Posłowie opowiedzieli się za ustawą budżetową na 2018 rok. Zgodnie z szacunkami, do wspólnej kasy wpłynie nawet 355,7 mld zł. Znaczną część tej kwoty, bo ponad 331 mld zł stanowią dochody podatkowe. Jak zmiany w prawie podatkowym wpłyną na kondycję finansów?

331 mld złotych z podatków zasili budżet w 2018 roku. Porównując tę kwotę do dochodów osiągniętych z tego tytułu w 2016 roku tj. 273 mld złotych, nie sposób nie potwierdzić skuteczności uszczelniania podatków. Wzrost dochodów w 2018 r. z jednej strony będzie generowany przez wzrost gospodarczy przy jednoczesnym powrocie umiarkowanej inflacji, a z drugiej strony będzie efektem już wdrożonych i aktualnie przygotowywanych zmian systemowych. O jakich zmianach mowa?

VAT na pierwszym miejscu

Nie jest zaskoczeniem, że największy udział w dochodach budżetowych mają wpływy z tytułu podatku od towarów i usług. Uszczelnianie VAT to bowiem priorytet działań premiera Morawieckiego w resorcie finansów, przejętym ostatnio przez minister Teresę Czerwińską. Celem jest 166 mld zł w budżecie z tytułu podatku VAT. Dla porównania, w 2016 roku kwota wpływów wyniosła 126 mld zł, zaś przybliżona suma dochodów z tego podatku w 2017 roku to 153 mld zł.

Źródłem dodatkowych środków w budżecie już jest wdrożony jeszcze w 2016 roku jednolity plik kontrolny. Początkowo system ten dotyczył wyłącznie dużych przedsiębiorców, w 2017 roku do przekazywania danych w ramach struktur JPK zobligowano sektor MŚP, zaś od 1 stycznia obowiązkiem tym zostały objęte także mikroprzedsiębiorstwa. Dzięki comiesięcznemu raportowaniu danych dotyczących głównie ewidencji VAT, skarbówka przy wykorzystaniu narzędzi informatycznych ma większe możliwości wykrywania przekrętów skarbowych.

Więcej pieniędzy w budżecie pojawi się także za sprawą STIR czyli systemu teleinformatycznego izby rozliczeniowej. Chodzi o zapobieganie wykorzystaniu przez podatników banków i SKOK-ów do przestępstw podatkowych. Instytucje finansowe od 1 stycznia 2018 roku zobligowane są do przekazywania do STIR niektórych danych przedsiębiorców, w tym także tych stanowiących tajemnicę bankową lub tajemnicę zawodową SKOK - w celu ustalenia wskaźnika ryzyka wyłudzenia VAT. Wystarczy samo podejrzenie, że podatnik może dokonać przestępstwa, by szef KAS podjął decyzję o zablokowaniu konta bankowego na 72 godziny. Szacuje się, że STIR pomoże zwalczyć proceder wyłudzania VAT i dzięki temu, już w pierwszym roku funkcjonowania zwiększyć dochody budżetowe o ok. 2,5 mld zł.

W lipcu na podatników czeka kolejna zmiana, dzięki której budżet może zyskać kolejne wpływy, a sami przedsiębiorcy – transparentność transakcji i możliwość sprawdzenia kontrahentów. Chodzi o split payment czyli mechanizm podzielonej płatności. Płatność za nabyty towar lub usługę dokonywana będzie w taki sposób, że zapłata odpowiadająca wartości sprzedaży netto będzie odprowadzana na rachunek bankowy dostawcy. Pozostała zapłata z kolei odpowiadająca kwocie podatku VAT trafiałaby na specjalne konto dostawcy – rachunek VAT, który nieodpłatnie będą prowadzić banki. Taki mechanizm sprawi, że oszust nie zniknie z należnym skarbówce podatkiem VAT w kieszeni. Istnieje jednak ryzyko, że przedsiębiorcy mający ograniczony dostęp do środków z rachunku VAT i dysponujący jedynie kwotą brutto mogą utracić płynność finansową.

Lepszej ściągalności VAT sprzyjać będzie także obowiązek wprowadzenia kas fiskalnych online. Dzięki nim wszelkie informacje o sprzedaży zostaną automatycznie przesłane do centralnego systemu informatycznego Krajowej Administracji Skarbowej. Urzędnicy będą mogli przyglądać się każdej transakcji i automatycznie reagować na próby wyłudzenia podatku. Na początku obowiązek stosowania kas on-line zostanie wprowadzony w branżach szczególnie narażonych na ryzyko nadużyć podatkowych. Efekty tej zmiany będą zatem widoczne dopiero w kolejnych latach. Okres przejściowy ma potrwać aż do końca 2023 roku.

87,9 mld zł z PIT i CIT

Większe wpływy z podatków dochodowych będą w dużej mierze konsekwencją działań wdrożonych w 2017 roku. Ubiegłoroczna ustawa o CIT wprowadziła m.in. wyłączanie niektórych preferencji podatkowych w przypadku unikania lub uchylania się od opodatkowania. Od 2017 r. obowiązują też przepisy wprowadzające niższą, 15 proc.
stawkę CIT dla małych podatników, co ostatecznie ma wpłynąć na poziom inwestycji. W tym samym celu wprowadzono nowe przepisy dot. amortyzacji. Chodzi o możliwość dokonania przez podatnika jednorazowego odpisu amortyzacyjnego z tytułu nabycia fabrycznie nowych środków trwałych do wysokości 100 tys. zł, przy minimalnej wartości wydatków na nabycie tych środków w wysokości 10 tys. zł.

Wpływ na finanse w 2018 roku będzie miało także wprowadzenie w przepisach o podatkach dochodowych rozwiązań mających na celu wyeliminowanie przypadków stosowania tzw. agresywnej optymalizacji podatkowej, a z drugiej strony modyfikację preferencji podatkowych związanych ze wspieraniem innowacyjności (ulga B+R).

W 2018 roku pojawiły się kolejne przepisy uszczelniające podatki dochodowe. Jedną ze zmian jest dwukrotne podniesienie limitu ws. stosowania przez twórców 50 proc. kosztów uzyskania przychodów. Efekty wprowadzonych zmian dostrzegalne będą dopiero w kolejnych latach. Podobnie będzie w przypadku podniesienia kwoty wolnej od podatku do 8000 złotych do 1 stycznia 2018 roku. Natomiast w rozliczeniu rocznym za 2017 rok w tym roku widoczne będą efekty poprzedniego podniesienia kwoty wolnej od podatku do 6600 zł.

Istotnym źródłem wpływów jest także akcyza. Wprowadzone w tym roku zmiany dot. m.in. opodatkowaniu płynu do e-papierosów wzmocnią budżet dopiero w kolejnych latach. Zgodnie z przepisami do końca 2018 r. będzie obowiązywać zerowa stawki akcyzy na płyn do e-papierosów oraz wyroby nowatorskie. Realne wpływy jeszcze w tym roku przyniosą zmiany związane z obrotem suszem tytoniowym. Nowe zasady monitorowania upraw tytoniu mają wyeliminować z rynku oszustów.