Prezydent podpisał 5 października 2015 r. ustawę z 10 września 2015 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1649; dalej: ustawa zmieniająca). Zmiany podyktowane są potrzebą pilnego rozwiązania praktycznych problemów związanych z dynamicznie zmieniającym się otoczeniem prawnym, zracjonalizowania i uproszczenia procedur podatkowych oraz uszczelnienia systemu poboru podatków.

Wprowadzane regulacje mają różnorodny charakter. Są wśród nich takie, które powinny zwiększyć wpływy do budżetu państwa poprzez podniesienie skuteczności poboru podatków, poprawę efektywności postępowania podatkowego i kontroli podatkowej czy przeciwdziałanie uchylaniu się od wypełniania obowiązków podatkowych. Temu służy m.in. możliwość pozyskiwania przez organy podatkowe określonych dokumentów w formie elektronicznej czy wprowadzenie nowej, podwyższonej stawki odsetek za zwłokę dla podatników podatku od towarów i usług i podatku akcyzowego.
Drugi obszar to zmiany korzystne z punktu widzenia podatników – ukierunkowane na poprawę relacji organów podatkowych z podatnikami i wzmocnienie pozycji podatnika w kontaktach z organami podatkowymi oraz zniesienie obciążeń biurokratycznych. Taki cel mają m.in. regulacje dotyczące pełnomocnictw, w tym wprowadzenie od połowy przyszłego roku instytucji pełnomocnika ogólnego, usprawnienie procedur podatkowych poprzez wdrożenie w szerszym zakresie technik informatycznych, unowocześnienie zasad doręczania pism, zmniejszenie wysokości obniżonej stawki odsetek za zwłokę do wysokości 50 proc. stawki podstawowej czy też zmiany w zakresie właściwości miejscowej.
Oprócz wyżej wskazanych są również zmiany o charakterze doprecyzowującym dotychczasowe regulacje, usuwające wątpliwości interpretacyjne oraz redakcyjne. Dotyczą one m.in. instytucji interpretacji przepisów prawa podatkowego, uprzednich porozumień cenowych oraz w pewnym zakresie zastawu skarbowego. Niektóre zmiany uzupełniają luki i wyjaśniają wątpliwości ujawnione przez praktykę i orzecznictwo sądowe.
Podatnik, który sam skoryguje błąd, naliczy stawkę o połowę niższą od podstawowej. Z kolei ten, który zaniży VAT lub akcyzę, zapłaci 150 proc. stawki podstawowej
Od 1 stycznia 2016 r. ustawodawca wprowadza rozwiązania mające na celu zachęcenie podatników do samodzielnego i bieżącego korygowania błędów w deklaracjach w przypadku zaniżenia zobowiązania podatkowego, bez oczekiwania na aktywność organu podatkowego.
Przepis ten stosuje się odpowiednio w razie zaliczenia nadpłaty lub zwrotu podatku, a także w razie potrącenia lub przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych w trybie określonym w art. 66, na wniosek złożony w terminie 7 dni od dnia złożenia korekty deklaracji.
Natomiast obniżonej stawki odsetek za zwłokę nie stosuje się w przypadku korekty deklaracji złożonej po doręczeniu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, a w przypadkach gdy nie stosuje się zawiadomienia – po zakończeniu kontroli podatkowej, a także w przypadku korekty deklaracji dokonanej w wyniku czynności sprawdzających.
Obniżenie stawki odsetek za zwłokę do wysokości 50 proc. stawki podstawowej ma jeszcze bardziej skłonić do dobrowolnego ujawniania nieprawidłowości i zapłaty zaległości, niewykrytych dotychczas przez organ podatkowy.
Rozliczenia 2016: Płatnik PIT musi się rozliczyć w lutym z fiskusem
Rozliczenia 2016: Płatnik PIT musi się rozliczyć w lutym z fiskusem

Zobacz również
Z kolei art. 56b o.p. wprowadza podwyższoną stawkę odsetek w wysokości 150 proc. stawki odsetek za zwłokę. Stosować się ją będzie do zaległości w VAT oraz w podatku akcyzowym w przypadku:
1) zaniżenia zobowiązania podatkowego, zawyżenia kwoty nadpłaty lub zwrotu podatku ujawnionych przez organ podatkowy w toku kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego,
2) korekty deklaracji:
a) złożonej po doręczeniu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, a gdy nie stosuje się zawiadomienia – po zakończeniu kontroli podatkowej,
b) dokonanej w wyniku czynności sprawdzających
– jeżeli kwota zaniżenia zobowiązania podatkowego, zawyżenia kwoty nadpłaty lub zwrotu podatku przekracza 25 proc. kwoty należnej i jest wyższa niż pięciokrotna wysokość minimalnego wynagrodzenia w rozumieniu ustawy z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę Dz.U. nr 200, poz. 1679 ze zm.) (obecnie 5 × 1750 zł = 8750 zł), obowiązującego w dniu następującym po dniu upływu terminu płatności zobowiązania lub terminu zwrotu;
3) ujawnienia przez organ podatkowy w toku czynności sprawdzających, kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego niezłożenia deklaracji, mimo ciążącego obowiązku oraz braku zapłaty podatku.
Ustawodawca uznał, że wielkość wpływów z podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego i jednocześnie skala uszczupleń w tych podatkach uzasadnia szczególne ich traktowanie poprzez wprowadzenie podwyższonej stawki odsetek.
OCENA Nowe stawki odsetek za zwłokę powinny skłonić podatników do uważniejszego i skrupulatniejszego wypełniania obowiązków podatkowych i monitorowania na bieżąco swoich rozliczeń z fiskusem. Warto przeanalizować dotychczasowe rozliczenia i skorzystać z opcji skorygowania w ciągu pierwszego półrocza 2016 r. powstałych nieprawidłowości, korzystając z 50 proc. stawki odsetek za zwłokę.
WAŻNE Podatnicy VAT i akcyzy popełniający błędy skutkujące nawet poważnymi uszczupleniami będą mogli uniknąć odsetek podwyższonych, składając dobrowolnie korektę deklaracji w ciągu 6 miesięcy od dnia upływu terminu do złożenia deklaracji i dokonując zapłaty zaległości w terminie 7 dni wraz z odsetkami obniżonymi bądź składając dobrowolną korektę po upływie 6 miesięcy i regulując zaległość z odsetkami podstawowymi.
! Ograniczenie czasowe możliwości skorzystania z obniżonych odsetek ma wyeliminować ryzyko wykorzystywania przez podatników takiej korekty jako narzędzia do sterowania bieżącą płynnością finansową oraz ma stymulować korygowanie błędów w deklaracjach na bieżąco.
RAMKA
Obniżona stawka 50 proc.
Zgodnie z art. 56a o.p. obniżoną stawkę w wysokości 50 proc. stawki odsetek za zwłokę stosować się będzie w przypadku spełnienia łącznie następujących warunków:
1) złożenia prawnie skutecznej korekty deklaracji, nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia upływu terminu do złożenia deklaracji,
2) zapłaty zaległości podatkowej w ciągu 7 dni od dnia złożenia korekty.