Podatek od spadków i darowizn to danina, którą trzeba zapłacić w momencie odziedziczenia majątku. Prawo reguluje, kiedy musimy to zrobić i w jakiej wysokości podatek powinien zostać uiszczony. Kto musi zapłacić podatek od spadków w 2024 r.? I kto jest z tego obowiązku zwolniony?
- Podatek od spadków 2024. Kto go musi zapłacić?
- Podatek od spadków 2024. Grupy podatkowe
- Podatek od spadków. Zgłoszenie nabycia spadku
- Podatek od spadków. Kwoty wolne od podatku
- Kto jest zwolniony z płacenia podatku od spadku?
W momencie dziedziczenia majątku, osoba nabywająca spadek staje przed koniecznością uiszczenia podatku od spadków i darowizn. Niemniej istnieje szereg możliwości skorzystania z ulg podatkowych, a nawet całkowitego zwolnienia z obowiązku płacenia podatku. Wyjaśniamy kiedy, i w jakiej wysokości spadkobierca jest zobowiązany zapłacić podatek od otrzymanego spadku. Ponadto omawiamy kwoty wolne od podatku oraz warunki, na jakich możliwe jest zwolnienie z opodatkowania.
Podatek od spadków 2024. Kto go musi zapłacić?
Osoby fizyczne, które odziedziczyły majątek, muszą uiścić podatek, gdy wartość spadku przekracza kwotę zwolnioną z opodatkowania. Obowiązek ten powstaje w momencie potwierdzenia nabycia spadku przez sąd lub zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia przez notariusza.
W przypadku braku zgłoszenia nabycia spadku do organu podatkowego, obowiązek podatkowy powstaje, gdy podatnik zgłasza ten fakt we własnym zakresie.
Podatek od spadków 2024. Grupy podatkowe
Podział na grupy podatkowe jest kluczowy dla określenia zasad opodatkowania. Wyróżniamy trzy grupy podatkowe obejmujące bliskich o różnym stopniu pokrewieństwa i powinowactwa. Osoby należące do I grupy podatkowej korzystają z wyższych kwot wolnych od podatku w porównaniu do II i III grupy podatkowej.
Kto należy do poszczególnych grup podatkowych?
I grupa podatkowa:
- małżonek,
- wstępni (rodzice, dziadkowie, pradziadkowie),
- zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki),
- pasierb,
- ojczym,
- macocha,
- rodzeństwo,
- teściowie,
- zięć, synowa.
II grupa podatkowa:
- zstępni rodzeństwa (np. dzieci siostry, wnuki brata),
- rodzeństwo rodziców (np. ciotki, wujowie),
- zstępni i małżonkowie pasierbów,
- małżonkowie rodzeństwa,
- rodzeństwo małżonków,
- małżonkowie rodzeństwa małżonków,
- małżonkowie innych zstępnych (np. mąż wnuczki).
III grupa podatkowa:
- pozostali nabywcy.
Podatek od spadków. Zgłoszenie nabycia spadku
Opodatkowaniu podlega nabycie majątku o wartości przekraczającej kwotę wolną od podatku. Aby skorzystać z ulg podatkowych, należy prawidłowo wypełnić zgłoszenie (SD-Z2) dotyczące nabytego majątku w drodze spadku.
Termin na złożenie zgłoszenia wynosi 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego nabycie spadku lub od zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia przez notariusza. W przypadku nieterminowego zgłoszenia, podatnikowi grozi konieczność uiszczenia podatku.
Podatek od spadków. Kwoty wolne od podatku
Z dniem 1 lipca 2023 r. kwoty wolne od podatku, określające wartość otrzymanych czy odziedziczonych rzeczy lub praw, do których nie powstaje obowiązek podatkowy wyglądały następująco:
- I grupa podatkowa – 36.120 zł,
- II grupa podatkowa – 27.090 zł,
- III grupa podatkowa – 5.733 zł.
Wartości te dotyczą łącznej sumy darowizn otrzymanych w ciągu pięciu lat poprzedzających nabycie spadku.
Kto jest zwolniony z płacenia podatku od spadku?
Możliwe jest całkowite zwolnienie z obowiązku zapłaty podatku od spadków. Dotyczy to podatników należących do tzw. zerowej grupy podatkowej. Zerowa grupa podatkowa została wyodrębniona w ramach grupy I. Do zerowej grupy podatkowej należą:
- małżonek,
- zstępni (np. syn, córka, wnuki, prawnuki),
- wstępni (np. matka, ojciec, dziadkowie),
- rodzeństwo,
- ojczym,
- macocha.
Zwolnienie z podatku od spadków i darowizn nie dotyczy przypadków, gdy zgon spadkodawcy nastąpił przed dniem 1 stycznia 2007 r.
Jak skorzystać ze zwolnienia z podatku od spadku? [FORMULARZ SD-Z2]
Jeśli chcemy skorzystać z zwolnienia od podatku, musimy dokonać zgłoszenia (na formularzu SD-Z2) dotyczącego nabytych składników majątkowych w drodze spadku do właściwego naczelnika urzędu skarbowego. W celu skorzystania ze zwolnienia z podatku każdy z nabywców powinien złożyć swoje zgłoszenie oddzielne.
Ile procent wynosi podatek od spadków w 2024 r.?
Wysokość podatku od spadków reguluje rozporządzenie ministra finansów z 28 czerwca 2023 r. w sprawie ustalenia kwot wartości rzeczy i praw majątkowych zwolnionych od podatku od spadków i darowizn i niepodlegających opodatkowaniu tym podatkiem oraz skal podatkowych, według których oblicza się ten podatek (Dz.U. 2023 poz. 1226). Wysokość podatku zależy m.in. od grup podatkowych.
I grupa podatkowa
Dla nabywców z I grupy podatkowej, podatek jest ustalany na poziomie 3 proc. do wysokości 11 833 zł. Jeśli wartość otrzymanego spadku lub darowizny mieszczą się w przedziale między 11 833 zł a 23 665 zł, nalicza się podatek w wysokości 355 zł oraz 5 proc. nadwyżki ponad 11 833 zł. Natomiast, jeżeli wartość darowizny lub spadku przekracza 23 665 zł, podatek wynosi 946,6 zł, powiększony o 7 proc. nadwyżki ponad 23 665 zł.
II grupa podatkowa
Dla nabywców z II grupy podatkowej, stawka podatku wynosi 7 proc. do wysokości 11 833 zł. W przypadku, gdy kwota otrzymanego spadku lub darowizny wynosi od 11 833 zł do 23 665 zł, nalicza się podatek w wysokości 828,4 zł oraz 9 proc. nadwyżki ponad 11 833 zł. Jeśli natomiast wartość darowizny lub spadku przekroczy 23 665 zł, podatek wynosi 1893,3 zł, zwiększony o 12 proc. nadwyżki ponad 23 665 zł.
III grupa podatkowa
Dla nabywców z III grupy podatkowej, stawka podatku wynosi 12 proc. do kwoty 11 833 zł. Gdy wartość otrzymanego spadku lub darowizny, bądź ich równowartość, mieści się w przedziale od 11 833 zł do 23 665 zł, nalicza się podatek w wysokości 1420 zł oraz 16 proc. nadwyżki ponad 11 833 zł. W sytuacji, gdy wartość darowizny lub spadku przekracza 23 665 zł, podatek wynosi 3313,2 zł, zwiększony o 20 proc. nadwyżki ponad 23 665 zł.
Podsumowując, aby uniknąć konieczności płacenia podatku od spadków, istotne jest prawidłowe zgłoszenie nabycia spadku we właściwym terminie oraz spełnienie warunków zwolnienia. Należy pamiętać o nowych kwotach wolnych od podatku oraz konieczności złożenia oddzielnych zgłoszeń dla każdego nabywcy. W przypadku nieterminowego zgłoszenia, podatnikowi zaleca się skonsultowanie się z ekspertem podatkowym w celu uniknięcia ewentualnych konsekwencji.