Subskrybuj nas na Youtube
Przepisy wdrażające w Polsce ustawę FATCA mogą być niezgodne z konstytucją – twierdzi rzecznik praw obywatelskich.
W piśmie do ministra finansów wskazuje na konieczność ich zmiany. Argumentuje, że wpływają do niego skargi na przepisy ustawy z 9 października 2015 r. (Dz.U. poz. 1712), która wdraża postanowienia FATCA.
Polecany produkt: Jednolity plik kontrolny
FATCA (Foreign Account Tax Compliance Act) to ustawa przyjęta w Stanach Zjednoczonych jeszcze w 2010 r. jako część działań antykryzysowych. Dotyczy m.in. banków, domów maklerskich, funduszy inwestycyjnych, funduszy emerytalnych, a nawet zakładów ubezpieczeń. Wszystkie powinny przekazywać amerykańskiemu fiskusowi (IRS) informacje o stanie rachunków swoich klientów, którzy są powiązani z USA (amerykańskich rezydentów). Chodzi np. o dywidendy czy odsetki od amerykańskich papierów wartościowych. Instytucje, które nie podejmą takiej współpracy, będą w przyszłości otrzymywać płatności z terytorium USA pomniejszone o 30-proc. podatek.
Problem dotyczy oświadczeń, które na podstawie polskich przepisów wdrażających FATCA żądają instytucje finansowe od posiadacza rachunku. Z ustawy z 9 października 2015 r. wynika, że pod rygorem odpowiedzialności karnej każdy właściciel rachunku musi wskazać, czy jest rezydentem Stanów Zjednoczonych.
Rzecznik praw obywatelskich wskazał jednak, że pojęcie rezydenta nie zostało uregulowane w przepisach powszechnie obowiązującego prawa. Tymczasem, jak wskazuje RPO, jeżeli oświadczenie nie zostanie złożone do 1 grudnia 2016 r., to instytucja finansowa będzie musiała zablokować rachunek.
Z tych powodów, zdaniem rzecznika, art. 19 polskiej ustawy może być niezgodny z konstytucją, w szczególności z zasadami: określoności przepisów prawa i przyzwoitej legislacji.
RPO przypomniał, że w świetle licznych wyroków Trybunału Konstytucyjnego (m.in. w sprawie o sygn. akt K 6/02) stanowienie przepisów niejasnych, wieloznacznych, które nie pozwalają obywatelowi na przewidzenie konsekwencji prawnych jego zachowań, jest naruszeniem konstytucji. TK podkreślał także, że dziedziną, w której nakaz określoności wymaga szczególnego zaakcentowania, jest prawo karne (np. orzeczenia w sprawach K 6/02 czy K 41/02).
Dlatego w piśmie do ministra finansów rzecznik zwrócił się o pilną zmianę przepisów, aby osoba podpisująca oświadczenie miała świadomość jego treści i potrafiła stwierdzić, czy spełnia przesłanki statusu rezydenta.
Pismo RPO do ministra finansów z 8 sierpnia 2016 r., nr VII.522.4.2016.AG
