Porządki w stawkach VAT. Będzie mniej procesów

Wszystkie kategorie owoców, produktów piekarniczych, prasy będą objęte taką samą stawką VAT. Dziś są obłożone nawet trzema – 5, 8 i 23 proc.

To skutki projektowanej nowej matrycy stawek, którą ogłosiło w piątek Ministerstwo Finansów. Oprócz tego wprowadzone zostaną wiążące informacje stawkowe (WIS). Każdy podatnik będzie mógł wystąpić o wydanie takiej informacji, jeśli będzie chciał się dowiedzieć, jaką powinien zastosować stawkę lub jak klasyfikować dany towar lub usługę np. dla potrzeb odwrotnego obciążenia czy solidarnej odpowiedzialności.

Nowa matryca ma wejść w życie od 1 stycznia 2020 r., ale o WIS będzie można wystąpić już od 1 kwietnia 2019 r.

Będzie prościej

Opublikowany projekt nowelizacji ustawy o VAT zakłada zastąpienie obecnie stosowanej Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU 2008):

– unijną nomenklaturą scaloną (CN) w zakresie towarów oraz

– aktualną Polską Klasyfikacją Wyrobów i Usług PKWiU (2015) w zakresie usług.

W wyniku tej zmiany powstanie nowa matryca, która uprości system stawek VAT.

Pieczywo z 5-proc. VAT, kawior z 23-procentowym – znamy nową matrycę stawek

Obecny jest nieefektywny i nie zapewnia ochrony podatnikom, bo opinie klasyfikacyjne w zakresie PKWiU, wydawane przez Główny Urząd Statystyczny, nie są wiążące dla celów VAT.

Na dodatek wiele produktów podobnych jest dziś opodatkowanych różnymi stawkami.

Przykładowo ciastka, których termin przydatności do spożycia nie przekracza 45 dni, są dziś z 8 proc. VAT, natomiast te z dłuższą datą ważności – z 23 proc. Podobnie jest z pieczywem. To z datą przydatności poniżej 14 dni objęte jest najniższym podatkiem, a z dalszą – 23-proc. stawką. Przy waflach i opłatkach istotna jest natomiast zawartość wody.

Po nowelizacji pieczywo i ciastka zostaną objęte jedną stawką 5 proc.

Równanie w dół...

Projekt zakłada bowiem, że towary zaliczane do tego samego działu CN będą opodatkowane tak samo. Przykładowo, stawką 5 proc. przewidzianą dla produktów żywnościowych będą objęte wszystkie towary sklasyfikowane w dziale 02 – mięso i podroby jadalne.

W niektórych przypadkach stawki się zmienią, bo działy CN nie pokrywają się z klasyfikacją PKWiU. Generalnie MF przyjęło zasadę równania ich w dół. Przykładowo, 5 proc. VAT będzie objęty nie tylko każdy rodzaj pieczywa (w tym ciastka), ale też przekąski: chipsy (8 proc.) i słone paluszki (23 proc.). Resort zaproponował, aby wszystkie te przekąski były ze stawką 5 proc.

Tak samo opodatkowane będą owoce tropikalne i cytrusowe oraz niektóre orzechy (pistacje, migdały, kokosowe). Dziś cytrusy są z 8 proc. VAT.

Nie będzie już dysonansu między polskimi owocami (dziś z 5 proc. VAT) a tropikalnymi (8 proc.). Wszystkie owoce, orzechy (pistacje, migdały, kokosowe) oraz skórki cytrusów będą objęte 5-proc. podatkiem.

Taką samą 5-proc. stawką będą objęte warzywa. Dziś przykładowo inny VAT jest na pomidory świeże (5 proc.), a inny na suszone (8 proc).

…równanie w górę

Tylko w nielicznych przypadkach resort zdecydował się na podwyżkę stawek. Chodzi o:

– niektóre przyprawy (m.in. gałka muszkatołowa, kmin, szafran, kurkuma) – stawka 8 proc. (dziś 5 proc.),

– soki inne niż 100-proc. – stawka 23 proc. (dziś 5 proc.),

– owoce morza (np. homary, ośmiornice, krewetki, przetwory z nich, kawior) – stawka 23 proc. (dziś 5 proc.),

– lód używany do celów spożywczych i chłodniczych – 23 proc. (dziś 8 proc.),

– czasopisma specjalistyczne – 8 proc. (dziś 5 proc.).

Sosy, napoje i soki

Jednolitą 8-proc. stawką VAT będą objęte sosy, przyprawy i musztarda. Dziś musztarda jest z 23 proc. VAT, a keczup, majonez, chrzan i sos musztardowy ze stawką 8 proc.

– Większość napojów będzie objęta podstawową stawką, np. kawa, herbata, woda butelkowana – zwraca uwagę Piotr Litwin, doradca podatkowy, partner w firmie Enodo Advisors. Dziś kawa ziarnista i bezkofeinowa są z 23-proc. podatkiem, a zbożowa – z 8-proc.

VAT: Jogurt jogurtowi nierówny. Dlatego podatek jest inny

Podobny problem jest z napojami owocowymi. Te, które mają zawartość soku co najmniej 20 proc., są z 5 proc. VAT, pozostałe z 23 proc. Po zmianach stawka 5 proc. będzie tylko na soki 100-proc.

Dla niemowląt i higieniczne

Zmaleje – z 8 proc. do 5 proc. – VAT na produkty dla niemowląt i dzieci, tj. żywność, smoczki, pieluchy oraz foteliki samochodowe.

Analogicznie będzie w przypadku innych niż pieluchy artykułów higienicznych (podpasek, tamponów).

E-booki z preferencją

Ujednolicony zostanie – od 1 kwietnia 2019 r. – VAT na wszystkie książki, gazety i czasopisma specjalistyczne. 5-proc. stawką zostaną objęte książki: drukowane, na dyskach, taśmach i innych nośnikach, jak również w formie elektronicznej (e-booki). Dziś książki sprzedawane w formie elektronicznej, bezpośrednio ze stron internetowych, są objęte stawką podstawową.

Podobnie jest z gazetami, dziennikami i czasopismami, w tym specjalistycznymi. Po zmianie e-wydania będą z takim samym podatkiem jak dziś papierowe (8 proc.).

Co z usługami

Do usług nie ma możliwości stosowania CN, dlatego resort finansów zaproponował zastąpienie obecnej klasyfikacji PKWiU 2008, nowszą – PKWiU 2015 r. W związku z tym zmienią się poszczególne pozycje w załącznikach nr 3 i 14 do ustawy o VAT.

Z uzasadnienia do projektu wynika, że nie spowoduje to zmian w stawkach. Nadal będzie 8 proc. VAT np. na usługi związane z kulturą, sportem, rekreacją i transport osobowy.

Taka sama stawka będzie dla robót konserwacyjnych w obiektach zaliczanych m.in. do budownictwa społecznego i mieszkaniowego.

Nieważne, czy wafle są suche, czy mokre. Mają mieć taki sam, niższy VAT

Do ustawy o VAT zostaną przeniesione regulacje dotyczące stawki 8 proc. w gastronomii. Ze stawką 23 proc. będzie jedynie sprzedaż przez placówki gastronomiczne: kawy, herbaty, batonów czekoladowych, dań z owocami morza.

WIS z ochroną

Za wiążącą informację stawkową trzeba będzie zapłacić 40 zł, a więc tyle samo co za wydanie interpretacji indywidualnej. WIS będzie dawała ochronę podatnikom, bo będzie wiążąca dla organów podatkowych.

O WIS będą mogli też występować zamawiający w zamówieniach publicznych, ale tylko wtedy, gdy stawka VAT miałaby wpływ na sposób obliczenia ceny w związku z udzielanym zamówieniem.

WIS będzie wydawał wyznaczony do tego dyrektor izby administracji skarbowej. Będzie miał na to 3 miesiące.

Piotr Litwin zwraca uwagę, że informacja będzie chroniła każdego podatnika, nie tylko tego, kto o nią wystąpi. Wystarczy, że sprzedawany towar będzie odpowiadał opisowi zawartemu w WIS. – To bardzo korzystna zmiana – ocenia ekspert.

Mniej w załącznikach

W efekcie znacznie skrócone zostaną załączniki do ustawy o VAT określające towary i usługi objęte niższymi stawkami. Przykładowo, w załączniku nr 3, dotyczącym stawki 8 proc., będzie wymienionych 71 produktów, zamiast 150. W załączniku nr 10, dotyczącym stawki 5 proc., będą 23 pozycje zamiast 35.

W nowych załącznikach zostaną ujęte towary i usługi wymienione dziś w rozporządzeniu ministra finansów z 23 grudnia 2013 r. w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 839 i 1702).

Resort szacuje, że per saldo budżet straci na zmianach ok. 34 mln zł rocznie. W przyszłym roku straty będą większe – wyniosą 145 mln zł, co będzie związane ze zmianami w zakresie e-booków i e-wydań gazet i czasopism.

Jakie będą ujednolicone stawki

		Stawki VAT
Dziś	Po zmianach
Kawa zbożowa	8 proc.	23 proc.
Kawa bezkofeinowa, kakao	23 proc.	23 proc.
Lody mleczne	5 proc.	5 proc.
Sorbety	23 proc.	5 proc.
Ciastka o terminie przydatności do spożycia poniżej 45 dni – oprócz pierników, herbatników, wafli	8 proc.	5 proc.
Ciastka o terminie przydatności do spożycia powyżej 45 dni – oraz pierniki, herbatniki, wafle	23 proc.	5 proc.
Chleb o terminie przydatności do spożycia poniżej 14 dni	5 proc.	5 proc.
Chleb o terminie przydatności do spożycia powyżej 14 dni	23 proc.	5 proc.
Sos musztardowy, majonez, chrzan i ketchup	8 proc.	8 proc.
Musztarda	23 proc.	8 proc.
Jabłka, wiśnie, morele, czereśnie, gruszki	5 proc.	5 proc.
Pomarańcze, cytryny, grapefruity, banany, kiwi	8 proc.	5 proc.
Pomidory na gałązce	5 proc.	5 proc.
Pomidory suszone	8 proc.	5 proc.
Chipsy	8 proc.	5 proc.
Słone paluszki	23 proc.	5 proc.
Wafle i opłatki o zawartości wody większej niż 10 proc.	8 proc.	5 proc.
Wafle i opłatki o zawartości wody mniejszej niż 10 proc.	23 proc.	5 proc.
Soki owocowe 100 proc.	5 proc.	5 proc.
Gdy zawartość soku to co najmniej 20 proc. (ale nie 100-procentowe)	5 proc.	23 proc.
Napoje owocowe	23 proc	23 proc.