Czy spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może zastosować jednorazową amortyzację dla zakupionej maszyny budowlanej o wartości początkowej 150 000 zł? Jak będzie przebiegała ewidencja księgowa jednorazowego odpisu amortyzacyjnego?
Dziennik Gazeta Prawna
Niektórzy podatnicy na mocy ustaw o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o podatku dochodowym od osób prawnych mogą skorzystać w określonych sytuacjach z zastosowania jednorazowej amortyzacji w ramach pomocy de minimis nawet dla środków trwałych, których wartość przewyższyła 3500 zł. Pomoc de minimis stanowi prawo dla poszczególnych podatników, a nie ich obowiązek, zatem do podatnika należy wybór, czy skorzysta w tego prawa.
Możliwość stosowania jednorazowej amortyzacji została przez ustawodawcę ograniczona podmiotowo. Prawo do stosowanie tej metody mają bowiem mali podatnicy oraz podatnicy rozpoczynający prowadzenie działalności gospodarczej, z pewnymi wyjątkami. Podatnik podatku dochodowego od osób prawnych rozpoczynający działalność nie zawsze może skorzystać z możliwości jednorazowej amortyzacji środków trwałych. Jeżeli został utworzony w wyniku przekształcenia, połączenia lub podziału albo w wyniku przekształcenia spółki niebędącej osobą prawną, a także przez osoby fizyczne, które wniosły na poczet kapitału nowo utworzonego podmiotu uprzednio prowadzone przez siebie przedsiębiorstwo albo składniki majątku tego przedsiębiorstwa o wartości przekraczającej łącznie równowartość w złotych kwoty co najmniej 10 000 euro, to nie można skorzystać z jednorazowej amortyzacji.
Dziennik Gazeta Prawna
Jednorazowa amortyzacja może stać się narzędziem do optymalizacji podatkowej, gdyż umożliwia, bez konieczności potwierdzenia organu skarbowego, zaliczenie w koszty podatkowe całego odpisu amortyzacyjnego od wartości początkowej środka trwałego. Mali podatnicy mogą dokonywać jednorazowo odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych zaliczonych do grupy 3–8 klasyfikacji, z wyłączeniem samochodów osobowych, w roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych, oraz wartości niematerialnych i prawnych.
W danym roku podatkowym suma jednorazowych odpisów amortyzacyjnych, niezależnie od liczby składników amortyzowanych tą metodą, nie może przekroczyć równowartości 50 000 euro, co w 2017 r. w przeliczeniu na polską walutę oznacza 215 000 zł.
Ustawa o rachunkowości co prawda umożliwia dokonywanie jednorazowych odpisów amortyzacyjnych, ale tylko w stosunku do środków trwałych o niskiej jednostkowej wartości początkowej, czyli takich, które z punktu widzenia jednostki przedstawiają nieistotną wartość. Można dla takich składników majątku ustalić odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe w sposób uproszczony, np. dokonując jednorazowego odpisu amortyzacyjnego ich wartości początkowej, nie wcześniej niż w miesiącu oddania ich do używania. Wskazane uproszczenie jednostka może stosować na podstawie ustawy o rachunkowości, jeżeli nie wywiera to istotnie ujemnego wpływu na rzetelne i jasne przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowej firmy oraz wynik finansowy. Zatem odpisy amortyzacyjne dla celów bilansowych nie powinny uwzględniać wysokich wartościowo jednorazowych odpisów amortyzacji podatkowej.
W konsekwencji dokonania jednorazowego odpisu dla celów podatkowych koszty amortyzacji podatkowej będą wyższe od odpisów amortyzacyjnych dokonywanych dla celów bilansowych. Na koniec roku wystąpi więc różnica przejściowa między wykazywaną w księgach rachunkowych wartością aktywów a ich wartością podatkową. Tym samym w jednostce będącej podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych wystąpi obowiązek utworzenia rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Jeżeli jednak roczne sprawozdanie finansowe takiej jednostki nie podlega obowiązkowi badania, to może ona – na podstawie ustawy o rachunkowości – odstąpić od ustalania aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego.
Jednorazowe odpisy amortyzacyjne, których jednostka dokonuje na podstawie przepisów podatkowych, doliczane są do kosztów podatkowych statystycznie. Odpisów tych nie ujmuje się w księgach rachunkowych.
PRZYKŁAD
Maszyna
Spółka z o.o. mająca status małego podatnika kupiła w październiku 2017 r. maszynę budowlaną o wartości początkowej 150 000 zł. Ten środek trwały wprowadzono do ewidencji i oddano do użytkowania w listopadzie 2017 r. Dla celów podatkowych zastosowano jednorazowy odpis amortyzacyjny, natomiast w celach bilansowych przyjęto metodę amortyzacji metodą liniową z zastosowaniem stawki 14 proc., tj. rocznie 21 000 zł, a miesięcznie 1750 zł. Jednostka ewidencjonuje koszty wyłącznie na kontach zespołu 4.
Ustalenie na dzień bilansowy rezerwy na odroczony podatek dochodowy:
1) wartość bilansowa środka trwałego: 150 000 zł – (1750 zł × 2 miesiące) = 146 500 zł,
2) wartość podatkowa środka trwałego: 0 zł,
3) dodatnia różnica przejściowa: 146 500 zł × 19 proc. = 27 835zł.
Objaśnienia do schematu:
1) OT – przyjęcie środka trwałego do używania kwota 150 000 zł: strona Wn konto 01 „Środki trwałe” oraz strona Ma konto 08 „Środki trwałe w budowie”.
2) PK – miesięczny odpis amortyzacyjny (za 2017 r.), tj. 1750 zł x 2 miesiące = 3500 zł: strona Wn konto 40-0 „Amortyzacja” oraz strona Ma konto 07-1 „Umorzenie środków trwałych”.
3) PK – rezerwa na odroczony podatek dochodowy kwota 27 935 zł: strona Wn konto 87 „Podatek dochodowy od osób prawnych” oraz strona Ma konto 83 „Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego”.
W przyszłym roku
Jedną ze zmian obowiązujących od 2018 r. jest podwyższenie progu dla jednorazowej amortyzacji środków trwałych z 3,5 tys. zł do 10 tys. zł. Po zmianie podatnicy mogą nie dokonywać odpisów amortyzacyjnych od składników majątku, których wartość początkowa nie przekracza 10 tys. zł, ale jednorazowo zaliczyć je do kosztów uzyskania przychodów.
Podstawa prawna

Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1047).

Ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1888 ze zm.).