Chodziło o małżonków, którzy kupili mieszkanie na rynku wtórnym. Notariusz pobrał podatek od czynności cywilnoprawnych. Małżonkowie chcieli wystąpić o zwrot tego podatku, bo uważali, że przysługuje im prawo do zwolnienia na podstawie art. 9 pkt 17 ustawy o PCC. Przepis ten przewiduje zwolnienie z PCC w sytuacji, gdy podatnik kupuje pierwszą swoją nieruchomość mieszkalną (mieszkanie albo dom jednorodzinny).

Budynek nadawał się tylko do rozbiórki

Problem polegał na tym, że parę lat wcześniej małżonkowie kupili działkę z domem nadającym się jedynie do rozbiórki. Budynek nie był bowiem podłączony do sieci wodnej ani kanalizacyjnej, nie nadawał się do zamieszkania, sufity sypały się ze starości, podparte były brzozowymi stemplami. W podłogach widoczne były dziury wygryzione przez szczury, a ściany szczytowe rozpadały się.

We wniosku o interpretację małżonkowie przekonywali, że budynek w takim stanie nie spełniał definicji budynku mieszkalnego jednorodzinnego, nadawał się tylko do rozbiórki, którą zresztą przeprowadzili po jego zakupie. Uważali więc, że mieszkanie, które teraz kupili, było ich pierwszą w życiu nieruchomością mieszkalną.

Brak zwolnienia z PCC

Nie zgodził się z nimi dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. W interpretacji z 16 kwietnia 2025 r. (sygn. 0111-KDIB2-3.4014.72.2025.2.LM) stwierdził, że ich pierwszą nieruchomością mieszkalną był dom. Co prawda małżonkowie zgłosili i przeprowadzili jego rozbiórkę, lecz dopiero po zakupie. Wcześniej nie był on objęty decyzją nakazującą rozbiórkę. Również poprzedni właściciel nie wystąpił o takie pozwolenie ani nie zgłosił rozbiórki. To oznacza, że na dzień zakupu działki z domem małżonkowie stali się właścicielami nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym, mimo że w złym stanie technicznym – stwierdził dyrektor KIS.

WSA w Gdańsku przyznał mu rację. Wyjaśnił, że zwolnienie, o którym mowa w art. 9 pkt 17 ustawy o PCC, jest preferencją dla tych podatników, którzy wcześniej nie mieli żadnego domu ani mieszkania. Chodzi zatem o pierwszą transakcję, która ma na celu zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych podatnika.

Podatnik nie mógł więc mieć prawa własności budynku mieszkalnego jednorodzinnego. - Ustawodawca nie sprecyzował, że chodzi o taki dom jednorodzinny, w którym nabywca mógłby zamieszkać. Mowa jest ogólnie o tym, że podatnikowi nie mogą przysługiwać prawa własności lokalu mieszkalnego lub budynku mieszkalnego jednorodzinnego – zauważyła sędzia Elżbieta Rischka.

Wyjaśniła, że skoro w tej sprawie małżonkowie kupili wcześniej działkę, na której był posadowiony budynek mieszkalny jednorodzinny, to niezależnie od jego stanu technicznego, weszli w jego posiadanie. - Pozwolenie na rozbiórkę tego budynku uzyskali dopiero po dacie zakupu – zaznaczyła sędzia Rischka.

Dodała, że obecnie nie można już ustalić, jaki był stan faktyczny tego budynku. - Należy wyrazić jedynie ubolewanie, że przed zakupem nie zadbano o uzyskanie decyzji o jego rozbiórce. Dysponowanie taką decyzją przed zawarciem transakcji wskazywałoby na to, że w istocie podatnik nabył tylko samą nieruchomość gruntową – wyjaśniła sędzia Rischka. Wyrok jest nieprawomocny.

Potrzebna decyzja o rozbiórce

Podobny wniosek płynie z prawomocnego już orzeczenia WSA w Warszawie z 17 lipca 2024 r. (III SA/Wa 1208/24). Sąd nie zgodził się wtedy z podatniczką, że przysługuje jej zwolnienie na podstawie art. 9 pkt 17 ustawy o PCC, ponieważ dom, w którym odziedziczyła ona wcześniej połowę udziału, nie nadaje się do zamieszkania. Nie została jednak wydana decyzja nakazująca jego rozbiórkę lub zakazująca jego użytkowanie – zauważył sąd.

Wyrok WSA w Gdańsku z 9 września 2025 r., sygn. akt I SA/Gd 441/25

Autor jest doradcą podatkowym