Uzbrojenie z myślą o sprzedaży gruntów przez gminę

Chodziło o gminę, która uzbrajała należące do niej tereny w niezbędną infrastrukturę techniczną, m.in. sieci wodno-kanalizacyjne, drogi, chodniki, oświetlenie i kanały technologiczne. Inwestycja – jak podkreśliła gmina – miała na celu zwiększenie atrakcyjności działek, by można je było sprzedać. Gdyby nie zamiar ich sprzedaży, to w ogóle nie byłoby tej inwestycji – tłumaczyła gmina.

Uważała więc, że może odliczyć cały podatek naliczony przy ponoszeniu wydatków na tę inwestycję. Każdy z nich pozostaje w bezpośrednim związku z czynnościami opodatkowanymi (sprzedażą działek) – argumentowała.

Nie każdy VAT da się odliczyć

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał inaczej. Stwierdził, że wydatki na infrastrukturę drogową, kanalizację deszczową, sieć oświetleniową i telekomunikacyjną nie pozostają w związku z czynnościami opodatkowanymi, ponieważ dotyczą realizacji zadań własnych gminy. Infrastruktura ta będzie ogólnodostępna i nie będzie wykorzystywana do działalności gospodarczej – zauważył.

Uznał więc, że tylko wydatki poniesione przez gminę na sieć wodno-kanalizacyjną mają związek z jej działalnością opodatkowaną, ponieważ służą odpłatnemu świadczeniu usług dostawy wody i odbioru ścieków.

W odniesieniu do infrastruktury elektrycznej dyrektor KIS przyjął, że jej wykorzystanie ma charakter mieszany. Dlatego – według niego – gmina może odliczyć VAT w części, proporcjonalnie do zakresu wykorzystania w działalności opodatkowanej.

Gmina wygrała w WSA spór o prawo do odliczenia VAT

Gmina wygrała w sądzie I instancji. WSA w Gorzowie Wielkopolskim (sygn. akt I SA/Go 153/23) stwierdził, że wszystkie poniesione przez nią wydatki pozostają w związku ze sprzedażą działek, a więc z czynnościami opodatkowanymi. Przekonał go argument, że celem inwestycji było zwiększenie atrakcyjności działek, a w konsekwencji uzyskanie wyższej ceny sprzedaży. Gmina nie poniosłaby tych wydatków, gdyby nie zamiar zbycia działek – zauważył WSA.

Brak prawa do pełnego odliczenia VAT przez gminę

NSA uchylił jednak ten wyrok. Orzekł, że konieczne jest podzielenie wydatków na te, w odniesieniu do których gmina:

  • ma pełne prawo do odliczenia VAT (sieć wodno-kanalizacyjna),
  • ma częściowe prawo do odliczenia VAT (infrastruktura elektryczna),
  • w ogóle nie ma prawa do odliczenia VAT (pozostałe wydatki stanowiące realizację zadań własnych gminy).

- Nie można opierać się wyłącznie na deklaracji gminy, że wszystkie wydatki poniesiono jedynie w celu uatrakcyjnienia terenów i gdyby nie zamiar sprzedaży, to gmina by tych wydatków nie poniosła. To jest ocena stanu faktycznego, a nie stan faktyczny – wyjaśnił sędzia Dominik Mączyński.

Wyrok NSA z 9 października 2025 r., sygn. akt I FSK 2/24