Subskrybuj nas na Youtube
Po zmianach podatnicy będą musieli na bieżąco stosować się do zasady ceny rynkowej. Zakaz stosowania informacji niejawnych rozszerzamy również na podatników. Chodzi o zabezpieczenie interesów obu stron - mówi w wywiadzie dla DGP Joanna Pietrasik, dyrektor Departamentu Cen Transferowych i Wycen w Ministerstwie Finansów.
Za miesiąc wchodzi w życie nowelizacja PIT i CIT dotycząca cen transferowych. Zostały też ogłoszone niektóre projekty rozporządzeń, w tym w sprawie cen transferowych i dokumentacji. Czy należy spodziewać się kolejnych?
Docelowo ma być 12 projektów rozporządzeń w sprawie cen transferowych. Będzie to sześć rozporządzeń dla CIT i sześć dla PIT, a ponadto dwa obwieszczenia. Ponieważ tylko część z nich musi zacząć obowiązywać od 1 stycznia 2019 r., to na razie ogłosiliśmy osiem projektów aktów wykonawczych, po cztery dla PIT i CIT. Chodzi o projekty w sprawie: cen transferowych, informacji o cenach transferowych, dokumentacji (ustawa daje podatnikom możliwość wyboru wariantu dokumentacji za 2018 r.: wynikającej z obecnych przepisów lub z nowych regulacji) oraz sposobu i trybu eliminowania podwójnego opodatkowania. W późniejszym terminie opublikujemy projekty rozporządzeń w sprawie listy rajów podatkowych (muszą wejść w życie do 1 kwietnia 2019 r.) oraz dotyczące wzoru sprawozdania z realizacji uprzednich porozumień cenowych (z ang. advanced pricing agrement, w skrócie APA), które muszą wejść w życie do 1 stycznia 2020 r.). Najważniejsze jest jednak rozporządzenie o cenach transferowych.
Dlaczego?
Bo uszczegóławia regulacje ustawowe, w tym m.in. zasadę ceny rynkowej, doprecyzowuje metody ustalania cen transferowych i przepisy dotyczące restrukturyzacji działalności. Warto zauważyć również, że to rozporządzenie nie będzie już skierowane wyłącznie do organów podatkowych.
Co to oznacza dla podatników?
Nowe rozporządzenie o cenach transferowych będzie wprost adresowane zarówno do organów podatkowych, jak i podatników. Oczywiście dotychczas podatnicy, którzy chcieli zapewnić sobie większy spokój podczas kontroli, również mogli je pośrednio stosować. Teraz wynika to wprost z treści ustawy i przepisów rozporządzenia.
Co się zmieni w metodach szacowania dochodów w zakresie cen transferowych?
Podatnicy będą musieli w trakcie roku zapewnić zgodność cen z cenami rynkowymi. Nie robimy jednak w zakresie cen transferowych rewolucji. Jeśli grupy międzynarodowe stosowały się do wytycznych OECD, to po zmianach będzie im łatwiej, ponieważ dostosowujemy polskie regulacje do tych, które już wcześniej funkcjonowały w innych krajach i były zgodne z wytycznymi OECD. Nowe przepisy porządkują m.in. metody kalkulacji ceny, doprecyzowują poszczególne metody. Warto zwrócić uwagę, że jeśli podatnik wybierze którąś metodę do weryfikacji rynkowości swoich cen, to urząd powinien ją zastosować w trakcie kontroli w pierwszej kolejności. Dotychczas ta zasada wynikała z rozporządzenia, obecnie jest zapisana w ustawie. Podnieśliśmy więc rangę tego przepisu. Ponieważ rozszerzyliśmy katalog metod, to po zmianach będą też zdefiniowane zasady stosowania np. technik wyceny (wycen rzeczoznawcy).
PODATKI 2019 - wszystko co musisz wiedzieć o zmianach znajdziesz w serii książek dołączonych do Dziennika Gazety Prawnej10 i 11 grudnia Podatki 2019 cz. 1 i cz. 2. Komentarz do zmian w ordynacji podatkowej, PIT, CIT, VAT, ryczałcie, akcyzie i pozostałych podatkach 12 grudnia Rozliczenia podatkowe 2019.
Sprawdź na: https://www.gazetaprawna.pl/promocje3/podatki-2019
Sprawdź na: https://www.gazetaprawna.pl/promocje3/podatki-2019
Co się zmieni w metodzie koszt plus?
Rozszerzyliśmy jej definicję, dostosowując ją do wytycznych OECD. Dotychczasowe rozwiązanie powodowało wiele niepotrzebnych dyskusji. Odeszliśmy od nazywania jej metodą rozsądnej marży. Dotychczasowe zastosowanie tej metody było bardzo wąskie. W praktyce mogła być ona stosowana jedynie np. do takich przypadków, gdy podatnik miał identyczną sytuację z podmiotem powiązanym i niepowiązanym i mógł przeprowadzić analizę w formie porównania wewnętrznego. Obecnie ją modyfikujemy, dzięki czemu obejmie ona wszystkie koszty związane z daną transakcją.
Czym więc będzie się różnić metoda koszt plus od metody marży transakcyjnej?
Tym, że w metodzie marży transakcyjnej netto można stosować również inne wskaźniki niż narzut na kosztach, nawet jeśli sama baza kosztowa będzie kalkulowana w bardzo podobny sposób jak w ramach metody koszt plus.
Co z kontrolami cen transferowych?
Omówione zmiany powinny ułatwić również przeprowadzanie kontroli cen transferowych. Nowością jest również to, że podatnik będzie mógł zostać poproszony przez kontrolerów o analizy porównawcze, czyli benchmarki w formie zbliżonej do Excela. Chodzi o to, aby organ mógł krok po kroku prześledzić, w jaki sposób podatnik np. eliminował dane podmioty z próby, jakimi kryteriami się kierował. Nie chcemy, aby dokumentacja przedstawiała jedynie finalną próbę. Chcemy również poznać etapy i kryteria selekcji. To ważny aspekt analiz porównawczych.
Wymaganie od podatników, aby przedstawili proces dochodzenia do benchmarków, oznacza dla nich zwiększenie obciążeń. Czy to jest konieczne?
Uważamy, że tak. Dotychczas organy podatkowe nie miały dostępu do takich informacji. Dostawały jedynie finalny wynik benchmarku. W efekcie organy przygotowywały własne analizy i nierzadko dochodziły do wniosku, że benchmark podatnika jest błędny. Po zmianach, jeśli organ będzie mógł zweryfikować kroki podatnika, które doprowadziły do określenia benchmarku, skróci się czas kontroli, a dodatkowo organy nie będą musiały tworzyć swoich własnych benchmarków w tak wielu przypadkach.
Jeśli dobrze rozumiem, to po zmianach organ nadal będzie mógł narzucić swój benchmark?
Tak, ale jeśli benchmark przygotowany przez podatnika będzie przygotowany zgodnie z zasadami określonymi w rozporządzeniu (i wynikającymi z wytycznych OECD), to zmniejszamy ryzyko, że organ zakwestionuje analizy danych porównawczych podatników. Warto również podkreślić, że obecnie również w ramach Forum Cen Transferowych trwają prace nad wypracowaniem praktycznych zaleceń i wytycznych odnośnie do analiz danych porównawczych. Niewykluczone, że finalnie przedstawimy je w formie wiążących objaśnień podatkowych.
Jakie jeszcze wytyczne OECD zostały uwzględnione w rozporządzeniach?
Dobrym przykładem jest kwestia wartości niematerialnych trudnych do wyceny. Zasadniczo, gdy kontrola dotyczy okresu sprzed kilku lat, to analizując taką transakcję, nie powinniśmy patrzeć na nią z dzisiejszego punktu widzenia, z wiedzą, którą dziś mamy. Kontrola powinna uwzględniać wiedzę i informacje, które mogły być znane w przeszłości, gdy była podejmowana decyzja. Przykładowo, jeśli ktoś zakładał, że jego biznes będzie rósł o 5 proc. rocznie i na tej podstawie zawarł określoną transakcję, a po 3 latach okazało się, że wzrost wyniósł zaledwie 1 proc. rocznie, to nie będziemy mogli bezpośrednio stosować tej dzisiejszej wiedzy do oceny warunków z przeszłości. To jest podstawowa zasada.
Na czym więc polega problem z wartościami niematerialnymi trudnymi do wyceny?
Problem polega na tym, że w momencie dokonywania transakcji wielu rzeczy nie wiadomo – wiarygodne określenie wartości transakcji w takim przypadku może być utrudnione i zależne od przyjętych założeń, które w rzeczywistości mogą okazać się błędne. Przykładowo, gdy w branży medycznej została wytworzona nowa substancja czynna, to nie wiadomo, czy uda się na jej bazie opracować lek i sprzedawać go z zyskiem. Podmioty niepowiązane mogłyby nie być skłonne do sprzedaży takiej substancji czynnej do momentu, w którym wiarygodne określenie jej wartości jest możliwe. Natomiast w ramach grupy podmiotów powiązanych proces produkcyjny może być ustawiony w taki sposób, że opracowywanie nowych substancji czynnych jest realizowane przez jeden podmiot, a cały dalszy proces przez inne podmioty z grupy. OECD uznało, że w takiej sytuacji można wyjątkowo spojrzeć na transakcję między podmiotami powiązanymi, mając na względzie dzisiejszą wiedzę, a nie tą z momentu podejmowania decyzji, i zmodyfikować cenę transakcyjną. Takie rozwiązanie wprowadziliśmy do projektu rozporządzenia o cenach transferowych.
Czy w takim przypadku możliwe będzie wykorzystanie secret comparables?
Projekt rozporządzenia zakłada, że ani organy podatkowe, ani podatnicy nie będą mogli posługiwać się informacjami znanymi wyłącznie jednej stronie. Dotychczas takie zarzuty pojawiały się pod adresem organów podatkowych – że podczas kontroli stosują one dane, do których podatnicy nie mają dostępu lub że były zanonimizowane i podatnik nie mógł ocenić ich poprawności.
Przy czym zakaz stosowania informacji niejawnych rozszerzamy również na podatników. Chodzi o zabezpieczenie interesów obu stron. Ponieważ po zmianach podatnicy będą musieli na bieżąco stosować się do zasady ceny rynkowej, to w związku z tym nie będą mogli korzystać z własnych informacji, do których organy podatkowe nie będą miały dostępu.
Co w przypadku restrukturyzacji firm?
W tym zakresie projekt rozporządzenia rozszerza dotychczasowe przepisy. Zwłaszcza uszczegółowiona została definicja restrukturyzacji, która wprost określa, jakiego rodzaju zdarzenie jest traktowane jako przeniesienie potencjału do kreowania zysków i może wiązać się z koniecznością wyliczenia wynagrodzenia za restrukturyzację (exit fee). Uszczegółowiliśmy tę kwestię, a także uzupełniliśmy o zasady dotyczące kalkulacji wysokości ceny. Rozporządzenie precyzuje więc, jakie kryteria należy brać pod uwagę przy restrukturyzacjach. Kolejna kwestia to przeprowadzanie badania porównywalności i pewnego uporządkowania etapów tego badania. W wyniku ostatnich prac OECD w ramach projektu BEPS rozszerzono znaczenie analizy DEMPE (co należy tłumaczyć przez: rozwój, posiadanie, utrzymanie, zabezpieczenie, wykorzystywanie). Ona również dotyczy wartości niematerialnych. Chodzi o to, aby móc ocenić, kto tak naprawdę jest właścicielem tych wartości i czy transakcje, np. licencyjne, sprzedaży, mają uzasadnienie. Ocenia się je w ramach analizy DEMPE, a więc bada, kto odpowiada za wytworzenie, rozwój wartości niematerialnych, zarządzanie nimi, ochronę itp., w oderwaniu od faktu bycia prawnym właścicielem wartości niematerialnej. Po zmianach będziemy więc w dużo większym stopniu brać pod uwagę również to, kto jest ich rzeczywistym właścicielem z punktu widzenia ekonomicznego.
Co z przepisami przejściowymi? Od kiedy będziemy stosować nowe rozporządzenia?
Jeśli toczą się jakieś postępowania dotyczące przyszłości, to stosowane będą do nich przepisy starego rozporządzenia. Natomiast do nowych, wszczętych po wejściu w życie rozporządzenia, stosowane będą nowe zasady.
Na co firmy powinny zwrócić uwagę w związku z rozporządzeniem dokumentacyjnym?
W ustawie bardzo krótko zostało wskazane, z jakich elementów składa się dokumentacja cen transferowych. Natomiast w rozporządzeniu zostało to wszystko szczegółowo wyjaśnione. Jest ono w zasadzie tłumaczeniem wytycznych OECD. Podobnie jest w innych krajach – wydają one niezbyt obszerne regulacje rangi ustawowej, do których dołączane są wytyczne o szerokim zakresie. Dziś to, co ma się znaleźć w dokumentacji, wynika częściowo z ustaw, a częściowo z rozporządzenia. Po zmianach będzie więc prościej, bo wszystkie wymogi odnośnie do zawartości dokumentacji cen transferowych znajdą się w jednym miejscu. Będą one również w większym stopniu dopasowane do wytycznych OECD, szczególnie w zakresie grupowej dokumentacji (master file).
Część podatników narzeka, że wypełnienie formularza TP-R będzie trudne, ponieważ trzeba będzie w nim wskazać wiele wartości, liczb. Czy formularz nie mógłby być prostszy?
Trudno się zgodzić z tymi opiniami, ponieważ chodzi o wartości, które i tak będą wykazywane w dokumentacji cen transferowych. W uproszczeniu można powiedzieć, że będzie to więc skondensowana wersja dokumentacji cen transferowych. Mówiąc inaczej, będą to te same liczby, ale bez opisu. Naszym celem nie było nakładanie dodatkowych obowiązków na podatników, ale uzyskanie danych, które i tak trzeba wykazać w dokumentacji cen transferowych.
Czy możliwe są jeszcze modyfikacje w projektach rozporządzeń?
Tak. Temu przecież służą konsultacje publiczne. Obecnie analizujemy zgłoszone uwagi i na pewno się do nich odniesiemy. Myślę że strona społeczna powinna być usatysfakcjonowana, jeśli chodzi o dialog z nami. Uwzględniliśmy bowiem wiele uwag do projektu nowelizacji ustaw o PIT i CIT. Myślę, że najdalej idącym ustępstwem jest zwolnienie transakcji krajowych z obowiązku dokumentacyjnego. To dobra wiadomość dla podatników.
Kto jeszcze został zwolniony z tego obowiązku?
W ramach konsultacji przepisów ustawy zwrócono nam również uwagę na przypadki podmiotów działających w Polsce za pośrednictwem zakładu zagranicznego, którego dochód jest w całości zwolniony z podatku dochodowego. Wynika to z zawartych przez Polskę i kraj siedziby takiego podmiotu umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Skoro więc w Polsce ich dochód w całości nie będzie opodatkowany, to trudno od nich wymagać dokumentacji w zakresie cen transferowych. Ich kontrola mijałaby się z celem.
Czego będą dotyczyć obwieszenia?
Stóp procentowych dla pożyczek. Chodzi o pożyczki (oraz kredyty emisje obligacji), które spełniają kryteria określone w art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i art. 11g ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Przepisy te, dotyczą pożyczek: w przypadku których nie przewidziano wypłaty innych niż odsetki opłat związanych z udzieleniem lub obsługą pożyczki, w tym prowizji lub premii; pożyczka została udzielona na okres nie dłuższy niż 5 lat; w trakcie roku obrotowego łączny poziom zobowiązań albo należności podmiotu powiązanego z tytułu kapitału pożyczek z podmiotami powiązanymi liczony odrębnie dla udzielonych oraz zaciągniętych pożyczek wynosi nie więcej niż 20 mln zł lub równowartość tej kwoty; pożyczkodawca (kredytodawca) nie jest podmiotem mającym miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową.
Gdy podatnik spełniający powyższe kryteria zastosuje poziom oprocentowania wynikający z obwieszczenia, organy podatkowe w przypadku kontroli odstąpią od określenia dochodu (straty) podatnika w zakresie wysokości oprocentowania takiej pożyczki.
Ogłoszone zostały konsultacje podatkowe w zakresie zmian, które już zostały uchwalone przez Sejm. Po co, skoro zmiany te zostały już opublikowane w Dzienniku Ustaw (poz. 2193)?
Celem tych konsultacji jest wydanie wiążących objaśnień podatkowych dotyczących nowowprowadzanych przepisów. Skupimy się na wyjaśnieniu problemów, które mogą się wiązać z nowymi regulacjami. Ponadto, przy MF funkcjonuje Forum Cen Transferowych, podczas którego dyskutujemy z uczestnikami rynku np. o metodach cen transferowych, analizach porównawczych, w trakcie kolejnego forum – o restrukturyzacjach. Forum wypracowuje rekomendacje dotyczące kwestii, które dotychczas były już znane, ale obecnie zostały zmodyfikowane. Rekomendacje Forum również mają stanowić podstawę do wydania objaśnień podatkowych. Wszystkie te działania mają uzupełniać się wzajemnie i zwiększać pewność w zakresie przepisów o cenach transferowych zarówno na przyszłość, jak i w odniesieniu do transakcji zawieranych w przeszłości.
PODATKI 2019 - wszystko co musisz wiedzieć o zmianach znajdziesz w serii książek dołączonych do Dziennika Gazety Prawnej10 i 11 grudnia Podatki 2019 cz. 1 i cz. 2. Komentarz do zmian w ordynacji podatkowej, PIT, CIT, VAT, ryczałcie, akcyzie i pozostałych podatkach 12 grudnia Rozliczenia podatkowe 2019
LP
