W toku inwentaryzacji rocznej ujawniono środek trwały, który otrzymaliśmy jako darowiznę. Nie posiadamy dokumentów, z których wynikałaby jego wartość początkowa. Zleciliśmy biegłemu rzeczoznawcy majątkowemu wycenę. Jak zaksięgować powstałą nadwyżkę inwentaryzacyjną? Czy powinniśmy ją odnieść na przychody, czy na korektę wyniku z lat poprzednich?
ikona lupy />
Dziennik Gazeta Prawna
Często się zdarza, że podczas inwentaryzacji zostaje ujawniony środek trwały, którego nie ma w ewidencji bilansowej. Powstaną wówczas różnice inwentaryzacyjne w postaci nadwyżki. Przyczyny powstania różnic określa komisja inwentaryzacyjna w protokole inwentaryzacyjnym. Ustalenie i sposób ich rozliczenia powinny być także ujęte w protokole weryfikacji różnic inwentaryzacyjnych zatwierdzonym przez kierownika jednostki. Dokument ten jest podstawą rozliczenia różnic inwentaryzacyjnych w księgach rachunkowych. Decyzję o tym, w jaki sposób nastąpi rozliczenie powstałych różnic oraz o odpowiednim ich ujęciu w zależności od przyczyny oraz charakteru każdej różnicy podejmuje kierownik jednostki. Swoje decyzje opiera na przedstawionych przez komisję inwentaryzacyjną wynikach inwentaryzacji i opisanych przyczynach powstania różnic. Wszystkie różnice inwentaryzacyjne do czasu wyjaśnienia przyczyn ich powstania i zatwierdzenia przez kierownika jednostki sposobu ich ostatecznego rozliczenia ujmuje się na koncie Rozliczenie niedoborów i nadwyżek, osobno ujmując niedobory i nadwyżki w ewidencji analitycznej do tego konta.
Należy przy tym podkreślić, że ujawnione podczas inwentaryzacji nadwyżki w składnikach majątkowych wycenia się na podstawie posiadanej dokumentacji dotyczącej ich nabycia lub wytworzenia. Jeżeli nie jest możliwe odtworzenie ich wartości w taki sposób – w szczególności w przypadku ich nieodpłatnego przyjęcia, w tym w drodze darowizny – ich wartość ustala się według ceny sprzedaży takiego samego lub podobnego przedmiotu.
Ujawniony składnik majątku został jednostce przekazany nieodpłatnie, zatem wartość początkową środka trwałego ustaloną w powyższy sposób należy ująć na koncie Rozliczenia międzyokresowe przychodów. Zaliczona do rozliczeń międzyokresowych przychodów kwota będzie stopniowo – równolegle do odpisów amortyzacyjnych – zwiększać pozostałe przychody operacyjne. Księgowania dotyczące ujawnienia ww. środka trwałego powinny przebiegać następująco:
1. Wprowadzenie ujawnionego środka trwałego do ksiąg rachunkowych: Wn konto Środki trwałe oraz Ma konto Pozostałe rozrachunki (w analityce: Rozliczenie nadwyżek);
2. Rozliczenie bezspornej nadwyżki środka trwałego: Wn konto Pozostałe rozrachunki (w analityce: Rozliczenie nadwyżek) oraz Ma konto Rozliczenia międzyokresowe przychodów (w analityce: Ujawniony środek trwały).
Stosownie do postanowień ustawy o rachunkowości, środki trwałe przyjęte nieodpłatnie, w tym także w drodze darowizny, zalicza się do rozliczeń międzyokresowych przychodów. Kwota ujęta na koncie Rozliczenia międzyokresowe przychodów stopniowo zwiększa pozostałe przychody operacyjne, równolegle do odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych środków trwałych.
Jeżeli zaś chodzi o rozpoczęcie amortyzacji tego środka dla celów bilansowych, to powinno to nastąpić nie wcześniej niż po jego wprowadzeniu do ksiąg rachunkowych. Nie będzie sprzeczne z ustawą o rachunkowości rozpoczęcie odpisów amortyzacyjnych od ujawnionego środka trwałego zgodnie z prawem podatkowym, tj. począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym został wprowadzony do ewidencji środków trwałych. Należy przy tym pamiętać, że przepisy ustawy o rachunkowości (a także przepisy ustawy o podatku dochodowym) nie przewidują możliwości naliczenia odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej ujawnionego środka trwałego za okres przed wprowadzeniem go do ewidencji.
PRZYKŁAD
Z darowizny
W toku inwentaryzacji ujawniono środek trwały, który nie figurował w ewidencji bilansowej. Przeprowadzone postępowanie wyjaśniające wykazało, że środek ten otrzymano w drodze darowizny, na którą jednostka nie posiada dokumentacji. Ujawniony środek trwały został wyceniony na podstawie wartości rynkowej na kwotę 8000 zł.
Objaśnienia:
1. PK – ujawniona podczas inwentaryzacji nadwyżka środka trwałego kwota 8000 zł: strona Wn konto Środki trwałe oraz strona Ma konto Pozostałe rozrachunki (w analityce: Rozliczenie nadwyżek);
2. PK – rozliczenie wartości ujawnionego środka trwałego uzyskanego w drodze darowizny kwota 8000 zł: strona Wn konto Pozostałe rozrachunki (w analityce: Rozliczenie nadwyżek) oraz strona Ma konto Rozliczenia międzyokresowe przychodów (w analityce: Ujawniony środek trwały).
Podstawa prawna
Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.).