Mirosława Zugaj. Może się wówczas okazać, że usługa w rzeczywistości nie była wykonana lub ograniczyła się do prac, które nie mogą być uznane za prace remontowe, np. wyliczenie oparte na planie mieszkania ilości potrzebnej w łazience glazury i dostarczenie jej, bez usługi montażu.
W opinii Tomasza Siennickiego działania kontrolne organów będą się koncentrować właśnie na sytuacjach, w których mamy do czynienia z typowymi działaniami pozornymi, czyli gdy faktycznie miała miejsce tylko dostawa towarów, a montażu dokonał np. klient.
– Organy w takich sytuacjach będą zapewne sięgały po takie środki dowodowe, jak zeznania świadków, czyli przede wszystkim klientów i podwykonawców – mówi.
W przypadku kontroli należytego rozliczania podatku od sprzedawanych towarów w pierwszej kolejności weryfikowane może być to, czy zbyto je na potrzeby budownictwa społecznego. Mirosława Zugaj wyjaśnia, że może się to odbywać przez np. porównanie ilości zamówionych materiałów z powierzchnią, na której mogłyby być potencjalnie wykorzystane. Przykładowo: fakturę wystawiono na usługę glazurniczą ze stawką 8 proc. (z uwagi na wykonanie usługi w obiekcie budownictwa społecznego), ale zużyta ilość materiałów – wskazana w specyfikacji – jest stosunkowo wysoka i znacząco przekracza zapotrzebowanie.
– Kontrola może też oznaczać po prostu sprawdzanie powierzchni czy faktycznego przeznaczenia lokali, w których wykonano usługę – mówi Mirosława Zugaj.
Przemysław Powierza zwraca uwagę, że nabywcy pseudousług w większości przypadków nie ucierpią na skutek kontroli u dostawców. Wyjątkiem mogą być jedynie sytuacje, gdy podpiszą umowę na usługę, z której wynikać będzie obowiązek zapłaty wynagrodzenia „wraz z VAT według właściwej stawki” (czyli bez wskazania na konkretną stawkę 8 proc. lub 23 proc.). Jeśli dostawca przegra spór z fiskusem, może domagać się od klienta dopłaty na drodze cywilnoprawnej.
