Wykonanie czynności opodatkowanych w danym okresie uprawnia do zwrotu VAT w terminie 60 dni. Dotyczy to także wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów, ale zdarza się, że urzędy skarbowe twierdzą co innego
Jeżeli podatek należny jest większy od naliczonego, nadwyżka podlega wpłacie do urzędu skarbowego. W przeciwnym wypadku nadwyżka podatku naliczonego jest przenoszona na następny okres lub zwracana podatnikowi na konto. Niezbyt fortunne nazewnictwo sprawia czasem kłopot i trudno jest odróżnić podatek naliczony (w uproszczeniu: podatek naliczony od sprzedaży) od podatku należnego (kwoty podlegającej wpłacie do US). Wybór między przeniesieniem na następny okres a zwrotem na konto należy wyłącznie do podatnika – o sposobie rozliczenia nie może w szczególności decydować organ podatkowy. Organy te jednak ewidentnie preferują przenoszenie nadwyżki podatku na następne okresy. Widać to chociażby po kontrolach, które w przypadku żądania zwrotu na konto zdarzają się zdecydowanie częściej.
Warunki do spełnienia
Aby otrzymać zwrot, podatnik musi spełnić dwa podstawowe warunki – złożyć wniosek i posiadać konto bankowe. Niezłożenie wniosku powoduje, że nadwyżka VAT naliczonego będzie przeniesiona na następny okres rozliczeniowy. O ewentualny zwrot podatnik będzie zatem mógł wystąpić później.
Z kolei brak rachunku bankowego stanowi trwałą przeszkodę do otrzymania zwrotu. Ustawodawca postanowił bowiem, że zwrot ten może być dokonywany wyłącznie na rachunek bankowy podatnika w banku mającym siedzibę na terytorium kraju lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem, wskazane w zgłoszeniu identyfikacyjnym, o którym mowa w odrębnych przepisach, lub na wskazany przez podatnika rachunek banku lub na rachunek spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej jako zabezpieczenie udzielanego przez ten bank lub przez tę kasę kredytu. Ponadto zwrot może być dokonany na podstawie złożonego przez podatnika, do naczelnika urzędu skarbowego, w terminie do złożenia deklaracji podatkowej, pisemnego, nieodwołalnego upoważnienia organu podatkowego, potwierdzonego przez bank lub spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową udzielających kredytu, do przekazania tego zwrotu.
25, 60 i 180 dni
Podstawowy termin zwrotu to 60 dni od dnia złożenia rozliczenia przez podatnika. Jeżeli zasadność zwrotu wymaga dodatkowego zweryfikowania, naczelnik urzędu skarbowego może przedłużyć ten termin do czasu zakończenia weryfikacji rozliczenia podatnika dokonywanego w ramach czynności sprawdzających, kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego na podstawie ordynacji podatkowej lub postępowania kontrolnego na podstawie przepisów o kontroli skarbowej. Urzędy skarbowe wszczynają czynności kontrolne, zazwyczaj gdy podatnik żąda zwrotu zaraz na początku działalności, albo gdy podatnik incydentalnie występuje o duży zwrot. Jeżeli przeprowadzone przez organ czynności wykażą zasadność zwrotu, urząd skarbowy wypłaca należną kwotę wraz z odsetkami w wysokości odpowiadającej opłacie prolongacyjnej stosowanej w przypadku odroczenia płatności podatku lub jego rozłożenia na raty (50 proc. odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych).
Ustawodawca przewidział jednak dwa inne terminy. W przypadku gdy podatnik nie wykonał w okresie rozliczeniowym czynności opodatkowanych na terytorium kraju oraz dostaw towarów lub świadczenia usług przez podatnika poza terytorium kraju, które w kraju byłyby opodatkowane, podatnikowi przysługuje, na jego umotywowany wniosek złożony wraz z deklaracją podatkową, zwrot kwoty podatku naliczonego, podlegającego odliczeniu od podatku należnego w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą na terytorium kraju lub poza tym terytorium, w terminie 180 dni od dnia złożenia rozliczenia. Podkreślenia wymaga, że w przepisie chodzi o wykonanie „czynności opodatkowanych na terytorium kraju”, a nie o „wykonanie na terytorium kraju” czynności opodatkowanych – taką wykładnię próbują niestety forsować niektóre urzędy skarbowe. Oczywiście podatnik może przenieść nadwyżkę VAT na następny okres – jeżeli spodziewa się dużej sprzedaży będzie to bardziej opłacalne niż żądanie zwrotu (nadwyżka zostanie szybciej rozliczona).
Skrócenie na wniosek
Podatnik może skrócić terminy zwrotu. Jeżeli zwrot przysługiwał mu w terminie 180 dni, może złożyć w urzędzie skarbowym zabezpieczenie majątkowe oraz stosowny wniosek – zwrot otrzyma w ciągu 60 dni. Zwrot może także nastąpić w terminie 25 dni licząc od dnia złożenia rozliczenia, w przypadku gdy kwoty podatku naliczonego, wykazane w deklaracji podatkowej, wynikają z:
1) faktur dokumentujących należności, które zostały w całości zapłacone – w przypadku transakcji między przedsiębiorcami na kwotę stanowiącą równowartość co najmniej 15 000 euro – konieczne jest przy tym rozliczenie bezgotówkowe,
2) dokumentów celnych, deklaracji importowej oraz decyzji celnych, i zostały przez podatnika zapłacone,
3) importu towarów rozliczanego zgodnie z procedurą uproszczoną wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, świadczenia usług, dla którego podatnikiem jest ich usługobiorca lub dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca, jeżeli w deklaracji podatkowej została wykazana kwota podatku należnego od tych transakcji.
Opodatkowanie na terytorium kraju
Czynności opodatkowane obejmują:
1) odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju,
2) eksport towarów,
3) import towarów na terytorium kraju,
4) wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT) za wynagrodzeniem na terytorium kraju,
5) wewnątrzwspólnotową dostawę towarów (WDT).
Wykonanie którejkolwiek z powyższych czynności oznacza konieczność rozliczenia podatku w Polsce. Okazuje się, że najwięcej kłopotów przysparza WNT, przez które rozumie się nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz.
Problem sprowadza się do tego, że w przypadku WNT można mieć pewne wątpliwości, czy jest to czynność wykonana na terytorium kraju. Odpowiedź musi być jednak twierdząca. Abyśmy w ogóle mogli mówić o WNT, towar musi przekroczyć granicę. Tym samym z czynnością tą mamy do czynienia przy wjeździe towaru na teren Polski. Dlatego ustawodawca wyraźnie zapisał, że czynnością opodatkowaną jest WNT „za wynagrodzeniem na terytorium kraju”. Mimo takiego oczywistego zapisu niestety zdarza się, że organy podatkowe próbują negować prawo do zwrotu w terminie 60 dni, jeżeli podatnik wykonał w danym okresie wyłącznie WNT. Jest to jednak całkowicie nieuzasadnione – jeżeli urząd skarbowy nie dokona zwrotu w terminie 60 dni i w tym czasie nie rozpocznie czynności sprawdzających, można domagać się od niego zapłaty odsetek podatkowych.
Podsumowanie
1. Podatnik ma wybór, czy przeniesie nadwyżkę VAT naliczonego nad należnym na następny okres, czy też zażąda zwrotu.
2. Aby otrzymać zwrot w terminie 60 dni, należy wykonać chociaż jedną czynność opodatkowaną na terytorium kraju. Aby przyspieszyć zwrot do 25 dni, należy dodatkowo zapłacić za towar lub usługi.
3. WNT jest czynnością opodatkowaną na terytorium kraju, wobec czego uprawnia do zwrotu w terminie 60 dni.
Podstawa prawna
Art. 5, 9, 86 ust. 19, art. 87 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.).