Wygląda na to, że począwszy od 1 stycznia 2015 r. będziemy mieli problem w postępowaniach podatkowych. W myśl nowych przepisów ordynacji podatkowej pełnomocnictwo szczególne będzie mogło być udzielone na formularzu, którego wzór ustala minister finansów w drodze rozporządzenia. W zamyśle ustawodawcy miało być lepiej, ale jak zwykle – nie wyszło.
Sporządzenie wzoru formularza pełnomocnictwa nie należy do zajęć szczególnie trudnych. Na karb braku doświadczenia kładę więc to, że do dwustronicowego wzoru NRA zgłosiła aż pięć stron uwag, z których znaczna część została uwzględniona. I pewnie ten tekst by nie powstał, gdyby nie kwestia jednej nieuwzględnionej uwagi odnoszącej się do pełnomocnictwa substytucyjnego, inaczej zwanego dalszym. W raporcie z konsultacji społecznych minister finansów napisał: „Instytucja substytucji (ustanowienie dalszego pełnomocnika) nie została uregulowana w przepisach ordynacji podatkowej. Wprowadzenie takiego rozwiązania we wzorze pełnomocnictwa szczególnego (czy do doręczeń) stanowiłoby przekroczenie upoważnienia ustawowego”. Napisał tak, choć w nowym art. 138-o ordynacji przesądzono, że do pełnomocnictw stosuje się przepisy kodeksu cywilnego. Stosuje się więc również przepis art. 106 k.c., zgodnie z którym pełnomocnik może ustanowić dla mocodawcy innych pełnomocników, gdy umocowanie takie wynika z treści pełnomocnictwa, z ustawy lub ze stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa. Adwokaci, radcowie prawni i doradcy podatkowi mają ustawowe prawo udzielania dalszych pełnomocnictw. Ale co z innymi? Gdzie w formularzu zaznaczyć, że pełnomocnictwo obejmuje prawo udzielania dalszych pełnomocnictw?
Od nowego roku wszyscy, którzy korzystają z instytucji pełnomocnictwa dalszego, staną więc przed poważnym dylematem, w jaki sposób go udzielać. Czy możliwa jest zwykła forma pisemna, czy też – ze względu na obowiązek wynikający z art. 138-e par. 3 ordynacji podatkowej – konieczne jest uczynienie tego na formularzu, według wzoru ustalonego na podstawie art. 138-j par. 1 pkt. 2? Wydaje się, że prawidłowy jest wniosek drugi, a więc wzór pełnomocnictwa powinien – w myśl art. 106 k.c. w zw. z art. 138-o ordynacji – umożliwiać oznaczenie, czy mocodawca upoważnia pełnomocnika do ustanawiania dalszych pełnomocników, względnie czy upoważnienie takie wynika z ustawy. Ponadto powinien być skonstruowany w taki sposób, by pełnomocnik mógł go łatwo wykorzystać do udzielenia substytucji.
Z pisma skierowanego do NRA można dowiedzieć się, że departament prawa gospodarczego Rządowego Centrum Legislacji wziął pod uwagę możliwość udzielania takich pełnomocnictw w sprawach podatkowych z wykorzystaniem wzoru pełnomocnictwa szczególnego, określonego w załączniku nr 1 do rozporządzenia. Taki pogląd podzielił w toku roboczych konsultacji departament polityki podatkowej MF, potwierdzając brak przeszkód w stosowaniu ww. wzoru również w przypadkach udzielania pełnomocnictw dalszych. Miejmy nadzieję, że innego zdania nie będzie sądownictwo administracyjne.
Nowe zasady ordynacji podatkowej
Nowe zasady ordynacji podatkowej

Zobacz również
Choć może cieszyć, że autor projektu na końcowym etapie prac legislacyjnych zmienił stanowisko i opowiedział się za dopuszczalnością substytucji w postępowaniach podatkowych, to jednak martwi, że w trybie ratunkowym zmuszeni będziemy do stosowania formularza stworzonego z tą myślą, że w postępowaniu podatkowym nie można udzielać pełnomocnictw dalszych. Nie stanowi poprawnej legislacji sytuacja, w której wzór formularza pełnomocnictwa szczególnego nie przewiduje wprost możliwości wykorzystania go jako pełnomocnictwa dalszego, a sposób jego wypełnienia wymaga dodatkowej porady prawnej.