Już 25 listopada po raz pierwszy zamiast JPK_VAT(3) i deklaracji VAT-7 zostaną złożone pliki JPK_V7, które zawierają część ewidencyjną i deklaracyjną. Oczywiste jest jednak, że w praktyce nie zawsze da się uniknąć popełnienia błędów przy ich składaniu, szczególnie że nowa struktura wymusza podawanie danych, które dotychczas nie były wymagane przez fiskusa. Aby rozwiązać wątpliwości zgłaszane już teraz przez osoby prowadzące biura rachunkowe, postanowiliśmy więc przeanalizować różne sytuacje, w których konieczne może być skorygowanie JPK_V7.
TEMAT: JPK_V7
problem: W jakich sytuacjach trzeba składać korektę
1. W jakim terminie musi być złożona korekta
Zgodnie z nowymi przepisami ustawy o VAT, jeżeli stwierdzimy, że dane w złożonym JPK_V7 są błędne lub niepełne, to powinniśmy skorygować ten plik. Co nam – jako biuru rachunkowemu – grozi za brak korekty, jeżeli klient miał taką wiedzę, lecz nam nie przekazał informacji o tym? Skąd organ będzie wiedział, od kiedy podatnik miał świadomość, że dane w JPK_V7 są błędne lub niepełne?
W art. 109 ust. 3e ustawy o VAT zostało zapisane, że podatnik powinien dokonać korekty ewidencji w terminie 14 dni od dnia:
- stwierdzenia przez podatnika, że przesłana ewidencja zawiera błędy lub dane niezgodne ze stanem faktycznym, lub
- zmiany danych zawartych w przesłanej ewidencji.
Zaznaczyć jednak trzeba, że przekroczenie takiego terminu korekty nie wiąże się z żadną dodatkową czy automatyczną sankcją. Inaczej niż jest to w przypadku korekty na podstawie wezwania organu, prawodawca nie wprowadza tutaj szczególnej sankcji podatkowej. Oczywiście należy wziąć pod uwagę to, że jeżeli błąd stanowi o nierzetelności ewidencji, stanowi to czyn karalny zagrożony sankcją karnoskarbową nawet do 240 stawek dziennych grzywny. Przy czym kara taka nakładana jest na osobę, która zawiniła, a taką nie zawsze jest osoba prowadząca ewidencję. Jeżeli nierzetelność i brak korekty są zawinione przez podatnika, to ta osoba ponosi odpowiedzialność karnoskarbową.
To, czy organ uzyska wiedzę na temat tego, kiedy podatnik lub księgowy dowiedział się o konieczności korekty, zależy od okoliczności i z czego wynika ta wiedza. Jeżeli jej źródłem jest dokument zewnętrzny, to istotna jest data jego otrzymania przez podatnika. Jednak w przypadku autokorekty termin – moim zdaniem – ma znaczenie drugorzędne. Istotny jest sam normatywny obowiązek dokonania korekty nawet bez wezwania organu.
2. Czy błędny kod GTU w złożonym pliku oznacza konieczność jego korekty
Czy brak oznaczenia GTU w JPK_V7 albo zastosowanie niewłaściwego symbolu GTU będzie oznaczało konieczność korekty złożonego uprzednio JPK_V7? Co w sytuacji, gdy w takim JPK_V7 wystąpię o zwrot nadwyżki podatku naliczonego nad należnym – czy będzie to oznaczało wydłużenie terminu zwrotu?
Po kilku latach funkcjonowania JPK_VAT bez wystarczającego jednoznacznego uzasadnienia prawnego i po wielu latach obowiązywania jedynie bardzo ogólnych przepisów dotyczących zasad prowadzenia ewidencji VAT od października 2020 r. zagadnienia te są normowane w ustawie o VAT i w rozporządzeniu z 15 października 2019 r. Obecnie prawodawca wskazuje, jakie dane powinny znaleźć się w ewidencji VAT, a następnie w JPK_V7. Począwszy od października 2020 r., czynni podatnicy VAT przekazują w ramach JPK_V7 nie informację o ewidencji, ale samą ewidencję VAT.
Skoro zatem poprzez par. 10 ust. 3 rozporządzenia z 15 października 2019 r. prawodawca wymaga, aby w ewidencji sprzedaży i w JPK_V7 podatnicy oznaczali wskazane tam transakcje odpowiednim symbolem GTU, to błędy w tym zakresie wymagają korekty. Co istotne, chodzi zarówno o przypadek nieoznaczenia GTU dostawy towaru lub świadczenia usługi tam, gdzie jest to konieczne, jak i nieprawidłowe (w tym bezpodstawne) oznaczenia GTU. Jeżeli podatnik złoży JPK_V7 obarczony takim błędem, wówczas zobowiązany jest – nawet bez wezwania organu – do dokonania stosownej korekty. Według art. 109 ust. 3e ustawy o VAT autokorekta taka powinna być dokonana w terminie 14 dni od dnia stwierdzenia przez podatnika błędu, czyli de facto należałoby mówić o obowiązku korekty w ciągu 14 dni od dnia złożenia takiego wadliwego, a może i nierzetelnego JPK_V7.
Co istotne, korekta powodowana nieoznaczeniem lub niewłaściwym oznaczeniem dostawy towaru czy świadczenia usług symbolem GTU nie musi oznaczać przesunięcia terminu zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym i wydłużenia oczekiwania na taki zwrot.
W aktualnym stanie prawnym JPK_V7 składa się z czterech części. Korekta nie zawsze musi składać się ze wszystkich czterech elementów. Dwa z nich zawsze muszą znaleźć się w przesyłanym pliku – to części „Nagłówek” i „Podmiot1”. Dwa kolejne są związane z zakresem korekt. Jeżeli korekta dotyczy wyłącznie części „Deklaracja”, to w pliku korygującym oprócz dwóch stałych elementów zamieszczana jest część „Deklaracja”. Z kolei gdy korektą objęta jest wyłącznie część „Ewidencja”, to JPK_V7 składa się z części: „Nagłówek”, „Podmiot1”, „Ewidencja”. Tak skonstruowany JPK_V7 nie wywiera żadnego wpływu na złożony uprzednio JPK_V7 w części „Deklaracja”. Dzięki temu, że złożony uprzednio JPK_V7 w części „Deklaracja” jest aktualny, skuteczne pozostają również złożone w nim oświadczenia i wnioski. W konsekwencji korekta JPK_V7 w części ewidencyjnej, niedotycząca złożonej uprzednio deklaracji, nie skutkuje wydłużeniem terminu zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym, dokonywanego na podstawie wniosku wyrażonego w pierwotnie złożonym JPK_V7.
3. Jak postąpić w przypadku wystawienia faktury do sprzedaży wykazanej w ewidencji na podstawie dokumentów „RO” i „WEW”
Prowadzę biuro rachunkowe, większość moich klientów rejestruje sprzedaż w kasach fiskalnych. Czy w przypadku gdy ujmę sprzedaż na podstawie raportu fiskalnego „RO”, a następnie zostanie do paragonu wystawiona faktura, to muszę skorygować JPK_V7, aby wykazać taką fakturę w ewidencji i JPK_V7? Niektórzy podatnicy nie stosują kasy fiskalnej, bo nie mają takiego obowiązku, sprzedaż jest bezfakturowa, ewidencjonowana na podstawie zbiorczego dokumentu wewnętrznego. Jeśli następnie klient zażąda wystawienia faktury, to czy muszę korygować JPK_V7?
Udzielając odpowiedzi na pytanie, należy w pierwszej kolejności przypomnieć, że od października 2020 r. sprzedaż ewidencjonowana w kasie rejestrującej musi być ujmowana w ewidencji sprzedaży VAT na podstawie zbiorczego, dobowego lub miesięcznego raportu fiskalnego oznaczonego w ewidencji jako „RO”. Zasady ujmowania w ewidencji VAT sprzedaży zarejestrowanej w kasie zapisane zostały w par. 10 ust. 1 pkt 8 rozporządzenia z 15 października 2019 r. Według tego przepisu ewidencja VAT zawiera dane pozwalające na prawidłowe rozliczenie podatku należnego, w tym wartość sprzedaży bez podatku (netto) oraz wysokość podatku należnego, w podziale na stawki podatku oraz sprzedaż zwolnioną od podatku, wynikające ze zbiorczych informacji z ewidencji sprzedaży, o której mowa w art. 111 ust. 1 ustawy o VAT. Oznaczeniem „RO” identyfikowane są dokumenty zbiorcze wewnętrzne zawierające sprzedaż z kas rejestrujących. Jeżeli sprzedaż taka jest udokumentowana fakturą, w ewidencji VAT należy uwzględnić również tę fakturę, oznaczając ją jako „FP”. To właśnie znacznik „FP” powoduje, że dane kwotowe z faktury nie są uwzględniane przy identyfikacji kwot kontrolnych, tj. przy wyznaczaniu podstawy opodatkowania. Dzięki temu eliminowane jest podwójne opodatkowanie. Co ważne, faktura „FP” ujmowana jest w ewidencji sprzedaży nie według daty powstania obowiązku podatkowego z tytułu dokonania sprzedaży, którą dokumentuje, a w dacie jej wystawienia. Biorąc to pod uwagę – udzielając odpowiedzi na pierwszą część pytania – należy stwierdzić, że jeżeli faktura „FP” została wystawiona w miesiącu powstania obowiązku podatkowego, a podatnik nie poinformował o tym osoby zajmującej się prowadzeniem ewidencji do dnia przekazania JPK_V7, to konieczna jest korekta celem wykazania w ewidencji i JPK_V7 takiego dokumentu (pomimo że jest on obojętny dla podstawy opodatkowania). Jeżeli dokument został wystawiony np. w miesiącu następnym, to ujmowany jest w JPK_V7 za miesiąc wystawienia, nawet jeżeli jest to jeszcze przed przekazaniem JPK_V7 za miesiąc powstania obowiązku. W takiej sytuacji nie ma podstaw do korekty JPK_V7 za miesiąc powstania obowiązku podatkowego.
Nieco bardziej skomplikowana jest sytuacja w przypadku późniejszego, już po złożeniu JPK_V7, fakturowania sprzedaży niefiskalizowanej w kasie i ujętej w ewidencji na podstawie zbiorczego dokumentu „WEW”. W przypadku faktur do takiego dokumentu nie ma zastosowania oznaczenie „FP”. Wynika to z tego, że według par. 10 ust. 5 pkt 3 rozporządzenia z 15 października 2019 r. oznaczenie „FP” jest stosowane wyłącznie do faktur, o których mowa w art. 109 ust. 3d ustawy o VAT. Z kolei ten przepis wskazuje wyłącznie na faktury, o których mowa w art. 106h ust. 1–3 ustawy o VAT, a zatem na faktury wystawiane do paragonów i sprzedaży ujmowanej w ewidencji sprzedaży na podstawie zbiorczego dowodu „RO”.
Skoro zatem brakuje odpowiednich przepisów wprowadzających prawo i obowiązek oznaczania jako „FP” faktur do sprzedaży ujmowanej na podstawie dokumentu „WEW”, to moim zdaniem należy przyjąć, iż w przypadku późniejszego (po złożeniu JPK_V7) wystawienia faktury do sprzedaży fiskalizowanej na podstawie dowodu „WEW” nie jest ona w ogóle ujmowana w ewidencji sprzedaży. Inna wykładnia musiałaby być taka, że podatnik historycznie koryguje JPK_V7 za miesiąc wykazania sprzedaży, dokonując zmniejszenia w dokumencie „WEW” i prezentując odrębnie sprzedaż na podstawie faktury. Moim zdaniem druga wykładnia jest nieuzasadniona.
4. Czy w przypadku korekty części ewidencyjnej JPK trzeba złożyć czynny żal
Czy korygując JPK_V7 ze względu na brak oznaczenia lub niewłaściwie zastosowane symbolu GTU, muszę złożyć czynny żal? Czy w takiej sytuacji nie wystarczy sama korekta, jak to miało miejsce w poprzednim stanie prawnym w przypadku korekty deklaracji?
W art. 16a k.k.s. zamieszczone zostały przepisy wprowadzające tzw. automatyczny czynny żal. Istotą tej instytucji jest to, że składając korektę deklaracji podatkowej i uiszczając zaległość, podatnik znosi karalność czynu. Co ważne, w ten sposób karalność jest znoszona, nawet jeżeli nie nastąpiło ujawnienie okoliczności popełnienia czynu czy osób współdziałających. Co więcej, korekta i wraz z nią zniesienie karalności jest skuteczne, nawet jeżeli organ ścigania miał wyraźnie udokumentowaną wiedzę na temat okoliczności czynu karalnego. Bez wątpienia jest to instytucja, która z jednej strony pozwala na uniknięcie karalności, a z drugiej strony stanowi zachętę dla podatników do korekty i niewchodzenia w spór z organami.
Zniesienie karalności w trybie art. 16a k.k.s. różni się od czynnego żalu składanego w trybie art. 16 k.k.s. W przypadku tego drugiego konieczne jest złożenie odrębnego zawiadomienia, zawierającego informacje na temat istotnych okoliczności czynu, w szczególności osób współdziałających w popełnianiu czynu karalnego. Ponadto dla czynnego żalu składanego w trybie art. 16 k.k.s. przewidziane zostały okoliczności wyłączające jego skuteczność, w tym w szczególności taka, że zawiadomienie jest bezskuteczne, jeżeli zostało złożone w czasie, kiedy organ ścigania miał już wyraźnie udokumentowaną wiadomość o popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego.
Niestety, zdaniem resortu finansów korekta części ewidencyjnej JPK_V7 nie może być uznana za dokonaną z zastosowaniem art. 16a k.k.s. W konsekwencji, jeżeli podatnik składa korektę JPK_V7 np. w celu prawidłowego oznaczenia GTU, dla uniknięcia karalności powinien złożyć czynny żal. Zawiadomienie takie będzie skuteczne, gdy korekta taka jest składana bez wezwania. Co innego, gdy korekta będzie dokonana na wezwanie – tak będzie np. w przypadku niespójności w oznaczeniach „MPP”. Istnieje duże ryzyko, że w takich przypadkach organ uzna, iż skoro wezwał do korekty, to miał już wyraźnie udokumentowaną wiedzę na temat czynu karalnego, a co za tym idzie czynny żal jest nieskuteczny.
5. Kiedy czynny żal nie jest konieczny
Prowadzę biuro rachunkowe i z różnych powodów składam dość dużo korekt. Spodziewam się, że tak będzie także pod rządami nowych przepisów dotyczących JPK_V7. Przeczytałam artykuł na temat korekt JPK i czynnego żalu. W tekście była zawarta informacja, że czynny żal nie jest konieczny, jeżeli korekta JPK dotyczy samej deklaracji. Proszę o przykład sytuacji, w której składając korektę JPK, nie będzie konieczności składania czynnego żalu.
Jeżeli złożona przez podatnika korekta JPK_V7 dotyczyć będzie wyłącznie części „Deklaracja”, wówczas zadziała wskazana powyżej regulacja art. 16a k.k.s. To oznacza „automatyczny” – poprzez samą tylko korektę deklaracji – czynny żal i zniesienie karalności. W takiej sytuacji podatnik nie musi już składać odrębnego czynnego żalu.
6. Kto będzie musiał dokonać korekty JPK w przypadku różnicy w oznaczeniach „MPP” u sprzedawcy i nabywcy
Jakie będą konsekwencje braku spójności pomiędzy JPK_V7 sprzedawcy i nabywcy w zakresie oznaczenia „MPP”? Kto w takiej sytuacji będzie musiał dokonać korekty złożonego jednolitego pliku kontrolnego?
Oznaczenie „MPP” jest jedynym stosowanym w ewidencji VAT, które musi być dokonywane zarówno przez sprzedawcę, jak i nabywcę. To oznacza, że każda strona transakcji musi dokonać samodzielnie oceny i stwierdzić, czy w danym przypadku występuje obowiązkowy split payment. Ważne bowiem jest to, że oznaczenie „MPP” jest stosowane wyłącznie wówczas, gdy split payment ma charakter obligatoryjny. Zgodnie z art. 108a ust. 1a ustawy o VAT podatnik jest zobowiązany do stosowania mechanizmu podzielonej płatności w przypadku sprzedaży udokumentowanej fakturą opiewającą na kwotę przekraczającą 15 tys. zł, której przedmiotem jest dostawa towaru lub świadczenia usługi z załącznika nr 15 do ustawy o VAT. Podkreślić przy tym trzeba, że nie chodzi o wartość transakcji odnoszącej się do towaru lub usługi z załącznika nr 15 do ustawy o VAT, a o kwotę brutto (kwotę należności ogółem) w fakturze, na której znalazła się taka czynność. Z kolei w art. 106e ust. 1 pkt 18a ustawy o VAT zostało wskazane, że w przypadku faktur, w których kwota należności ogółem przekracza 15 tys. zł obejmujących dokonaną na rzecz podatnika dostawę towarów lub świadczenie usług, o których mowa w załączniku nr 15 do ustawy o VAT (czyli do transakcji objętej mechanizmem podzielonej płatności), podatnik powinien zamieścić w treści dokumentu adnotację „mechanizm podzielonej płatności”. Dla oznaczenia „MPP” istotny jest wyłącznie normatywny obowiązek, a nie to, jak została dokonana zapłata oraz czy sprzedawca zamieścił w treści faktury adnotację.
Korekty deklaracji VAT oraz JPK_VAT złożonych na starych zasadach
Zgodnie z wyjaśnieniami Ministerstwa Finansów zawartymi w „Broszurze informacyjnej dotyczącej struktury JPK_VAT z deklaracją” do korekt deklaracji i ewidencji składanych za okresy rozliczeniowe poprzedzające rozliczenie na nowych zasadach należy stosować regulacje prawne obowiązujące za okres, za który jest składana korekta deklaracji lub ewidencji. Innymi słowy korekty deklaracji i JPK_VAT złożonych pierwotnie na starych zasadach składane są również według starych zasad.
Wobec konieczności spójnego oznaczania „MPP” przez sprzedawcę i nabywcę organ z łatwością ustali, że któryś z uczestników transakcji popełnił błąd, jeżeli jeden zastosuje oznaczenie, a drugi nie. Skorygować będzie musiał ten, który dokonał błędnej klasyfikacji i oznaczenia. Brak korekty może skutkować sankcją karnoskarbową. Aby uniknąć sankcji, podatnik dokonujący korekty powinien złożyć czynny żal. W skrajnym przypadku organ może kwestionować skuteczność czynnego żalu, gdy stwierdzi, że miał wyraźnie udokumentowaną wiedzę o czynie karalnym. A tak może być np. wówczas, gdy sprzedaż została oznaczona którymś GTU nawiązującym do pozycji z załącznika nr 15 do ustawy o VAT i kwota brutto faktury przekracza 15 tys. zł, a jeden (albo obaj) z uczestników transakcji nie oznaczył jej jako „MPP”.
7. Jak należy prezentować w JPK_V7 kolejne korekty
W broszurze informacyjnej MF zostało wskazane, że korygując zapisy w ewidencji VAT, w przypadku gdy korekta nie wpłynie na wysokość zobowiązania podatkowego, należy prezentować ją w taki sposób: dane błędne, storno dane błędne i dane prawidłowe. Co należy jednak zrobić, gdy składana będzie kolejna korekta, z innego powodu? Czy w takiej sytuacji należy w dalszym ciągu prezentować wszystkie wcześniejsze korekty w rozbiciu na trzy zapisy?
Faktycznie, według informacji zamieszczonych w broszurze resortu finansów, korekta niemająca wpływu na wysokość podstawy opodatkowania, a dokonywana już po złożeniu pierwotnego JPK_V7 powinna być dokonana w trzech liniach: dokument błędny + dokument błędny z minusem + dokument prawidłowy. Oczywiście trzeba przypomnieć, że korygując nawet tylko jedną linię, składamy cały plik JPK_V7 (z zastrzeżeniem, że jeżeli nie jest to konieczne, nie składa się korekty części „Deklaracja”). Jednocześnie w objaśnieniach zostało wskazane, że jeżeli korekta dokonywana jest przed złożeniem JPK_V7, to może być dokonana wyłącznie poprzez prezentację prawidłowego zapisu. Z tego wnioskuję, że taka rozłączna prezentacja służy jedynie temu, by organ wychwycił przyczynę i zakres dokonywanej korekty. To według mnie stanowi uzasadnienie do stwierdzania, że jeżeli po takiej korekcie podatnik złoży następne korygujące JPK_V7, to nie jest już konieczne prezentowanie uprzednich zmian w podziale na: było, storno i powinno być. W kolejnym JPK_V7 wystarczy już wskazanie prawidłowego zapisu, a jedynie bieżące korekty w formule zapisu korygowanego i korygującego.
8. Czy trzeba skorygować JPK_V7 w przypadku otrzymania z opóźnieniem faktury dokumentującej import usług
Prowadzę biuro rachunkowe i od 2017 r. uświadamiam klientów, że jeżeli kupują usługi z zagranicy, to muszą mnie o tym informować, nawet jeżeli nie otrzymali jeszcze faktury. Ostatnio jeden z klientów powiedział mi, że gdzieś przeczytał, iż w nowym JPK_V7 należy wykazywać import usług na podstawie faktur źródłowych i w związku z tym on nie zamierza przekazywać mi informacji o imporcie usług przed otrzymaniem faktury kontrahenta. Czy to jest prawidłowe postępowanie? Co w sytuacji, w której później dostanę taki dokument? Czy w tym przypadku konieczna jest korekta, czy rozliczenie dokonywane jest na bieżąco?
Uzasadnione jest działanie polegające na uświadamianiu klientów, że jeżeli zakupili usługę (bądź towar) od zagranicznego kontrahenta i mają obowiązek opodatkowania takiego zakupu w ramach odwrotnego obciążenia, to powinni to uczynić niezależnie od tego, czy została im dostarczona faktura. Nic się w tym zakresie nie zmieniło wraz z wprowadzeniem nowych zasad prowadzenia ewidencji VAT i przekazywania jej administracji skarbowej w ramach JPK_V7. Podkreślić należy, że przepisy te nie dotyczą zasad opodatkowania, wyznaczania momentu powstania obowiązku podatkowego czy odliczania VAT itp.
Od 2017 r. obowiązują szczególne zasady rozliczania podatku naliczonego w przypadku odwrotnego obciążenia. O ile przy pełnym prawie do odliczenia VAT podatek należny może być zneutralizowany przez VAT naliczony, o tyle – aby opodatkowanie i rozliczenie było dokonane w jednym okresie rozliczeniowym – jest konieczne, żeby podatnik uwzględnił kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej, w której jest on obowiązany rozliczyć ten podatek, nie później niż w terminie trzech miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów lub usług powstał obowiązek podatkowy. Chodzi zatem o moment faktycznego dokonania rozliczenia VAT należnego, również poprzez korektę. Zakładając bowiem, że podatnik nie rozliczył np. importu usług (jak w pytaniu) w deklaracji za okres, w którym powstał taki obowiązek, to aby mógł w tym samym momencie (w tej samej deklaracji) rozpoznać VAT należny i od razy rozliczyć go jako naliczony, musi złożyć korektę nie później niż do końca trzeciego miesiąca od miesiąca powstania obowiązku podatkowego (czyli np. import usług był w październiku, to aby VAT należny i naliczony były rozpoznane w deklaracji październikowej, korekta musi być fizyczne przekazana organom nie później niż 31 stycznia). To oznacza, że w interesie podatnika jest takie rozliczenie, gdyż w przypadku późniejszej korekty odliczy VAT dopiero w bieżącej deklaracji – a to oznacza, że wpierw będzie musiał zapłacić zaległy VAT należny wraz z odsetkami. Wyjaśnienie to było konieczne, aby przejść do sedna i udzielić odpowiedzi na pytanie czytelniczki. Otóż jej klient zapewne zapoznał się z wyjaśnieniami resortu finansów, który prezentuje pogląd, że import usług i inne rozliczenia odwrotnego opodatkowania powinny być dokonywane na podstawie dokumentu źródłowego uzyskanego od sprzedawcy. Według tego poglądu dokument „WEW” nie może mieć zastosowania dla potrzeb rozliczenia importu usług, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów czy odwrotnego opodatkowania towarów w trybie art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT, jeżeli świadczący wystawił fakturę sprzedaży. W takim bowiem przypadku – według stanowiska resortu – należy stosować fakturę sprzedaży dostawcy czy usługodawcy. Oczywiście rozwiązanie takie, zaproponowane przez administrację skarbową, samo w sobie nie może być uznane za niewłaściwe czy nawet szczególnie kontrowersyjne. Bez wątpienia warto się posługiwać dokumentem sprzedaży świadczącego, gdy zagraniczny kontrahent wystawił i doręczył polskiemu podatnikowi swoją fakturę. Co innego jednak, gdy polski nabywca nie otrzymał takiego dokumentu. Jeżeli nawet faktura taka została wystawiona, lecz polski nabywca jej nie otrzymał, jedynym racjonalnym rozwiązaniem zdaje się być wystawienie i ujęcie w rejestrze VAT dokumentu wewnętrznego oznaczonego w takiej ewidencji jako „WEW”. Nieracjonalne bowiem byłoby niewykazywanie importu usług czy innej transakcji opodatkowanej odwrotnie z tego tylko powodu, że polski podatnik nie otrzymał faktury. Pamiętać bowiem trzeba, że VAT należny dla takich transakcji musi być wykazany bez względu na to, czy zagraniczny świadczący dostarczył, a nawet tylko wystawił fakturę sprzedaży (z zastrzeżeniem kwestii momentu powstania obowiązku podatkowego i ewentualnej późniejszej korekty VAT naliczonego przy WNT). Nie można tutaj mówić o prawie do wstrzymania się z obowiązkiem opodatkowania, gdyż wraz z upływem trzeciego miesiąca od końca miesiąca powstania obowiązku podatkowego podatnik pozostaje nie tylko w formalnej, lecz także w rzeczywistej zaległości podatkowej. Wiąże się to z koniecznością zapłaty odsetek – nawet przy docelowym pełnym prawie do odliczenia VAT.
Jeżeli zatem powstał obowiązek podatkowy z tytułu importu usług, a nabywca nie otrzymał faktury wystawionej przez zagranicznego kontrahenta, to powinien dokonać stosownego rozliczenia, posługując się w tym celu dokumentem wewnętrznym. W takiej sytuacji to za pomocą dokumentu wewnętrznego podatnik powinien rozpoznać obowiązek podatkowy i rozliczyć VAT naliczony (w ramach posiadanego uprawnienia).
Innymi słowy, jeżeli podatnik nie dostarczy księgowej informacji na temat importu usług w terminie do złożenia deklaracji i całego JPK_V7 za miesiąc powstania obowiązku podatkowego, wówczas z całą pewnością konieczna będzie korekta. Gdyby się okazało, że korekta zostanie fizycznie złożona po upływie trzeciego miesiąca od końca miesiąca powstania obowiązku podatkowego, to wtedy, nawet przy pełnym prawie do odliczenia VAT naliczonego, niezbędne będzie zapłacenie odsetek, a przejściowo również i VAT należnego.
9. Czy otrzymanie informacji o zapłacie w split paymencie oznacza konieczność korekty JPK
Prowadzę biuro rachunkowe. Często otrzymuję dokumenty na ostatnią chwilę, bez dodatkowych informacji. Co w sytuacji gdy otrzymam fakturę zakupową, a klient nie poinformuje mnie, że dokonał zapłaty w podzielonej płatności? Czy późniejsze uzyskanie takiej informacji rodzi obowiązek korekty i wykazania zakupu jako „MPP”? Od jakiego momentu liczę 14 dni na dokonanie korekty?
To, w jaki sposób podatnik dokonał zapłaty za zakupione świadczenie, nie ma żadnego znaczenia przy prezentacji w JPK_V7 i stosowania oznaczenia „MPP”. Wskazać bowiem należy, że jako „MPP” identyfikowane są wyłącznie te zakupy, w przypadku których mechanizm podzielonej płatności ma charakter obligatoryjny. Nie jest przy tym ważne, czy nabywca wypełnił obowiązek wynikający z art. 108a ust. 1a ustawy o VAT. Nawet bowiem gdyby okazało się, że wbrew powinności wynikającej z przepisów podatnik dokonał zapłaty w innej formie niż w split paymencie, już sam fakt, że dla danego zakupu istniał taki obowiązek, decyduje o konieczności oznaczenia faktury w ewidencji zakupów VAT jako „MPP”. Innymi słowy: osobie prowadzącej dla podatnika ewidencje VAT, dla potrzeb jej uzupełnienia, przygotowania i następnie przesłania organom podatkowym JPK_V7, nie jest potrzebna informacja, czy zapłata została dokonana w split paymencie (co nie zmienia tego, że informacja taka może być istotna dla potrzeb rozliczania podatkowych kosztów uzyskania przychodu). Znacznie ważniejsze jest to, by w przypadku faktur, których łączna wartość brutto przekracza 15 tys. zł, nabywca dokonał weryfikacji przedmiotu świadczenia w nich wskazanych. Istotne jest, by dla takich dokumentów zostało przeprowadzone badanie, czy towar lub usługa, którego dotyczą, nie znajduje się w załączniku nr 15 do ustawy o VAT. Gdyby się bowiem okazało, że kwota brutto w fakturze przekracza 15 tys. zł, przedmiot dokumentowanego nią świadczenia znajduje się w katalogu załącznika nr 15 do ustawy o VAT, a w JPK_V7 faktura nie została oznaczona jako „MPP”, to konieczne jest niezwłoczne skorygowanie takiej informacji. Nie należy tutaj odwoływać się do żadnego 14-dniowego terminu, który zresztą należałoby liczyć od dnia złożenia JPK_V7. Trzeba bowiem uwzględnić to, że zdaniem resortu finansów dla uniknięcia karalności przy takiej korekcie trzeba złożyć czynny żal. W przypadku oznaczeń „MPP” organ w łatwy sposób może ustalić, że JPK_V7 zawiera błąd (na podstawie danych sprzedawcy), a wówczas może okazać się, że kwestionowana będzie skuteczność czynnego żalu (i to pomimo skuteczności samej korekty JPK_V7).
Podstawa prawna
• art. 17 ust. 1, art. 99, art. 106h ust. 1–3, art. 108a ust. 1a, art. 109, art. 111 ust. 1, załącznik nr 15 do ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 106; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1106)
• rozporządzenie ministra finansów, inwestycji i rozwoju z 15 października 2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług (Dz.U. poz. 1988; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1127)
• art. 16, art. 16a ustawy z 10 września 1999 r. – Kodeks karny skarbowy (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 19; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1106)
