Pierwszy kwartał to czas, gdy trwają prace nad sporządzeniem sprawozdania finansowego. W tym roku mogą one być szczególnie intensywne, gdyż sprawozdanie za 2016 r. będzie się różniło od tych za lata poprzednie. A wszystko za sprawą tzw. dużej nowelizacji ustawy o rachunkowości, która obowiązuje od 1 stycznia 2016 r.
Chodzi o ustawę z 23 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o rachunkowości oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1333). Zmodyfikowała ona kształt wszystkich sprawozdań i wprowadziła wiele uproszczeń w sprawozdawczości jednostek. Zmiany dotyczyły również sposobu prezentowania informacji w sprawozdaniu finansowym. Teraz trzeba zapewnić zgodność sprawozdania spółki z przepisami prawa, a zwłaszcza z najważniejszą zasadą rachunkowości zapisaną w art. 4 ust. 1 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1047; dalej: u.r.).
Jak zostało wskazane, roczne sprawozdanie finansowe jednostek powinno rzetelnie i jasno przedstawiać sytuację majątkową, finansową i wynik finansowy. Wszystkie inne zasady, przepisy oraz stosowane metody powinny być podporządkowane tej zasadzie. Za wiernie i rzetelnie odzwierciedlające obraz jednostki zgodnie z art. 49a u.r. uważa się także sprawozdanie sporządzone zgodnie z uproszczeniami przewidzianymi dla jednostek mikro.
Od 2016 r. istnieje jednak możliwość odstąpienia od zastosowania przepisu rachunkowości w wyjątkowych przypadkach. Gdyby stosowanie określonego przepisu ustawy nie pozwoliło na rzetelne i jasne przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego, jednostka ma prawo nie zastosować tego przepisu. Konieczne jest, by w informacji dodatkowej uzasadnić przyczyny jego niezastosowania oraz określić wpływ, jaki niezastosowanie przepisu wywiera na obraz sytuacji majątkowej i finansowej oraz wynik finansowy jednostki. [przykład 1]
PRZYKŁAD 1
W dodatkowych notach
Astor sp. z o.o. to przędzalnia wykorzystująca tradycyjne technologie tkania. Korzysta z maszyn przędzalniczych z początku XX wieku, które zostały już całkowicie zamortyzowane w latach 90. Maszyny mają jednak dużą wartość użytkową i stanowią fundament majątku spółki. Kierownik jednostki w porozumieniu z rzeczoznawcą ustalił wartość odtworzeniową maszyn na kwotę 820 000 zł i podjął decyzję o zaprezentowaniu ich jako środki trwałe. Ujęcie tych maszyn zostało dokonane w korespondencji z kapitałem z aktualizacji wyceny. Kierownik jednostki, sporządzając sprawozdanie, odstąpił od zastosowania art. 32 ust. 4 ustawy o rachunkowości, który wskazuje, że tylko na podstawie odrębnych przepisów może się odbyć przeszacowanie środków trwałych. We wprowadzeniu do sprawozdania finansowego wskazał przyczyny niezastosowania tej regulacji, a w „Dodatkowych notach i objaśnieniach” szczegółowo został opisany wpływ zdarzenia na sumę bilansową, wartość kapitałów własnych, środków trwałych i wynik finansowy.
Obowiązki bez zmian, ale są uproszczenia
Zgodnie z art. 45 ust. 5 u.r. sprawozdanie finansowe sporządza się w języku polskim i w walucie polskiej. Ustawa o rachunkowości przewiduje możliwość uproszczeń w zakresie prezentacji danych liczbowych, które można wykazywać w zaokrągleniu do tysięcy złotych, oczywiście pod warunkiem że nie zniekształca to obrazu jednostki. Wszystkie jednostki, także bez względu na załącznik, według którego przygotowane będzie sprawozdanie, mogą zastosować art. 50 ust. 3 u.r. Mówi on, że w przypadku gdy informacje dotyczące poszczególnych pozycji sprawozdania finansowego nie wystąpiły w jednostce zarówno w roku obrotowym, jak i za rok poprzedzający rok obrotowy, to przy sporządzaniu sprawozdania finansowego pozycje te się pomija.
W porównaniu do poprzednich lat zasady związane ze sporządzeniem sprawozdania finansowego nie uległy zmianie. Sporządzając sprawozdanie finansowe, jednostka stosuje zasady wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku finansowego określone w ustawie o rachunkowości. [schemat]
O czym trzeba pamiętać
Na obowiązki związane ze sporządzeniem sprawozdania finansowego, do których obligują przepisy ustawy o rachunkowości, składają się:
sporządzenie sprawozdania finansowego nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia bilansowego (art. 52 ust. 1 u.r.),
podpisanie sprawozdania finansowego (art. 52 ust. 2 u.r.),
zatwierdzenie sprawozdania finansowego przez organ zatwierdzający nie później niż 6 miesięcy od dnia bilansowego (art. 53 ust. 1 u.r.),
złożenie sprawozdania finansowego wraz z innymi wymaganymi dokumentami we właściwym rejestrze sądowym w ciągu 15 dni od zatwierdzenia sprawozdania finansowego (art. 69 ust. 1 u.r.),
złożenie sprawozdania finansowego wraz z innymi wymaganymi dokumentami do ogłoszenia w ciągu 15 dni od ich zatwierdzenia (art. 70 ust. 1 u.r.).
badanie sprawozdania finansowego (art. 64 u.r.)