Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że spółka cywilna nie ma zdolności prawnej i nie może być ani właścicielem, ani posiadaczem, ani użytkownikiem wieczystym nieruchomości. Nie spełnia więc warunków, o których mowa w art. 3 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.
To oznacza, że wszelkie decyzje podatkowe lokalny fiskus powinien adresować na jej wspólników, a nie na spółkę. Oni również odpowiadają solidarnie za zapłatę podatku od nieruchomości.
Takie samo stanowisko zaprezentował minister finansów w interpretacji ogólnej z 21 października 2016 r. (nr PS2.8401.2.2016). Odwołał się w niej do podobnej argumentacji.
W sprawie, która zakończyła się wydaniem uchwały, prezydent Przemyśla i samorządowe kolegium odwoławcze w tym mieście byli innego zdania. Chodziło o spółkę cywilną, której wspólnicy wynajęli w listopadzie 2008 r. lokal użytkowy od miasta. W umowie nie uregulowano, kto będzie płacić podatek od nieruchomości. W sierpniu 2015 r. prezydent miasta zażądał daniny od spółki za poprzedni rok, bo – jak tłumaczył – to ona jest posiadaczem nieruchomości należącej do jednostki samorządu terytorialnego (zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych).
W skardze do sądu wspólnicy podkreślali, że spółka cywilna nie ma osobowości prawnej. Nie można jej więc uznać za właściciela, użytkownika wieczystego ani posiadacza nieruchomości. Tym samym to nie na nią powinna być wydana decyzja. Obowiązek zapłaty podatku ciąży solidarnie na wszystkich wspólnikach – argumentowali.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie oddalił skargę. Przywołał inne regulacje, wedle których podatnikiem jest spółka cywilna, a nie wspólnicy. Odwołał się m.in. do uchwały NSA z 14 listopada 2015 r. (sygn. akt I GPS 1/15), w której sąd kasacyjny orzekł, że podatnikiem akcyzy jest spółka. Odrębną podmiotowość przyznano jej także w przepisach ustawy o rachunkowości i w art. 115 ordynacji podatkowej. Spółce cywilnej jest również nadawany odrębny numer NIP, zgodnie z ustawą o zasadach ewidencji podatników i płatników.
Biorąc to wszystko pod uwagę, WSA orzekł, że prezydent Przemyśla prawidłowo zaadresował decyzję podatkową i podatek powinna zapłacić spółka, a nie jej wspólnicy – podsumował WSA.
Wątpliwości w tej sprawie nabrał jednak NSA, do którego wspólnicy złożyli skargę kasacyjną (postanowienie z 1 grudnia 2016 r., sygn. akt II FSK 1962/16). Zwrócił uwagę na to, że w orzecznictwie prezentowane są dwa odrębne stanowiska. Za tym, że podatnikiem jest spółka cywilna, opowiedział się m.in. NSA w wyrokach z 25 kwietnia 2008 r. (sygn. akt II FSK 226/07, II FSK 227/07, II FSK 228/07 i II FSK 229/07).
Przeciwna wykładnia – że podatek powinni płacić solidarnie wspólnicy spółki – wynikała natomiast z wyroków NSA z 3 lutego 2016 r. (sygn. akt II FSK 2368/14), z 3 czerwca 2016 r. (sygn. akt II FSK 1434/14), z 20 października 2016 r. (sygn. akt II FSK 1577/16). Takie też stanowisko zaprezentował minister finansów w interpretacji ogólnej.
Z tą drugą wykładnią zgodził się także NSA we wczorajszej uchwale. Wyjaśnił, że w świetle z art. 3 ust. 1 u.p.o.l., spółka musiałaby spełnić dwa odrębne warunki, aby być uznana za podatnika.
Po pierwsze, musiałaby być jednostką organizacyjną niemającą osobowości prawnej. Po drugie, musiałaby być właścicielem, posiadaczem albo użytkownikiem wieczystym nieruchomości. Spółka cywilna spełnia pierwszy warunek, ale nie drugi. Nie mając zdolności prawnej, nie może bowiem zawierać we własnym imieniu umów – zwrócił uwagę NSA.
Kto płaci podatek w spółce cywilnej
Jaki podatek Kto Podstawa prawna/orzeczenie
VAT spółka cywilna art. 15 ustawy o VAT
akcyza spółka cywilna art. 13 ustawy o podatku akcyzowym; uchwała NSA z 14 listopada 2015 r. (sygn. akt I GPS 1/15)
podatek od nieruchomości wspólnicy art. 3 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych; uchwała NSA z 13 marca 2017 r. (sygn. akt II FPS 5/16)
podatek dochodowy wspólnicy art. 8 ustawy o PIT
ORZECZNICTWO
Uchwała NSA z 13 marca 2017 r., sygn. akt II FPS 5/16. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia