Subskrybuj nas na Youtube
Podatnik, który otrzymuje od unijnego kontrahenta fakturę przed terminem dostawy, może mieć problem z prawidłowym rozliczeniem transakcji. Przepisy nie są w tej mierze jednoznaczne.
Przy rozliczaniu wewnątrz wspólnotowego nabycia towarów (dalej: WNT) podatnik zazwyczaj wykazuje podatek należny w rozliczeniu za okres, w którym została wystawiona faktura. W rozliczeniu za ten sam okres podatnik może odliczyć VAT naliczony, gdy zakupy są związane ze sprzedażą opodatkowaną.
Zgodnie z art. 86 ust. 10b pkt 2 ustawy o VAT prawo do odliczenia podatku naliczonego w przypadku WNT powstaje w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu WNT, pod warunkiem że podatnik:
● otrzyma fakturę dokumentującą dostawę towarów stanowiącą u niego WNT w terminie trzech miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów powstał obowiązek podatkowy, oraz
● uwzględni kwotę podatku należnego z tytułu WNT w deklaracji podatkowej, w której jest zobowiązany rozliczyć ten podatek.
Jeżeli podatnik nie otrzyma faktury w terminie trzech miesięcy od upływu miesiąca, w którym rozliczono WNT, jest zobowiązany do odpowiedniego pomniejszenia kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym upłynął ten termin.
Na czym polega problem
W przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów zdarza się jednak i tak, że polski podatnik otrzymuje towar z kraju unijnego, jednak nie otrzymuje faktury dokumentującej dostawę. W takiej sytuacji musi wykazać WNT ze względu na datę dostawy towaru do 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymał towary. Jeżeli nie otrzyma faktury w ciągu trzech miesięcy od końca miesiąca, w którym wykazał WNT, to musi pomniejszyć VAT naliczony w deklaracji za miesiąc, w którym upływa ten trzymiesięczny termin.
Problem powstaje w sytuacji, gdy kontrahent wystawi faktury przed dokonaniem dostawy i nie wystawi już faktury ostatecznej. Przepisy nie dają bowiem w takim przypadku jasnej odpowiedzi na pytanie, czy faktury wystawione przed dostawą towaru mogą być uznane za faktury ją dokumentujące.
Także w interpretacjach podatkowych są rozbieżności dotyczące uznania faktury wystawionej przed dostawą towarów jako dokumentującej powstanie obowiązku podatkowego w WNT. I tak np. dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 8 października 2013 r. (nr ILPP4/443-350/13-2/EWW) uznał, że w przypadku wystawienia przez zagranicznego, unijnego kontrahenta faktury opiewającej na całą wartość zamówienia przed dokonaniem dostawy, o momencie powstania obowiązku podatkowego decyduje data wystawienia faktury. Natomiast dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 18 listopada 2013 r. (nr IBPP4/443-387/13/BP) stwierdził, że obowiązek podatkowy w WNT powstaje dopiero po dostawie towarów, tj. 15. dnia miesiąca następującego po dostawie towarów.
Z interpretacji tych jednoznacznie wynika tylko tyle, że obowiązek podatkowy (przy WNT) nie powstanie z chwilą wystawienia faktury, gdy faktura taka jest typową fakturą zaliczkową. Nie rozstrzyga to natomiast sporu o to, czy faktura wystawiona przed dostawą towaru jest fakturą dokumentującą tę dostawę.
Regulacje bez odpowiednich szczegółów
Również unijna dyrektywa VAT nie reguluje wprost kwestii wystawiania faktur przed terminem dostawy. Zawiera jedynie regułę, że w przypadku wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (dalej: WDT) fakturę wystawia się nie później niż 15. dnia miesiąca po miesiącu, w którym dostawa ta miała miejsce (ściślej, w którym zaszło zdarzenie powodujące powstanie obowiązku podatkowego VAT). Regulacja ta określa zatem jedynie końcowy termin na wystawienie faktur. Oznacza to, że taka faktura teoretycznie może być wystawiona wcześniej, co ma jednak ten skutek, że obowiązek podatkowy przy WDT powstaje z chwilą wystawienia faktury.
Stąd przepisy dotyczące terminów na wystawianie faktur w poszczególnych krajach unijnych mogą się różnić. Wystawienie faktury przed dostawą towaru w ramach WDT może rodzić powstanie obowiązku podatkowego z tytułu WDT.
W konsekwencji otrzymanie takiej faktury przez polskiego podatnika w związku z WNT powinno rodzić powstanie obowiązku podatkowego po stronie nabywcy. Byłoby to o tyle logiczne, że co do zasady obowiązek podatkowy przy WNT związany jest właśnie z wystawieniem faktury. Skoro zaś przepisy pozwalają na jej wystawienie przed terminem dostawy, to z chwilą wystawienia takiej faktury powinien powstawać obowiązek podatkowy. W takiej sytuacji unijny dostawca, wystawiając fakturę przed dostawą towaru, musi wykazać WDT. Uznając, że rodzi to także powstanie obowiązku podatkowego u nabywcy, również nabywca musiałby wykazać WNT za ten sam okres. W konsekwencji obydwa podmioty rozliczyłyby transakcję w tym samym okresie, co jest zgodne z ogólnymi regułami VAT.
Dwa przypadki
Tak więc w przypadku gdy kontrahent otrzyma faktury wystawione przed dostawą towarów, może rozliczyć WNT:
● uznając za datę powstania obowiązku podatkowego datę wystawienia tych faktur, pod warunkiem że otrzyma potwierdzenie od kontrahenta, że rozliczył on WDT, także biorąc pod uwagę daty tych faktur jako determinujące powstanie obowiązku podatkowego w WDT, bądź
● w przypadku gdy kontrahent nie uznaje tych faktur jako dokumentujących WDT, rozliczyć WNT 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym miała miejsce dostawa towarów.
W tym drugim przypadku konieczne jest otrzymanie od kontrahenta faktury dokumentującej dokonaną dostawę, gdyż w przypadku jej braku podatnik będzie zobligowany do skorygowania podatku naliczonego zgodnie z art. 86 ust. 10h ustawy o VAT. Jak pokazuje praktyka, w pewnych sytuacjach może być to utrudnione. Kontrahenci unijni bowiem, powołując się na przepisy obowiązujące w ich krajach bądź też specyfikę kontraktu, odmawiają wystawienia faktury dokumentującej dostawę towarów, jeżeli wcześniej wystawione zostały faktury za częściowe wykonanie kontraktu, na podstawie których zapłacono całą cenę za dostarczony towar.
Tym samym może dojść do sytuacji, w której polski podatnik będzie zobligowany do skorygowania podatku naliczonego i w konsekwencji nie będzie mieć prawa do jego odliczenia.
Co na to Ministerstwo Finansów
Wysłaliśmy do MF zapytanie, kiedy powstaje obowiązek podatkowy w VAT przy wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów, jeśli faktura zostanie wystawiona przed dostawą towarów:
1) w momencie wystawienia przez sprzedawcę faktury,
2) w momencie dostawy towarów.
STANOWISKO MF
Obowiązek podatkowy w wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów powstaje z chwilą wystawienia faktury przez podatnika podatku od wartości dodanej, nie później jednak niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru będącego przedmiotem wewnątrzwspólnotowego nabycia (art. 20 ust. 5 ustawy o VAT).
Podstawa prawna
Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.).