Subskrybuj nas na Youtube
Odprowadzanie nieczystości jest objęte 8-proc. VAT – orzekł NSA w dwóch wyrokach. Oba dotyczą jednak stanu prawnego z 2011 r., kiedy istniała jeszcze możliwość wyboru świadczeniodawcy.
/>
/>
Przewidywała to wtedy ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1399 ze zm.) Od 1 stycznia 2012 r. zmienił się stan prawny. Obecnie przepisy zobowiązują gminy do odbioru odpadów od mieszkańców. Świadczeniodawcy wybierani są w drodze przetargów. To oznacza, że najemcy nie mają możliwości wyboru odbiorcy nieczystości – zwrócił na to uwagę NSA w innym wyroku – z 10 lipca 2015 r. (sygn. akt I FSK 944/15).Wynikało z niego, że w sytuacji, gdy najemca nie ma możliwości wyboru świadczeniodawcy, wywóz śmieci będzie opodatkowany 23-proc. VAT.
Taki warunek wprowadził Trybunał Sprawiedliwości UE w orzeczeniu z 16 kwietnia 2015 r. (sygn. akt C-42/14), dotyczącym Wojskowej Agencji Mieszkaniowej. Wynikają z niego także inne warunki formalne, które należy spełnić, by móc stosować niższą stawkę VAT. Najemcy powinni mieć możliwość wpływu na wysokość zużycia mediów, np. na podstawie zainstalowanych liczników. Umowa między wynajmującym a najemcą powinna przewidywać odrębne rozliczanie na podstawie faktur dokumentujących zużycie.
W praktyce stawka VAT ma znaczenie wyłącznie przy dostawie wody i wywozie nieczystości, bo dostawy prądu, gazu i ciepła są objęte stawką 23 proc.
NSA, rozpatrując wczoraj sprawy podatników z 2011 r., nie miał wątpliwości, że mogą oni refakturować media z właściwymi im stawkami podatku. – Ze stanu faktycznego podanego w interpretacjach wynika, że spełnili oni wszystkie kryteria formalne wskazane przez TSUE – orzekli sędziowie.
Nie wiadomo, jak wczorajszy skład NSA odniósłby się do tego samego problemu, gdyby stan faktyczny rozpatrywanej przez niego sprawy dotyczył 2012 r. lub późniejszego okresu. Sędzia sprawozdawca Bartosz Wojciechowski wypowiedział jednak zdanie, które może być szansą dla podatników. – Nie bardzo wiem, dlaczego wywóz nieczystości mielibyśmy klasyfikować jako element umowy najmu, a nie świadczenie odrębne. Tylko dlatego że ustawodawca zadecydował, że mamy do czynienia z opłatą o charakterze publicznoprawnym? – pytał sędzia. Stwierdził, że także wtedy mamy do czynienia ze świadczeniem usług, tyle że w ramach narzuconych przez podmiot publiczny.
Tego samego dnia NSA zajmował się jeszcze jedną sprawą. Chodziło o spółkę, która refakturowała na najemców media objęte opłatą ryczałtową. Sąd tego nie rozstrzygnął (sprawa wróciła do izby), ale uznał, że ryczałt za media nie oznacza, iż automatycznie należy przyjąć dla nich stawkę właściwą dla najmu. – Trzeba zbadać, czy opłata ryczałtowa jest adekwatna do stopnia zużycia – powiedział sędzia Wojciechowski. Dodał, że jeśli tak jest, to nie ma przeszkód, by opodatkować je odrębnie. ©?
Powinno decydować odrębne rozliczenie
W wyroku C-42/14 Trybunał Sprawiedliwości UE wskazał, że możliwość swobodnego wyboru dostawcy świadczenia przez najemcę czy sposobu korzystania z tego świadczenia nie jest jedyną przesłanką rozstrzygającą o stawce VAT. Moim zdaniem w przypadku wywozu nieczystości samo to, że opłata z tego tytułu stanowi należność publicznoprawną pobieraną przez gminę i najemca nie ma możliwości wyboru usługodawcy, nie powinno przesądzać o tym, że jest to element usługi najmu. Opłata za wywóz nieczystości również obecnie (po 2011 r.) powinna być rozliczana dla celów VAT odrębnie od najmu, według właściwej stawki VAT, jeśli umowa przewiduje odrębne rozliczenia w tym zakresie i wysokość opłaty jest uzależniona np. od liczby lokatorów.
Szansa na niższy VAT jest również dziś
Za okoliczność uzasadniającą traktowanie łącznie usługi najmu i wywozu nieczystości TSUE uznał w szczególności brak możliwości wybrania przez wynajmującego dostawców świadczeń dodatkowych. Skoro zatem w stanie prawnym w 2011 r. najemca miał teoretycznie możliwość wyboru odbiorcy nieczystości (nawet jeżeli z wygody nie skorzystał z tej możliwości), to powinno to stanowić przesłankę przemawiającą za odrębnym traktowaniem usługi najmu i refakturowanych usług. Dzisiejsze wyroki NSA respektują zatem wytyczne TSUE. Wydaje się jednak, że również w obecnym stanie prawnym, gdy możliwość wyboru odbiorcy nieczystości jest ograniczona, można w pewnych stanach faktycznych argumentować, że jest to świadczenie odrębne od najmu. Argumentami wspierającymi tę tezę mogą być w szczególności treść umowy najmu i odrębne fakturowanie tych świadczeń.
ORZECZNICTWO
Wyroki NSA z 25 sierpnia 2015 r., sygn. akt I FSK 783/15, I FSK 789/15, I FSK 2068/13. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia