Jeśli tego nie zrobią, muszą zlikwidować prowadzenie takiej sprzedaży. Samo wyłączenie tych transakcji z bezwzględnego obowiązku fiskalizacji nie oznacza automatycznie możliwości odstąpienia od ich ewidencjonowania w kasie rejestrującej. Ale jest jeszcze czas, aby poprawić przepisy.

Podobny problem – i to wcześniej, bo już od 1 lipca 2025 r. – dotyczy przedsiębiorstw górniczych, w tym kopalni, o czym pisaliśmy w artykule „Sprzedaż węgla ciągle z kasą fiskalną” (DGP nr 115/2025).

Kogo obejmą nowe przepisy o kasach fiskalnych?

Chodzi o podatników sprzedających towary na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych przy użyciu urządzeń obsługiwanych przez klienta, które w systemie bezobsługowym przyjmują należność w bilonie i nie posiadają stałego zasilania elektrycznego, a towar jest wydawany mechanicznie bez użycia prądu. To właśnie mechaniczne maszyny vendingowe.

Dostawy towarów za pomocą wszystkich urządzeń vendingowych są zwolnione z obowiązku prowadzenia ewidencji do 31 marca 2027 r. Tak wynika z par. 8 ust. 4 rozporządzenia ministra finansów z 17 grudnia 2024 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz.U. z 2024 r. poz. 1902, dalej: rozporządzenie). Po tej dacie podatnicy sprzedający towary przy użyciu urządzeń vendingowych będą musieli, na podstawie par. 4 ust. 1 pkt 1 lit. w rozporządzenia, prowadzić ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących, niezależnie od ewentualnych zwolnień wynikających z tego aktu prawnego.

Wyjątek umożliwiający potencjalne zwolnienie wynika z par. 4 ust. 3 pkt 1 lit. d tiret pierwsze rozporządzenia. Dotyczy on dostawy towarów dokonywanej przy użyciu urządzeń (vendingowych) obsługiwanych przez klienta, które w systemie bezobsługowym przyjmują należność w bilonie i nie posiadają stałego zasilania elektrycznego, a towar jest wydawany mechanicznie bez użycia prądu.

Co to są urządzenia vendingowe?

Takimi urządzeniami mechanicznymi, które po wrzuceniu monety i przekręceniu pokrętła wydają towary, są najczęściej urządzenia z kuleczkami kauczukowymi do zabawy dla dzieci, z plastikowymi kuleczkami, w których znajdują się drobne zabawki, a nawet urządzenia nad stawami z pokarmem dla kaczek czy mechaniczne zniczomaty ustawiane przy cmentarzach, wydające znicze lub wkłady do nich.

Jak wskazało Ministerstwo Finansów w uzasadnieniu do projektu rozporządzenia: „W związku z tym, że takie automaty vendingowe nie mają zasilania (energii elektrycznej), działają jedynie na zasadzie mechaniki, fiskalizacja tzw. vendingu mechanicznego z przyczyn technicznych byłaby bardzo utrudniona, gdyż brak zasilania znacznie utrudnia lub może uniemożliwić instalację i użytkowanie kasy rejestrującej. Transakcje są przeprowadzane manualnie, poprzez wrzucenie monety i uzyskanie produktu, bez możliwości rejestrowania danych w sposób elektroniczny. Tym samym, mając na uwadze możliwości techniczno-organizacyjne prowadzenia takiej działalności oraz postulaty skierowane w ramach konsultacji publicznych, wyłączono tego rodzaju urządzenia z obowiązku fiskalizacji”.

Stanowisko Ministerstwa Finansów dotyczy zapewne treści par. 8 ust. 4 oraz par. 4 ust. 3 pkt 1 lit. d tiret pierwsze rozporządzenia, z których wynika, że dostawy towarów dokonywane przy użyciu mechanicznych urządzeń vendingowych są zwolnione z obowiązku ewidencjonowania.

Zwolnienie z kas fiskalnych obowiązuje tylko do 31 marca 2027 r.

Jednak takie wyjaśnienie MF można uznać za prawidłowe wyłącznie do 31 marca 2027 r. Po tej dacie, poza zwolnieniem podmiotowym (do 20 tys. zł sprzedaży), nie będzie regulacji dającej możliwość zastosowania zwolnienia do dostawy towarów przy użyciu urządzeń obsługiwanych przez klienta, które w systemie bezobsługowym przyjmują należność w bilonie i nie posiadają stałego zasilania elektrycznego, a towar jest wydawany mechanicznie bez użycia prądu. Choć oczywiście można wyobrazić sobie np. sprzedaż towarów z takich urządzeń na rzecz własnych pracowników zwolnioną na podstawie poz. 39 załącznika.

Przyczyną jest brak w par. 4 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia referencji do tytułu zwolnieniowego z załącznika do rozporządzenia przy sprzedaży dokonywanej za pomocą mechanicznych automatów vendingowych (analogicznie jak to ma miejsce wobec dostawy węgla i podobnych paliw dokonywanej przez przedsiębiorstwa górnicze). Jest to tym bardziej widoczne, że pozostałe wyłączenia z bezwzględnego obowiązku ewidencjonowania wymienione w par. 4 ust. 3 pkt 1 zawierają odniesienia do poszczególnych pozycji załącznika do rozporządzenia.

To oznacza, że od 1 kwietnia 2027 r. podatnicy dokonujący sprzedaży towarów przy użyciu mechanicznych urządzeń vendingowych będą musieli umieścić przy każdym takim urządzeniu pracownika, który będzie ewidencjonował sprzedaż przy zastosowaniu kasy rejestrującej, albo zlikwidują prowadzenie takiej sprzedaży.

W identyczny sposób należy odczytywać przepisy w odniesieniu do usług świadczonych przy użyciu automatów vendingowych, np. usług toalet publicznych. ©℗