Wprowadzane regulacje mają różnorodny charakter. Są wśród nich takie, które powinny zwiększyć wpływy do
budżetu państwa poprzez podniesienie skuteczności poboru podatków, poprawę efektywności postępowania podatkowego i kontroli podatkowej czy przeciwdziałanie uchylaniu się od wypełniania obowiązków podatkowych. Temu służy m.in. możliwość pozyskiwania przez organy podatkowe określonych dokumentów w formie elektronicznej czy wprowadzenie nowej, podwyższonej stawki odsetek za zwłokę dla podatników podatku od towarów i usług i podatku akcyzowego.
Drugi obszar to zmiany korzystne z punktu widzenia podatników – ukierunkowane na poprawę relacji organów podatkowych z podatnikami i wzmocnienie pozycji podatnika w kontaktach z organami podatkowymi oraz zniesienie obciążeń biurokratycznych. Taki cel mają m.in. regulacje dotyczące
pełnomocnictw, w tym wprowadzenie od połowy przyszłego roku instytucji pełnomocnika ogólnego, usprawnienie procedur podatkowych poprzez wdrożenie w szerszym zakresie technik informatycznych, unowocześnienie zasad doręczania pism, zmniejszenie wysokości obniżonej stawki odsetek za zwłokę do wysokości 50 proc. stawki podstawowej czy też zmiany w zakresie właściwości miejscowej.
Oprócz wyżej wskazanych są również zmiany o charakterze doprecyzowującym dotychczasowe regulacje, usuwające wątpliwości interpretacyjne oraz redakcyjne. Dotyczą one m.in. instytucji interpretacji przepisów
prawa podatkowego, uprzednich porozumień cenowych oraz w pewnym zakresie zastawu skarbowego. Niektóre zmiany uzupełniają luki i wyjaśniają wątpliwości ujawnione przez praktykę i orzecznictwo sądowe.
Podatnik, który sam skoryguje błąd, naliczy stawkę o połowę niższą od podstawowej. Z kolei ten, który zaniży VAT lub akcyzę, zapłaci 150 proc. stawki podstawowej
Od 1 stycznia 2016 r. ustawodawca wprowadza rozwiązania mające na celu zachęcenie podatników do samodzielnego i bieżącego korygowania błędów w deklaracjach w przypadku zaniżenia zobowiązania podatkowego, bez oczekiwania na aktywność organu podatkowego.
Przepis ten stosuje się odpowiednio w razie zaliczenia nadpłaty lub zwrotu
podatku, a także w razie potrącenia lub przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych w trybie określonym w art. 66, na wniosek złożony w terminie 7 dni od dnia złożenia korekty deklaracji.
Natomiast obniżonej stawki odsetek za zwłokę nie stosuje się w przypadku korekty deklaracji złożonej po doręczeniu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, a w przypadkach gdy nie stosuje się zawiadomienia – po zakończeniu kontroli podatkowej, a także w przypadku korekty deklaracji dokonanej w wyniku czynności sprawdzających.
Obniżenie stawki odsetek za zwłokę do wysokości 50 proc. stawki podstawowej ma jeszcze bardziej skłonić do dobrowolnego ujawniania nieprawidłowości i zapłaty zaległości, niewykrytych dotychczas przez organ podatkowy.
Z kolei art. 56b o.p. wprowadza podwyższoną stawkę odsetek w wysokości 150 proc. stawki odsetek za zwłokę. Stosować się ją będzie do zaległości w VAT oraz w
podatku akcyzowym w przypadku:
1) zaniżenia zobowiązania podatkowego, zawyżenia kwoty nadpłaty lub zwrotu podatku ujawnionych przez organ podatkowy w toku kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego,
a) złożonej po doręczeniu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, a gdy nie stosuje się zawiadomienia – po zakończeniu kontroli podatkowej,
b) dokonanej w wyniku czynności sprawdzających
– jeżeli kwota zaniżenia zobowiązania podatkowego, zawyżenia kwoty nadpłaty lub zwrotu podatku przekracza 25 proc. kwoty należnej i jest wyższa niż pięciokrotna wysokość minimalnego wynagrodzenia w rozumieniu ustawy z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę Dz.U. nr 200, poz. 1679 ze zm.) (obecnie 5 × 1750 zł = 8750 zł), obowiązującego w dniu następującym po dniu upływu terminu płatności zobowiązania lub terminu zwrotu;
3) ujawnienia przez organ podatkowy w toku czynności sprawdzających, kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego niezłożenia deklaracji, mimo ciążącego obowiązku oraz braku zapłaty podatku.
Ustawodawca uznał, że wielkość wpływów z podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego i jednocześnie skala uszczupleń w tych podatkach uzasadnia szczególne ich traktowanie poprzez wprowadzenie podwyższonej stawki odsetek.
OCENA Nowe stawki odsetek za zwłokę powinny skłonić podatników do uważniejszego i skrupulatniejszego wypełniania obowiązków podatkowych i monitorowania na bieżąco swoich rozliczeń z fiskusem. Warto przeanalizować dotychczasowe rozliczenia i skorzystać z opcji skorygowania w ciągu pierwszego półrocza 2016 r. powstałych nieprawidłowości, korzystając z 50 proc. stawki odsetek za zwłokę.
WAŻNE Podatnicy VAT i akcyzy popełniający błędy skutkujące nawet poważnymi uszczupleniami będą mogli uniknąć odsetek podwyższonych, składając dobrowolnie korektę deklaracji w ciągu 6 miesięcy od dnia upływu terminu do złożenia deklaracji i dokonując zapłaty zaległości w terminie 7 dni wraz z odsetkami obniżonymi bądź składając dobrowolną korektę po upływie 6 miesięcy i regulując zaległość z odsetkami podstawowymi.
! Ograniczenie czasowe możliwości skorzystania z obniżonych odsetek ma wyeliminować ryzyko wykorzystywania przez podatników takiej korekty jako narzędzia do sterowania bieżącą płynnością finansową oraz ma stymulować korygowanie błędów w deklaracjach na bieżąco.
Zgodnie z art. 56a o.p. obniżoną stawkę w wysokości 50 proc. stawki odsetek za zwłokę stosować się będzie w przypadku spełnienia łącznie następujących warunków:
1) złożenia prawnie skutecznej korekty deklaracji, nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia upływu terminu do złożenia deklaracji,
2) zapłaty zaległości podatkowej w ciągu 7 dni od dnia złożenia korekty.