Dzięki Slim VAT 3 więcej firm zyska status małego podatnika, cześć procedur będzie prostsza, a pomyłka w VAT przestanie być traktowana jak oszustwo.

1 stycznia 2023 r. ma wejść w życie Slim VAT 3, a formalnie: ustawa o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw. To kolejny pakiet uproszczeń w podatku VAT. Propozycje zainteresują każdego przedsiębiorcę, który korzysta z kasy online, koryguje faktury w walucie obcej bądź zastanawia się, czy może rozliczać podatek kwartalnie, a nie miesięcznie. Projekt odpowiada też na potrzeby wyspecjalizowanych podmiotów, np. zajmujących się faktoringiem.

W sierpniu br. projekt Slim VAT 3 został zaprezentowany, a w listopadzie zakończyły się jego konsultacje, w których wypowiedziały się m.in. organizacje zrzeszające przedsiębiorców i księgowych, doradcy podatkowi oraz instytucje. Ministerstwo Finansów odniosło się do 105 uwag, uwzględniając część z nich. Poniżej omawiamy najważniejsze punkty aktualnie proponowanej nowelizacji. Projekt nadal nie był jednak procedowany przez parlament i niewykluczone, że na etapie prac legislacyjnych pojawią się jeszcze zmiany. Postęp prac nad ustawą można śledzić na stronie Rządowego Centrum Legislacji.

Wyższy limit małego podatnika

Obecnie status małego podatnika na gruncie VAT przysługuje podmiotom, których ubiegłoroczny obrót (wraz z podatkiem) nie przekroczył 1,2 mln euro. Slim VAT 3 spowoduje, że limit ten wzrośnie do 2 mln euro. W 2023 r. kwota ta będzie odpowiadała 9 654 000 zł.

Status małego podatnika uprawnia do stosowania metody kasowej oraz kwartalnego rozliczenia w VAT.

Mniej papierów dla posiadaczy kas online i wirtualnych

Chociaż nowoczesne kasy fiskalne online lub wirtualne bezpośrednio przekazują dane do Krajowej Administracji Skarbowej, podatnicy nadal muszą drukować wystawiane na nich raporty fiskalne oraz inne dokumenty. Obowiązek ten zostanie zniesiony. Dokumenty nadal będą wystawiane, tak jak do tej pory, w postaci elektronicznej. To sam podatnik zdecyduje natomiast, czy przechowywać je wyłącznie elektronicznie, czy też w postaci wydruków. Podkreślmy – dotyczy to tylko podatników prowadzących ewidencję przy zastosowaniu kas fiskalnych online lub wirtualnych.

Wiążące informacje wyda dyrektor KIS

SLIM VAT 3 nadchodzi. Znamy szczegóły nowelizacji ustawy o VAT
SLIM VAT 3 nadchodzi. Znamy szczegóły nowelizacji ustawy o VAT

Zobacz również

Wiążące informacje stawkowe (WIS), wiążące informacje akcyzowe (WIA), wiążące informacje taryfowe (WIT) oraz wiążące informacje o pochodzeniu (WIP) będą wydawane przez ten sam organ – dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej. Obecnie każdą z tych informacji wydaje inna instytucja.

„Konsolidacja obsługi wiążących informacji zapewni przedsiębiorcom uzyskanie wiążących informacji w jednym miejscu, za pośrednictwem tego samego organu, bez konieczności każdorazowego ustalania, który organ KAS jest właściwy dla uzyskania wiążącej informacji

w pożądanym zakresie” – czytamy w uzasadnieniu do projektu ustawy.

Slim VAT 3 przewiduje też częściowe ujednolicenie wiążących informacji, tak by „zawierały jak najmniej różnic i w efekcie były jak najprostsze dla podatnika”.

Te przepisy mają wejść w życie 1 kwietnia 2023 r.

Kursy walut dla faktur korygujących

Nowelizacja precyzuje, jaki kurs przeliczeniowy zastosować dla faktur korygujących, gdy pierwotna faktura została wystawiona w walucie obcej. Dotychczas materia ta nie była regulowana w ustawie o VAT i mogła budzić wątpliwości.

Zasadniczo zarówno przy korektach „in plus” jak i „in minus” stosowany ma być tzw. kurs pierwotny lub historyczny, czyli przyjęty dla pierwotnego rozliczenia.

Są jednak wyjątki. Jeśli podatnik zdecyduje się na wystawienie zbiorczej faktury korygującej z tytułu opustu lub obniżki ceny, nie będzie wówczas musiał stosować pierwotnego kursu dla każdej z korygowanych transakcji osobno, a jeden kurs zbiorczy dla wszystkich transakcji. Będzie nim kurs średni NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego wystawienie zbiorczej faktury korygującej.

VAT z tytułu WNT będzie można odliczyć bez faktury

Obecnie podatnik w terminie trzech miesięcy od zadeklarowania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (WNT) musi otrzymać fakturę potwierdzającą transakcję. W przeciwnym razie jest zobowiązany odpowiednio pomniejszyć kwotę podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym upłynął ten termin. Z reguły jest to jednak czasowe – gdy podatnik otrzyma fakturę w późniejszym terminie, ponownie nabywa prawo do wykazania podatku naliczonego z tytułu WNT.

Slim VAT 3 spowoduje, że faktura nie będzie formalnym warunkiem odliczenia podatku VAT z tytułu WNT.

„Powyższe spowoduje, iż podatek naliczony i należny z tytułu WNT będą zawsze rozliczane dokładnie w tym samym okresie rozliczeniowym, a w konsekwencji VAT od WNT będzie mógł być w pełni neutralny dla podatnika. W konsekwencji zmiana zlikwiduje konieczność monitorowania czy termin 3 miesięcy na otrzymanie faktury został przekroczony” – czytamy w uzasadnieniu do projektu.

Zmiana w wykazywaniu WDT

Zmiany w SLIM VAT 3 dobre dla sprzedawcy, niekoniecznie dla nabywcy
Zmiany w SLIM VAT 3 dobre dla sprzedawcy, niekoniecznie dla nabywcy

Zobacz również
Podatnik, który w określonym czasie nie posiada dokumentów potwierdzających wewnątrzwspólnotową dostawę towarów (WDT), obowiązany jest wykazać w ewidencji taką transakcję jako dostawę krajową i zastosować właściwą stawkę VAT. Dopiero po otrzymaniu dokumentów potwierdzających WDT, ma prawo do skorygowania tej transakcji i zastosowania stawki 0 proc.
Obecnie WDT należy wykazać w rozliczeniu za okres, w którym została dokonana dostawa. W ocenie projektodawcy, taki stan rzeczy „może powodować szereg wątpliwości praktycznych i prawnych”. Stąd propozycja zmiany – podatnik będzie miał prawo do wykazania/skorygowania WDT w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Sankcje VAT. Pomyłka nie będzie karana tak samo jak oszustwo

Slim VAT 3 wdraża postanowienia wyroku TSUE w sprawie C-935/19, z którego wynika m.in., że podatnicy popełniający błędy (mniej lub bardziej istotne) nie powinni być traktowani na gruncie sankcji VAT identycznie jak oszuści podatkowi. Konieczna stała się więc zmiana przepisów polegająca na umożliwieniu organom podatkowym ustalania sankcji VAT w sposób zindywidualizowany, z uwzględnieniem okoliczności danej sprawy.
Nowe rozwiązania przewidują, że sankcje wyniosą – zamiast 30%, 20% i 15% - „do 30%”, „do 20%” lub „do 15%” kwoty zaniżenia zobowiązania podatkowego. Sankcje w maksymalnej wysokości będą stosowane w przypadku stwierdzenia oszustwa podatkowego. W razie wystąpienia innych nieprawidłowości, organy będą miały więc pewną swobodę przy wymierzaniu dodatkowego zobowiązania podatkowego, dostosowując wysokość sankcji do charakteru danej sprawy. Mają brać przy tym pod uwagę okoliczności opisane w ustawie – w toku konsultacji Ministerstwo Finansów zapowiedziało, że zostaną one jeszcze doprecyzowane.

Faktury zaliczkowe nie zawsze będą konieczne, ale na zmianę poczekamy

Pierwotny projekt Slim VAT 3 zakładał, że gdy obowiązek podatkowy z tytułu otrzymania zaliczki i dokonania dostawy towarów lub świadczenia usług powstaje w tym samym okresie rozliczeniowym (miesiącu lub kwartale), nie będzie już konieczności wystawiania dwóch faktur: zaliczkowej i rozliczeniowej. Wystarczy tylko jedna faktura rozliczeniowa, uwzględniająca całość dokonanej dostawy.
Uczestnicy konsultacji z reguły pozytywnie ocenili ideę tej zmiany, zgłaszali jednak propozycje poprawek doprecyzowujących. Ministerstwo Finansów zapowiedziało, że zmiana zostanie przeniesiona do innego projektu, a uwagi będą przedmiotem dalszych prac.

Podatnik bezgotówkowy - łatwiej o szybszy zwrot VAT

Status podatnika bezgotówkowego uprawnia do szybszego otrzymania zwrotu VAT – w 15 dni zamiast 60 dni. To jedna z zachęt podatkowych dla przedsiębiorców, by przyjmować płatności bezgotówkowe, np. kartą lub przy użyciu aplikacji. Otrzymanie szybszego zwrotu VAT jest jednak obwarowane szeregiem warunków. Slim VAT 3 zakłada liberalizację części z nich. I tak:
- okres, w którym podatnik prowadzi ewidencje przy użyciu kas fiskalnych online lub wirtualnych, zostanie skrócony z 12 miesięcy do 6 miesięcy;
- wartość minimalnego obrotu, jaki podatnik musi zaewidencjonować na kasie online lub wirtualnej w każdym okresie rozliczeniowym, zostanie zmniejszona z 50 tys. zł do 40 tys. zł;
- okres, w którym podatnik powinien wykazywać w/w obrót, zostanie skrócony z 12 miesięcy do 6 miesięcy.
- ponadto – na okres dwóch lat – obniżone zostaną progi dwóch wskaźników, których spełnienie warunkuje szybszy zwrot VAT. Po pierwsze, udział sprzedaży zaewidencjonowanej na kasie online lub wirtualnej w sprzedaży ogółem w danym okresie rozliczeniowym powinien wynieść co najmniej 70 proc. (zamiast 80 proc.). Po drugie, udział płatności bezgotówkowych w sprzedaży zaewidencjonowanej na kasie powinien wynieść 55 proc. (obecnie jest to 60 proc., zaś docelowo będzie to 80 proc.).
Więcej na temat wymagań wobec podatnika bezgotówkowego oraz możliwych korzyściach na gruncie PIT i CIT przeczytasz w tekście Ulga na terminal płatniczy. Honorujesz płatności kartą - możesz zaoszczędzić na podatkach

Uwolnienia się od odpowiedzialności solidarnej przez faktora

Klient korzystający z faktoringu może zmienić faktora na inny podmiot świadczący te same usługi poprzez zawarcie stosownego porozumienia. Nim jednak kontrahenci otrzymają zawiadomienie o cesji i zmianie faktora, zasadniczo wciąż dokonują płatności wierzytelności wynikających z faktur przy zastosowaniu mechanizmu podzielonej płatności na rzecz pierwszego faktora. U pierwszego faktora powstaje z tego tytułu odpowiedzialność solidarna. Chcąc się od niej uwolnić, pierwszy faktor przelewa kwotę VAT na rachunek VAT dostawcy, a ten następnie przekazuje ją na rachunek VAT nowego faktora.
Slim VAT 3 ma uprościć postępowanie w tego typu sytuacjach. Z uzasadnienia do projektu: „Dotychczasowy faktor uwalniałby się od odpowiedzialności poprzez przekazanie kwot VAT bezpośrednio na rachunek VAT nowego faktora. Dostawca nie byłby angażowany w ten proces, co zasadniczo ułatwi całą procedurę”.

Zmiany w stosowaniu proporcji przy sprzedaży mieszanej

Przepisy przewidują korzystne zmiany dla podatników prowadzących sprzedaż mieszaną, tj. opodatkowaną i zwolnioną z VAT/nieopodatkowaną.

Nie będzie już obowiązku uzgadniania z naczelnikiem urzędu skarbowego protokołu prognozy (w przypadku podmiotów rozpoczynających działalność) lub protokołu proporcji (w przypadku podmiotów, których zeszłoroczny obrót był mniejszy niż 30 tys. zł lub zerowy). Zamiast tego wystarczy zawiadomienie naczelnika urzędu skarbowego o przyjętych danych wyliczonych szacunkowo/przyjętej proporcji.

Zwiększy się kwota podatku naliczonego niepodlegająca odliczeniu pozwalająca na przyjęcie, że proporcja przekraczająca 98 proc. wynosi 100 proc. Obecnie jest to 500 zł, a będzie 10 tys. zł.

Ponadto nie będzie konieczne dokonanie korekty podatku VAT na koniec roku, jeśli różnica pomiędzy proporcją wstępną a ostateczną nie przekracza 2 punktów procentowych oraz gdy proporcja ostateczna jest mniejsza niż proporcja wstępna, a podatek naliczony niepodlegający odliczeniu wynikający z różnicy między tymi proporcjami oraz tzw. korekty wieloletniej nie przekracza 10 tys. zł,