Zero PIT dla młodych, ulga na złe długi w podatkach dochodowych, NIP na paragonie i koniec deklaracji VAT – to tylko część nowości, na które w zeszłym tygodniu zgodził się Sejm.
Posłowie przyjęli w sumie sześć ustaw nowelizujących, które trafią teraz pod obrady Senatu.
Jednocześnie wrócił temat nowej matrycy stawek VAT. Projekt, który ją zakłada, został skierowany do prac w sejmowej komisji. Wicepremier Jacek Sasin zapowiedział, że posłowie PiS zaproponują poprawkę, która spowoduje, że wszystkie napoje pochodzące z polskich owoców zostaną objęte stawką 5 proc.
Rozpoczęły się prace nad kilkoma innymi projektami, w tym m.in. nową ordynacją podatkową i przepisami wprowadzającymi rzecznika praw podatnika.

Młodzi bez podatku

Jedna z uchwalonych przez Sejm ustaw (skierowana teraz do Senatu) zakłada, że już od sierpnia br. podatku dochodowego nie będą płacić osoby do 26. roku życia, które osiągają przychody z pracy lub z umów zlecenia zawartych z firmą.
Co do zasady zwolnieniem będą objęte roczne przychody do wysokości 85 528 zł, ale w 2019 r. limit będzie wynosił 35 636,67 zł, a więc proporcjonalnie do czasu, który zostanie do końca tego roku (pięć miesięcy). Opodatkowana będzie tylko nadwyżka ponad tę kwotę.
Podczas sejmowych prac zgłaszano wiele uwag, ale żadna poprawka nie została przyjęta. Wątpliwości dotyczyły m.in. tego, że zwolnieniem nie będą objęte młode osoby prowadzące działalność gospodarczą.
Na ten sam problem zwracało uwagę wcześniej, w trakcie prac sejmowej komisji, Biuro Legislacyjne Sejmu. Wyrażało wątpliwości, czy kryterium wprowadzania preferencyjnego rozwiązania może być wiek. – Dojdzie do sytuacji, że jedna z dwóch osób będących w identycznej sytuacji faktycznej i prawnej, osiągających dochody z tego samego tytułu, będzie zwolniona z podatku, bo ma 25 lat, a druga będzie opodatkowana, bo ma 27 lat – wskazywał przedstawiciel Biura.
Podkreślał, że wskutek tej różnicy osoba do 26. roku życia wejdzie w drugi próg podatkowy, gdy jej dochód przekroczy ok. 170 tys. zł, a osoba starsza – już przy przekroczeniu limitu 85 528 zł dochodów.
Z tego powodu Biuro Legislacyjne wyrażało wątpliwości co do zgodności nowych przepisów z konstytucyjnymi zasadami równości (art. 32) i powszechności opodatkowania (art. 84). Wątpliwości tych nie podzielił Leszek Skiba, wiceminister finansów. Wyjaśnił, że system podatkowy bazuje na preferencjach w niektórych obszarach. W zależności od pewnych uwarunkowań część osób jest inaczej traktowana niż inni.
– Gdyby założyć, że nie ma możliwości wprowadzenia jakichkolwiek preferencji, to musielibyśmy zakwestionować już istniejące rozwiązania – tłumaczył wiceminister.

JPK_VAT i NIP na paragonie

Posłowie przyjęli też dużą nowelizację ustawy o VAT. Wynika z niej, że już od 1 kwietnia 2020 r. (a nie jak pierwotnie zakładano od 1 stycznia) największe firmy nie będą składać odrębnie deklaracji VAT i JPK_VAT.
Pozostałych podatników obowiązek ten obejmie dopiero 1 lipca 2020 r. Do tego czasu nowe zasady będą mogli stosować dobrowolnie.
Inna ważna zmiana zakłada, że podatnicy będą mogli wymienić paragon na fakturę (np. na stacji benzynowej i w supermarkecie) tylko wtedy, gdy znajdzie się na nim NIP nabywcy. Jeśli kasa nie będzie miała funkcji wystawienia paragonu z tym numerem, przedsiębiorca od razu będzie musiał poprosić o fakturę. W przeciwnym razie nie będzie mógł odliczyć VAT.
Dodatkowo za wymianę paragonów bez NIP na faktury oraz za posługiwanie się nimi w celu odliczenia VAT będzie groziła sankcja zarówno dla sprzedawców, jak i dla nabywców – w wysokości 100 proc. podatku wykazanego na paragonie bez NIP.

Inne zmiany w VAT

Ta sama nowelizacja zakłada, że ze zwolnienia podmiotowego ze względu na wartość sprzedaży (do 200 tys. zł) nie będą mogli korzystać podatnicy handlujący na odległość (czyli głównie przez internet): częściami do samochodów i motocykli, kosmetykami, komputerami, urządzeniami elektrycznymi, RTV i AGD albo prowadzący sprzedaż telefoniczną takich towarów.
Z definicji pierwszego zasiedlenia zostanie wykreślony warunek, że musi ono nastąpić w wykonaniu czynności podlegającej opodatkowaniu VAT. To skutek wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE z 16 listopada 2017 r. (w sprawie Kozuba Premium Selection, C-308/16). W efekcie w niektórych przypadkach będzie szybciej dochodziło do pierwszego zasiedlenia budynku, budowli lub ich części.
Ustawa wprowadza też ułatwienia dla komorników oraz organów egzekucyjnych w wywiązywaniu się przez nich z obowiązków płatnika VAT. Będą też zmiany w opodatkowaniu VAT rolników ryczałtowych.

Złe długi w PIT i CIT

Zmiany podatkowe przewiduje też nowelizacja niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych. Zakłada ona wprowadzenie od 2020 r. ulgi na złe długi w PIT, CIT i zryczałtowanym podatku od przychodów ewidencjonowanych. Dzięki temu wierzyciel będzie mógł pomniejszyć podstawę opodatkowania, jeżeli dłużnik nie zapłaci mu w ciągu 90 dni od upływu terminu płatności ustalonego na fakturze lub w umowie.
Z kolei dłużnik będzie musiał po upływie tego samego czasu doliczyć do przychodu kwotę, której nie zapłacił kontrahentowi.
Jeżeli należność zostanie uregulowana, wierzyciel zwiększy podstawę opodatkowania oraz zapłaci podatek dochodowy w rozliczeniu za okres, w którym dostał należność. Natomiast dłużnik będzie mógł skorygować swój przychód w rozliczeniu za okres, w którym uregulował zobowiązanie.
Takie rozwiązanie – ulga na złe długi – jest dziś tylko w VAT.

Olej opałowy

Do Senatu trafi też nowelizacja dotycząca systemu monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów (SENT). Zmiany mają na celu uszczelnić obrót olejem opałowym, który dziś jest często wykorzystywany niezgodnie z przeznaczeniem, czyli do celów napędowych. Nowelizacja zakłada m.in., że oświadczenia nabywców, potwierdzające wykorzystywanie oleju do celów grzewczych, będą składane elektronicznie. Do 31 marca 2020 r. nabywcy będą mogli składać je jeszcze papierowo.
Wszyscy uczestnicy rynku paliw opałowych będą zobowiązani do jednorazowej rejestracji. Obowiązek ten będzie dotyczył także osób fizycznych ogrzewających swoje domy olejami.

Opłata egzekucyjna

Posłowie przyjęli też nowelizację ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Wprowadzi ona limit w wysokości opłaty egzekucyjnej, ale podatnicy nie mogą liczyć na szybkie wejście w życie tej zmiany. Posłowie postanowili bowiem, że zmiany w tym zakresie wejdą w życie po 1,5 roku od ich ogłoszenia, mimo że wyrok Trybunału Konstytucyjnego nakazujący tę zmianę zapadł już dawno – 28 czerwca 2016 r. (sygn. akt SK 31/14). TK zakwestionował brak przepisów określających maksymalną wysokość opłat za czynności egzekucyjne oraz manipulacyjnej.
Nowelizacja zakłada, że opłata za czynności egzekucyjne będzie wynosić 10 proc. wyegzekwowanej należności, ale nie więcej niż 40 tys. zł. Dziś waha się od 4 do 10 proc. i nie ma górnej granicy.
Nowe przepisy będą też zachęcać do dobrowolnego uiszczania zobowiązań. Jeżeli dłużnik sam ureguluje zobowiązanie, to zapłaci opłatę w wysokości 5 proc. egzekwowanej kwoty, ale nie więcej niż 20 tys. zł.
Z kolei opłata manipulacyjna nie będzie już naliczana procentowo (dziś jest to 1 proc. egzekwowanych należności), lecz kwotowo, od każdego tytułu wykonawczego. Ma wynosić 40 zł przy wszczęciu postępowania i być podwyższana do 100 zł z chwilą wszczęcia egzekucji.

Nadzór nad audytorami

Posłowie przyjęli też zmiany w ustawie o biegłych rewidentach. Celem jest utworzenie nowego systemu nadzoru nad usługami audytorów.
Powstanie więc całkiem nowy organ – Polska Agencja Nadzoru Audytowego (PANA), która od 1 stycznia 2020 r. ma przejąć kontrolę nad badaniami sprawozdań finansowych świadczonymi przez biegłych rewidentów, a dodatkowo będzie mogła sprawdzać inne usługi, nie tylko atestacyjne.
Podczas prac w Sejmie wprowadzono poprawkę rozszerzającą krąg osób, które będą zajmować się weryfikowaniem usług audytorskich świadczonych dla innych podmiotów niż jednostki zainteresowania publicznego (a więc innych niż np. spółki giełdowe i banki).
Początkowo mieli się tym zająć wyłącznie pracownicy PANA spełniający kryteria zapisane w unijnym rozporządzeniu (nr 537/2014).
Etap legislacyjny
Przyjęte przez Sejm nowelizacje ustaw:
■ o PIT, o świadczeniach rodzinnych oraz o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (druk sejmowy nr 3551),
■ o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 3379),
■ w celu ograniczenia zatorów płatniczych (druk sejmowy nr 3475),
■ o VAT oraz niektórych innych ustaw (druki sejmowe nr 3499 i 3500),
■ o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 3474),
■ o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 3481).