rozwiń ›

MF szykuje zmiany

Niekorzystne będą dotyczyć m.in. definicji ukrytych zysków i wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą. Te ostatnie będą zdefiniowane tak, jak wydatki niesłużące uzyskaniu przychodów. Ponadto spółki powstałe z przekształcenia nie będą mogły po przejściu na estoński CIT stosować niższej stawki tego podatku, chyba że będą spełniać definicję małego podatnika.

Przeszkodą do przejścia na estoński CIT nie będzie już natomiast brak terminowego podpisu członków pod sprawozdaniem finansowym poprzedzającym zmianę formy opodatkowania. Całkiem niedawno wyszło na jaw, że z tego tylko powodu wiele spółek „wypadło” z estońskiego CIT, bo ich wybór okazał się nieskuteczny.

Zmiany mają się znaleźć w nowelizacji ustaw o PIT i CIT. Na razie nie ma jeszcze jej projektu, znamy tylko założenia. Projekt ma zostać przyjęty przez rząd jeszcze w III kwartale 2025 r., a następnie zostanie skierowany do Sejmu.

Wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą

W ustawie o CIT ma się pojawić definicja wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą – właśnie dla potrzeb ryczałtu od dochodów spółek. Mają to być wydatki poniesione w innym celu niż osiągnięcie przychodu lub zachowanie albo zabezpieczenie jego źródła, a także wszelkiego rodzaju opłaty i należności publicznoprawne o charakterze sankcyjnym.

Już dziś – chociaż nie ma jeszcze w ustawie definicji tego pojęcia – fiskus tak właśnie rozumie „wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą”. Często utożsamia je z kosztami, które nie są kosztem uzyskania przychodu w klasycznym CIT.

Sądy administracyjne nie zawsze się z tym zgadzają, czego przykładem prawomocny wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 25 stycznia 2024 r. (sygn. akt I SA/Po 632/23). Zapadł on w sprawie kar umownych, które spółka płaci na rzecz kontrahentów. Zdaniem sądu, fiskus przyjął tu zbyt szeroką wykładnię pojęcia wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą.

Ukryte zyski

Niekorzystna ma być też zmiana w odniesieniu do ukrytych zysków, które również są opodatkowane estońskim CIT (tak samo jak wypłata dywidendy). Chodzi o rozmaite świadczenia - pieniężne lub niepieniężne - przekazywane wspólnikom, udziałowcom, akcjonariuszom (bądź podmiotom z nimi powiązanym), tyle że w zakamuflowanej formie. Są one objęte ryczałtem od dochodów spółek, jeżeli zostały przekazane w związku z prawem do udziału w zysku.

Teraz ma zostać usunięta przesłanka dotycząca związku z prawem do udziału w zysku, co będzie oznaczać, że więcej świadczeń wypłacanych (dokonywanych) przez spółkę zostanie objętych estońskim CIT.

Najem od wspólnika

Ponadto katalog ukrytych zysków zostanie poszerzony m.in. o wszelkiego rodzaju opłaty i należności wynikające z umowy najmu, dzierżawy lub innej o podobnym charakterze.

Chodzi o wykorzystywanie przez spółkę składników majątku należących do jej wspólnika. W tej kwestii orzecznictwo nie jest jednolite. Po zmianie nie będzie już wątpliwości, że spółka płaci estoński CIT od czynszu wypłacanego wspólnikowi z tytułu najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze.

Mniej rozpoczynających

Mniej spółek będzie traktowanych jako podatnik „rozpoczynający działalność” lub „rozpoczynający prowadzenie działalności” (w ustawie o CIT są używane oba te pojęcia). Po nowelizacji nie będą mogły to być podmioty kontynuujące działalność innego podatnika (innego podmiotu).

To oznacza, że spółką rozpoczynającą działalność nie będzie już np. spółka z o.o. powstała w wyniku przekształcenia jednoosobowej działalności gospodarczej. Dziś jest to możliwe, co potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny m.in. w wyroku z 11 marca 2025 r. (II FSK 1412/24).

To zła wiadomość dla spółek, które chciałyby się przekształcić i zacząć stosować estoński CIT. Przypomnijmy, że tylko spółki rozpoczynające działalność są zwolnione z wymogu zatrudnienia trzech osób przez trzy pierwsze lata funkcjonowania (art. 28j ust. 2 pkt 2 ustawy o CIT). Pozostałe, które wybiorą estoński CIT, muszą od razu zatrudniać co najmniej trzy osoby na umowę o pracę lub na podstawie innych umów, np. zlecenia (art. 28j ust. 1 pkt 3 lit. a i b ustawy o CIT).

Spółki rozpoczynające działalność mają również prawo do niższej stawki estońskiego CIT - 10 proc. zamiast 20 proc. Pozostałe też mogą z niej korzystać, ale tylko jeżeli są małym podatnikiem, co oznacza, że ich przychody ze sprzedaży brutto (wraz z należnym VAT) za poprzedni rok podatkowy nie mogą przekroczyć 2 mln euro.

Mały podatnik

Zmiany nastąpią też w definicji małego podatnika. Nie znamy szczegółów, ale podatnicy mogą stracić. Chodzi o sposób ustalania wartości przychodu ze sprzedaży, gdy poprzedni rok podatkowy podatnika jest dłuższy albo krótszy niż 12 miesięcy. Dziś można zakończyć rok podatkowy zaledwie po kilku miesiącach, gdy limit wartości sprzedaży brutto nie przekroczył jeszcze 2 mln euro, a następnie wybrać ryczałt od dochodów spółek jako mały podatnik, czyli z 10-proc. estońskim CIT.

Podpis pod sprawozdaniem

Za to spółka nie straci prawa do estońskiego CIT, nawet gdy sprawozdanie finansowe poprzedzające przejście na ten ryczałt zostanie podpisane przez członków zarządu po ustawowym terminie. Konieczne będzie jedynie spełnienie pozostałych warunków formalnych i obowiązków związanych ze zmianą formy opodatkowania przed upływem przyjętego przez podatnika roku podatkowego.

Przypomnijmy, że dziś nawet jednodniowa zwłoka np. prezesa przy podpisaniu sprawozdania skutkuje nieskutecznym wyborem estońskiego CIT. Problem ten dotyczy głównie spółek, które przechodzą na estoński CIT w trakcie roku. Zgodnie z art. 28j ust. 5 ustawy o CIT mogą to zrobić, jeżeli na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego pierwszy miesiąc opodatkowania ryczałtem zamkną księgi rachunkowe oraz sporządzą sprawozdanie finansowe. Zdarza się, że zarząd podpisuje je z opóźnieniem. Początkowo nie przeszkadzało to fiskusowi, ale potem dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej zmienił zdanie, czego przykładem interpretacje z 11 kwietnia 2025 r. (0114-KDIP2-2.4010.72.2025.1.SJ) i z 7 maja 2025 r. (0111-KDIB1-1.4010.79.2025.1.AND). Wskutek tego część organów podatkowych już nakazała niektórym spółkom dopłatę podatku. Pisaliśmy o tym w artykule „Fiskus wyrzuca spółki z estońskiego CIT” (DGP nr 125/2025). Teraz problem zostanie rozwiązany.

Etap legislacyjny:

Założenia do nowelizacji ustaw o PIT i CIT oraz niektórych innych ustaw – w wykazie prac Rady Ministrów (nr UD116)