Subskrybuj nas na Youtube
ORZECZENIE Jeżeli zniesienie współwłasności nieruchomości następuje ściśle według udziałów w niej, to transakcja ta nie ma odpłatnego charakteru i w związku z tym nie podlega opodatkowaniu – uznał NSA
Sprawa dotyczyła spółki, która była współużytkownikiem wieczystym nieruchomości. Właścicielem był Skarb Państwa. Dla spółki jednak sytuacja, w której musiała dzielić prawo własności z innymi podmiotami, nie była optymalna. Spółka postanowiła więc znieść wspólność przez fizyczny podział majątku.
Miało to nastąpić ściśle według wielkości udziałów w nieruchomości i ze spłatą (200 tys. zł) w celu zrekompensowania poniesionych nakładów. Spółka podkreśliła, że jej intencją jest podział nieruchomości w taki sposób, aby zrównać korzyści obu stron.
Spór sprowadzał się do tego, czy taka transakcja będzie opodatkowana VAT. Spółka uważała, że zniesienie współwłasności z orzeczeniem dopłaty nie będzie odpłatną dostawą towarów, bo nie spowoduje jakiejkolwiek zmiany stanu majątkowego u żadnej ze stron, bo ani ona, ani druga spółka nie zwiększą tym sposobem swoich aktywów. Nie zmniejszą się również ich wzajemne zobowiązania – twierdziła. Argumentowała, że opodatkowanie takiej transakcji mogłoby doprowadzić do istotnej dysproporcji w wartościach przekazywanych i dzielonych praw.
Dodała również, że udział we współwłasności nieruchomości nie może być uznawany za towar w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1, lub art. 7 ust. 1 ustawy o VAT. Przywołała tu wyrok WSA w Warszawie z 16 marca 2011 r. (sygn. akt III SA/Wa 1942/10).
Dyrektor izby skarbowej uznał jednak, że zniesienie współwłasności należy traktować jako transakcję gospodarczą, w wyniku której jedna ze stron uzyskuje przysporzenie majątkowe. Podkreślił, że na gruncie VAT należy je rozumieć szeroko, nie tylko jako konkretne wynagrodzenie w pieniądzu, ale również zapłatę w innym towarze lub usłudze. Wyjaśnił, że podmiot, któremu spółka przekaże swoje udziały w działkach, zyska na tej transakcji prawo do rozporządzania nimi jak właściciel.
Stanowiska fiskusa nie podzielił WSA w Gliwicach. Potwierdził, że co do zasady udział w prawie wieczystego użytkowania gruntów i udział we współwłasności mogą być traktowane jako towar w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, co potwierdza uchwała 7 sędziów NSA z 24 października 2011 r. (sygn. akt I FPS 2/11). W związku z tym ich sprzedaż stanowi dostawę towarów. WSA wskazał jednak, że przekazanie udziałów będzie dostawą, o której mowa w art. 7 ust. 1 tylko wtedy, gdy prawo do rozporządzania tym towarem nabędzie podmiot, który go dotychczas nie posiadał. W tym wypadku tak nie było, bo jeden współwłaściciel przekazał udziały drugiemu, a nie dokonywał ich sprzedaży na rzecz osoby trzeciej – stwierdził sąd.
NSA również rozstrzygnął na korzyść spółki, choć nie podzielił argumentacji sądu I instancji. Wyjaśnił, że w sytuacji gdy podział współwłasności następuje ściśle według przysługującym stronom udziałów, to do dopłaty nie dojdzie. Ta bowiem wystąpiłaby dopiero wtedy, gdyby jeden podmiot otrzymał mniej, niż wskazywał na to jego udział.
ORZECZNICTWO
Wyrok NSA z 6 października 2016 r., sygn. akt I FSK 386/16.
