Przepisy o VAT przewidują w takim przypadku szczególne sposoby ustalania miejsca świadczenia. Najczęściej, chociaż nie zawsze, bierzemy pod uwagę siedzibę działalności gospodarczej nabywcy. Odrębne zasady dotyczą m.in. nieruchomości, turystyki, wstępu na imprezy, transportu
ikona lupy />
Tomasz Krywan, doradca podatkowy / Dziennik Gazeta Prawna
CYKL: MIEJSCE DOSTAW TOWARÓW (CZ. 7)
Ogólne zasady ustalania miejsca świadczenia usług na rzecz podatników określa art. 28b ustawy o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa o VAT). Przepisy te mają zastosowanie, jeżeli dla danej usługi miejsca świadczenia nie ustala się w sposób szczególny określony w art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n ustawy o VAT.
W praktyce pojawiają się niekiedy wątpliwości, czy miejsce świadczenia niektórych rodzajów usług na rzecz podatników należy ustalać na zasadach ogólnych, czy w sposób szczególny. Kilka z tych wątpliwości rozwiewają art. 26–29 unijnego rozporządzenia wykonawczego 282/2011, które określa cztery rodzaje usług, dla których miejsce świadczenia należy ustalać na zasadach ogólnych. Są to:
Biometria niepokoi RPO
Biometria niepokoi RPO

Zobacz również
- transakcje, w związku z którymi podmiot przyznaje podatnikom prawa do telewizyjnych transmisji meczów piłki nożnej przez ten podmiot (zob. art. 26 rozporządzenia 282/2011),
- świadczenie usług polegających na ubieganiu się o zwrot lub otrzymywaniu zwrotów podatku na podstawie przepisów o zwrocie podatku podatnikom z innych państw członkowskich (zob. art. 27 rozporządzenia 282/2011),
- kompleksowe usługi świadczone w związku z organizacją pogrzebu (zob. art. 28 rozporządzenia 282/2011),
- usługi tłumaczenia tekstów (zob. art. 29 rozporządzenia 282/2011).
Na zasadach ogólnych, jak się przyjmuje, ustalane jest także miejsce świadczenia na rzecz podatników usługi polegającej na wynajmie powierzchni wystawienniczej wraz z usługami uzupełniającymi, takimi jak montaż i demontaż stoiska czy dostawa mediów.
Kto jest podatnikiem
Podatnikiem, w rozumieniu przepisów o miejscu świadczenia usług (art. 28a pkt 1 ustawy o VAT), jest:
a) podmiot, który wykonuje samodzielnie działalność gospodarczą w rozumieniu VAT (zdefiniowaną przepisami art. 15 ust. 2 ustawy o VAT) lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności (z uwzględnieniem art. 15 ust. 6 ustawy o VAT, tj. przepisu stanowiącego, że nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych),
b) osoba prawna niebędąca podatnikiem na podstawie lit. a, która jest zidentyfikowana lub obowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej.
Zasada ogólna
Zasada ogólna obowiązująca przy ustalaniu miejsca świadczenia usług na rzecz podatnika wynika z art. 28b ust. 1 ustawy o VAT. Przepis ten stanowi, że miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatników jest co do zasady miejsce, w którym usługobiorca posiada siedzibę działalności gospodarczej.
PRZYKŁAD 1
Dla niemieckiej firmy
Polska kancelaria prawna świadczy usługę prawniczą dla niemieckiej firmy (nieposiadającej siedziby działalności gospodarczej poza terytorium Niemiec, zwłaszcza w Polsce). Miejsce świadczenia takiej usługi znajduje się na podstawie art. 28b ust. 1 ustawy o VAT poza terytorium kraju, a więc nie podlega opodatkowaniu VAT w Polsce.
PRZYKŁAD 2
Od brytyjskiego podmiotu
Brytyjska firma świadczy usługę reklamową dla polskiej firmy (nieposiadającej siedziby działalności gospodarczej poza terytorium Polski). Miejsce świadczenia takiej usługi znajduje się na podstawie art. 28b ust. 1 ustawy o VAT na terytorium kraju, a więc podlega ona opodatkowaniu VAT w Polsce (do rozliczenia VAT z tytułu świadczenia tej usługi jest najprawdopodobniej zobowiązana w ramach importu usług polska firma).
Oznaczenie miejsca siedziby
Zgodnie z art. 10 unijnego rozporządzenia 282/2011:
- miejscem siedziby działalności gospodarczej podatnika jest miejsce, w którym wykonywane są funkcje naczelne zarządu przedsiębiorstwa,
ww celu ustalenia miejsca siedziby działalności gospodarczej uwzględnia się miejsce, w którym zapadają istotne decyzje dotyczące ogólnego zarządzania przedsiębiorstwem, adres zarejestrowanej siedziby przedsiębiorstwa i miejsce posiedzeń zarządu przedsiębiorstwa; w przypadku gdy te kryteria nie pozwalają z całkowitą pewnością określić miejsca siedziby działalności gospodarczej podatnika, decydującym kryterium jest miejsce, w którym zapadają istotne decyzje dotyczące ogólnego zarządzania przedsiębiorstwem,
- sam tylko adres pocztowy nie jest uznawany za miejsce siedziby działalności gospodarczej podatnika.
Stałe miejsce prowadzenia działalności
Zasada ogólna określona w art. 28b ust. 1 ustawy o VAT nie ma zastosowania, jeżeli usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba tej działalności. W przypadkach takich – zgodnie z art. 28b ust. 2 ustawy o VAT – miejscem świadczenia usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.
PRZYKŁAD 3
Polski oddział czeskiej firmy
Polski warsztat wykonał usługę naprawy samochodu dla polskiego oddziału (mającego cechy stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej) czeskiej firmy. Miejsce świadczenia takiej usługi znajduje się na podstawie art. 28b ust. 2 ustawy o VAT na terytorium kraju, a więc podlega ona opodatkowaniu VAT w Polsce.
Podkreślić należy, że dla zastosowania art. 28b ust. 2 ustawy o VAT nie wystarcza samo tylko posiadanie przez podatnika stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej znajdującego się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej. Konieczne jest również, aby usługa była świadczona dla tego stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, a więc aby miejsce to było faktycznym odbiorcą świadczonej usługi.
PRZYKŁAD 4
Faktyczny odbiorca
Wróćmy do przykładu nr 3 i załóżmy, że usługa naprawy samochodu została wykonana dla czeskiej centrali firmy posiadającej oddział w Polsce i nie miała związku z działalnością polskiego oddziału czeskiej firmy. W takim przypadku miejsce świadczenia usługi znajdowałoby się jednak na terytorium Czech (na podstawie art. 28b ust. 1 ustawy o VAT), a więc świadczenie tej usługi nie podlegałoby opodatkowaniu VAT w Polsce.
Podatnik nieposiadający siedziby
Profilaktycznie przepisy przewidują sposób postępowania w sytuacji (chociaż trudno nawet o przykład takiej sytuacji), gdy usługa jest świadczona dla podatnika będącego osobą fizyczną, który nie posiada siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia tej działalności. W takich przypadkach, zgodnie z art. 28b ust. 3 ustawy o VAT, miejscem świadczenia usługi jest miejsce, w którym usługobiorca posiada stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu.
Wyłączenie stosowania ogólnych przepisów
W przypadku świadczenia usług, które są przeznaczone wyłącznie na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych lub członków stowarzyszenia, art. 28b ust. 1–3 ustawy o VAT nie ma zastosowania. Wówczas – o ile miejsca świadczenia tych usług nie ustala się w sposób szczególny – stosuje się odpowiednio art. 28c ustawy o VAT (zob. art. 28b ust. 4 ustawy o VAT), a więc miejsce świadczenia tych usług określa się na zasadach ogólnych, przewidzianych dla świadczenia usług na rzecz podmiotów niebędących podatnikami.
PRZYKŁAD 5
Porada dla niemieckiej osoby fizycznej
Polska kancelaria prawna udzieliła porady prawnej niemieckiej osobie fizycznej prowadzącej w Niemczech działalność gospodarczą. Porada dotyczyła spadku tej osoby w Polsce. Usługa prawna wykonana została w takim przypadku na cele osobiste niemieckiej osoby fizycznej, a więc miejsce świadczenia tej usługi należy ustalić na podstawie przepisów art. 28c ustawy o VAT (a nie w oparciu o art. 28b ust. 1–3 ustawy o VAT). Miejsce świadczenia tej usługi znajduje się zatem – na podstawie art. 28c ust. 1 ustawy o VAT – na terytorium Polski, a więc usługa podlega opodatkowaniu VAT w Polsce.
Szczególne sposoby
Wskazane ogólne sposoby ustalania miejsca świadczenia usług na rzecz podatników nie mają zastosowania, jeżeli dla danej usługi są przewidziane szczególne zasady ustalania miejsca ich świadczenia.
Zakres regulacji
Usługi świadczone na rzecz podatników, dla których obowiązują szczególne zasady ustalania miejsca świadczenia to:
- usługi związane z nieruchomościami,
- usługi transportu pasażerów,
- niektóre usługi transportu towarów świadczone w całości poza terytorium Unii Europejskiej lub na terytorium Polski,
- usługi wstępu na niektóre imprezy oraz usługi do nich pomocnicze,
- usługi restauracyjne i cateringowe,
- usługi krótkoterminowego wynajmu środków transportu,
- usługi turystyki (w zakresie, w jakim usługi te są opodatkowane według procedury marży).
Dla nieruchomości
Szczególny sposób ustalania miejsca świadczenia dotyczy usług związanych z nieruchomościami, w tym usług świadczonych przez rzeczoznawców, pośredników w obrocie nieruchomościami, usług zakwaterowania w hotelach lub obiektach o podobnej funkcji, takich jak ośrodki wczasowe lub miejsca przeznaczone do użytku jako kempingi, użytkowania i używania nieruchomości oraz usług przygotowywania i koordynowania prac budowlanych, takich jak usługi architektów i nadzoru budowlanego. Miejscem świadczenia takich usług jest miejsce położenia nieruchomości (zob. art. 28e ustawy o VAT).
PRZYKŁAD 6
Remont budynku w Niemczech
Polska firma budowlana wykonała usługę remontu budynku w Niemczech. Miejsce świadczenia takiej usługi znajduje się na terytorium Niemiec (niezależnie od tego, dla kogo ta usługa została wykonana), a więc nie podlega opodatkowaniu VAT w Polsce.
PRZYKŁAD 7
Magazyn w Polsce
Polska firma budowlana wybudowała na zlecenie szwedzkiej firmy magazyn w Polsce. Miejsce świadczenia takiej usługi znajduje się na terytorium Polski, a więc podlega opodatkowaniu VAT w Polsce.
Transport pasażerów
Do usług, których miejsce świadczenia ustala się w sposób szczególny, należą również usługi transportu pasażerów. Miejscem świadczenia takich usług jest miejsce, gdzie odbywa się transport, z uwzględnieniem pokonanych odległości (zob. art. 28f ust. 1 ustawy o VAT).
PRZYKŁAD 8
Podróż z Polski do Niemiec
Polska firma transportowa przewiozła busem pracowników polskiej firmy z Polski na budowę znajdującą się w Niemczech. Miejsce świadczenia takiej usługi znajduje się częściowo na terytorium Polski (w części odpowiadającej liczbie przejechanych kilometrów na terytorium Polski), częściowo zaś na terytorium Niemiec (w części odpowiadającej liczbie przejechanych kilometrów na terytorium Niemiec). Świadczenie takiej usługi podlega zatem opodatkowaniu VAT w Polsce tylko częściowo.
Wyjątek od tej zasady dotyczy usług transportu pasażerów środkami transportu morskiego lub lotniczego, które są usługami transportu międzynarodowego w rozumieniu VAT, a więc – jak stanowi art. 83 ust. 3 pkt 2 ustawy o VAT – przebiegają:
- z miejsca wyjazdu na terytorium kraju do miejsca przyjazdu poza terytorium kraju,
- z miejsca wyjazdu poza terytorium kraju do miejsca przyjazdu na terytorium kraju,
- z miejsca wyjazdu poza terytorium kraju do miejsca przyjazdu poza terytorium kraju, jeżeli trasa przebiega na pewnym odcinku przez terytorium kraju (tranzyt).
Miejsce świadczenia takich usług – jak stanowi par. 3 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia w sprawie ustalania miejsca świadczenia usług – znajduje się w całości na terytorium kraju, a więc świadczenie takich usług w całości podlega opodatkowaniu VAT w Polsce. Przepis ten nie narusza przepisów obowiązujących w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej (zob. par. 3 ust. 2 rozporządzenia w sprawie ustalania miejsca świadczenia usług), a więc nie wyklucza opodatkowania VAT także w innych państwach Unii Europejskiej.
PRZYKŁAD 9
Promem do i ze Szwecji
Polska firma świadczy usługi transportu morskiego pasażerów z Polski do Szwecji oraz ze Szwecji do Polski. Miejsce świadczenia takich usług znajduje się w całości na terytorium Polski, a więc podlegają one opodatkowaniu VAT w całości w Polsce (co do zasady według stawki 0-proc. przewidzianej dla świadczenia usług transportu morskiego). Nie jest wykluczone, że świadczenie tych usług podlega opodatkowaniu VAT również w Szwecji.
Dodać należy, że – jak wynika z wyjaśnień organów podatkowych – wskazany szczególny sposób ustalania miejsca świadczenia usług transportu osób dotyczy tylko podatników, którzy faktycznie świadczą usługi transportu międzynarodowego (a więc przewoźników), nie ma zaś zastosowania do podatników, którzy usługi te nabywają. Powoduje to, że zakupy usług transportowych, których miejsce świadczenia znajduje się na podstawie par. 3 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia w sprawie ustalania miejsca świadczenia usług w całości na terytorium Polski, nie stanowią dla polskich podatników importu usług. Na poparcie tego stanowiska można przykładowo przywołać interpretację indywidualną dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 5 stycznia 2012 r., nr IBPP3/443-1125/11/PH czy interpretację indywidualną dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 29 listopada 2012 r., nr IPTPP2/443-816/12-4/IR.
Poza Wspólnotą lub w Polsce
Na podstawie art. 28f ust. 1a ustawy o VAT w szczególny sposób ustalane jest również miejsce świadczenia niektórych usług transportu towarów na rzecz podatników. Sytuacje te określa art. 28f ust. 1a ustawy o VAT, z którego wynika, że miejsce świadczenia niektórych usług transportu towarów świadczonych na rzecz podatników znajduje się w całości poza terytorium Unii Europejskiej, zaś niektórych usług transportu towarów znajduje się na terytorium kraju.
Miejsce świadczenia usług transportu towarów znajduje się poza terytorium Unii Europejskiej, jeżeli są spełnione łącznie dwa warunki:
1) usługi te świadczone są na rzecz podatnika posiadającego na terytorium kraju siedzibę działalności gospodarczej, stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, dla którego świadczone są te usługi, a w przypadku braku takiej siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej – posiadającego na terytorium kraju stałe miejsce zamieszkania albo zwykłe miejsce pobytu,
2) transport wykonywany jest w całości poza terytorium Unii Europejskiej.
PRZYKŁAD 10
Z Ukrainy na Białoruś
Firma transportowa wykonała dla podatnika mającego siedzibę działalności gospodarczej na terytorium kraju usługę transportu towarów z Ukrainy na Białoruś (bez przejazdu przez Polskę), tj. usługę transportu towarów wykonaną w całości poza terytorium Unii Europejskiej. Na podstawie art. 28f ust. 1a pkt 1 ustawy o VAT miejsce świadczenia takiej usługi znajduje się poza terytorium kraju, a więc nie podlega opodatkowaniu w Polsce.
Natomiast miejsce świadczenia usług transportu towarów znajduje się na terytorium kraju, jeżeli są spełnione łącznie dwa warunki:
1) usługi te świadczone są na rzecz podatnika posiadającego na terytorium państwa trzeciego siedzibę działalności gospodarczej, stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, dla którego świadczone są te usługi, a w przypadku braku takiej siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej posiadającego na terytorium państwa trzeciego stałe miejsce zamieszkania albo zwykłe miejsce pobytu,
2) transport wykonywany jest w całości na terytorium kraju.
PRZYKŁAD 11
Tylko na terytorium kraju
Firma transportowa wykonała dla norweskiego podatnika (posiadającego siedzibę działalności gospodarczej na terytorium Norwegii) usługę transportu towarów na trasie Kraków – Szczecin. Norweski podatnik nie posiada stałego miejsca prowadzenia działalności, dla którego świadczone są usługi. W konsekwencji miejsce świadczenia usługi transportu wykonanej przez firmę transportową znajduje się na terytorium Polski (na podstawie art. 28f ust. 1a pkt 2 ustawy o VAT), a więc podlega opodatkowaniu VAT w Polsce (według właściwej dla usług transportu towarów stawki 23-proc.).
Wstęp na niektóre imprezy
W szczególny sposób ustalane jest również miejsce świadczenia na rzecz podatników usług wstępu na imprezy kulturalne, artystyczne, sportowe, naukowe, edukacyjne, rozrywkowe lub podobne, takie jak targi i wystawy, oraz usług pomocniczych związanych z usługami wstępu na te imprezy. Na podstawie art. 28g ust. 1 ustawy o VAT miejscem świadczenia takich usług jest miejsce, w którym te imprezy faktycznie się odbywają.
Zgodnie z art. 32 unijnego rozporządzenia 282/2011 usługi wstępu na imprezy kulturalne, artystyczne, sportowe, naukowe, edukacyjne, rozrywkowe lub podobne obejmują świadczenie usług, których podstawową cechą jest przyznawanie prawa wstępu w zamian za bilet lub opłatę, w tym opłatę w formie abonamentu, biletu okresowego lub opłaty okresowej.
Dotyczy to w szczególności praw wstępu na spektakle, przedstawienia teatralne, występy cyrkowe, targi, do parków rozrywki, na koncerty, wystawy, jak również inne podobne wydarzenia kulturalne; praw wstępu na wydarzenia sportowe, takie jak mecze lub zawody, oraz praw wstępu na wydarzenia edukacyjne i naukowe, takie jak konferencje i seminaria.
Usługami wstępu na wskazane imprezy nie są usługi wstępu do obiektów takich jak sale gimnastyczne i inne, w zamian za opłatę.
PRZYKŁAD 12
Wstęp na targi w Katowicach...
Polska firma sprzedała bilety wstępu na targi niemieckiej spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Targi odbywają się w Katowicach. W tej sytuacji miejsce świadczenia usług wstępu na targi znajduje się na terytorium Polski, a więc świadczenie tych usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce.
PRZYKŁAD 13
...lub odbywające się w Chinach
Polski podatnik nabył usługi wstępu na targi, które odbyły się w Chinach. Miejsce świadczenia takich usług znajduje się poza terytorium Polski, a więc ich świadczenie nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce. Wyłącza to konieczność rozpoznania przez podatnika importu usług wstępu na targi.
Usługi restauracyjne i cateringowe
W szczególny sposób ustalane jest także miejsce świadczenia usług restauracyjnych i cateringowych. W takim przypadku miejscem świadczenia jest miejsce, w którym usługi te są faktycznie wykonywane (zob. art. 28i ust. 1 ustawy o VAT).
Wyjątek od tej zasady dotyczy usług restauracyjnych i cateringowych wykonywanych na pokładach statków, statków powietrznych lub pociągów podczas części transportu pasażerów wykonanej na terytorium Unii Europejskiej.
Przez część transportu pasażerów wykonaną na terytorium Unii Europejskiej rozumie się część transportu zrealizowanego bez zatrzymania na terytorium państwa trzeciego, od miejsca rozpoczęcia transportu pasażerów do miejsca zakończenia transportu pasażerów – zob. art. 22 ust. 5 pkt 1 ustawy o VAT.
W takich przypadkach miejscem świadczenia usług restauracyjnych i cateringowych jest miejsce rozpoczęcia transportu pasażerów (zob. art. 28i ust. 2 ustawy o VAT).
Krótkoterminowy wynajem środków transportu
Szczególny sposób ustalania miejsca świadczenia obowiązuje również w przypadku świadczenia usług krótkoterminowego wynajmu środków transportu. Miejscem świadczenia jest w takiej sytuacji miejsce, w którym te środki transportu są faktycznie oddawane do dyspozycji usługobiorcy (zob. art. 28j ust. 1 ustawy o VAT). Przy czym przez krótkoterminowy wynajem środków transportu rozumie się ciągłe posiadanie środka transportu lub korzystanie z niego przez okres nieprzekraczający 30 dni, a w przypadku jednostek pływających – przez okres nieprzekraczający 90 dni (zob. art. 28j ust. 2 ustawy o VAT).
PRZYKŁAD 14
Wynajem samochodu
Polska firma wynajęła niemieckiemu przedsiębiorcy samochód osobowy na tydzień. Samochód został wydany niemieckiemu przedsiębiorcy w Warszawie. W tej sytuacji miejsce świadczenia usługi wynajmu samochodu znajduje się na terytorium Polski, a więc podlega opodatkowaniu VAT w Polsce.
Inaczej miałaby się rzecz, gdyby chodziło o wynajem długoterminowy, tj. na okres przekraczający 30 dni. Wówczas miejsce świadczenia usługi wynajmu samochodu należałoby ustalić na zasadach ogólnych określonych w art. 28b ustawy o VAT, a więc najprawdopodobniej znajdowałoby się ono poza terytorium Polski (na podstawie art. 28b ust. 1 ustawy o VAT). A zatem w przypadku takiego scenariusza świadczenie usługi wynajmu samochodu zapewne nie podlegałoby opodatkowaniu VAT w Polsce.
Turystyka
Ostatnią grupę usług świadczonych na rzecz podatników, dla których obowiązuje szczególny sposób ustalania miejsca świadczenia, stanowią usługi turystyki, o których mowa w art. 119 ust. 1 ustawy o VAT, a więc usługi turystyki, dla których podstawą opodatkowania jest marża (szczególny sposób ustalania miejsca świadczenia usług turystyki, o których mowa, nie ma zatem zastosowania przy ustalaniu usług własnych wchodzących w skład usług turystyki). Miejscem świadczenia takich usług jest co do zasady miejsce, gdzie usługodawca posiada siedzibę działalności gospodarczej (zob. art. 28n ust. 1 ustawy o VAT).
PRZYKŁAD 15
Sprzedaż wycieczki...
Polskie biuro podróży sprzedaje zorganizowaną wycieczkę (w całości składającą się z usług nabytych dla bezpośredniej korzyści turysty) niemieckiej firmie. Miejsce świadczenia usługi turystyki znajduje się w takim przypadku na terytorium Polski, a więc świadczenie tej usługi podlega opodatkowaniu VAT w Polsce.
Od wskazanej zasady istnieją jednak dwa wyjątki. Pierwszy ma zastosowanie, gdy usługi turystyki opodatkowane według procedury marży są świadczone ze stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej usługodawcy znajdującego się w innym miejscu niż jego siedziba działalności. W takich przypadkach miejscem świadczenia usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej (zob. art. 28n ust. 2 ustawy o VAT).
PRZYKŁAD 16
...poprzez oddział
Wróćmy do przykładu 15 i załóżmy, że polskie biuro podróży, o którym mowa, sprzedało niemieckiej firmie wycieczkę poprzez posiadany w Niemczech oddział (mający cechy stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej). W takim przypadku miejsce świadczenia usługi turystyki znajdowałoby się jednak poza terytorium kraju (tzn. znajdowałoby się na terytorium Niemiec), a więc nie podlegałoby opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce.
Drugi z wyjątków ma zastosowanie wówczas, gdy usługodawca nie posiada siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia tej działalności. Wówczas miejscem świadczenia usług turystyki opodatkowanych według procedury marży jest miejsce, w którym posiada on stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu.
WAŻNE
Miejscem świadczenia usług związanych z nieruchomościami (w tym usług rzeczoznawców, pośredników, usług zakwaterowania w hotelach lub obiektach o podobnej funkcji) jest miejsce, w którym położone są te nieruchomości
WAŻNE
Miejscem świadczenia usług restauracyjnych i cateringowych jest miejsce, w którym usługi te są faktycznie wykonywane
Słowniczek
Stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej – dowolne miejsce (inne niż miejsce siedziby działalności gospodarczej podatnika), które charakteryzuje się wystarczającą stałością oraz odpowiednią strukturą w zakresie zaplecza personalnego i technicznego, by umożliwić mu odbiór i wykorzystywanie usług świadczonych do własnych potrzeb tego stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej (art. 11 ust. 1 unijnego rozporządzenia 282/2011).
Stałe miejsce zamieszkania – adres osoby fizycznej figurujący w krajowej ewidencji ludności lub innym podobnym rejestrze lub adres wskazany przez tę osobę odpowiednim organom podatkowym, chyba że istnieją dowody wskazujące na to, iż ten adres nie odzwierciedla rzeczywistości.
Zwykłe miejsce pobytu – miejsce, w którym ta osoba fizyczna zazwyczaj mieszka ze względu na powiązania osobiste i zawodowe; w przypadku gdy powiązania zawodowe istnieją w państwie innym niż państwo, w którym istnieją powiązania osobiste – lub gdy nie istnieją powiązania zawodowe – zwykłe miejsce pobytu określają powiązania osobiste wykazujące ścisłe związki danej osoby fizycznej z miejscem, w którym zamieszkuje (art. 12 i 13 unijnego rozporządzenia 282/2011).
Podstawa prawna
Art. 15, art. 22 ust. 5 pkt 1 oraz art. 28a–28o ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.).
Art. 10–13, art. 26–29 oraz art. 32 rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 z 15 marca 2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE z 2011 r. L 77/1 ze zm.).
Par. 3 rozporządzenia ministra finansów z 16 grudnia 2013 r. w sprawie miejsca świadczenia usług oraz zwrotu kwoty podatku naliczonego jednostce dokonującej nabycia (importu) towarów lub usług (Dz.U. poz. 1656).
POPRZEDNIE CZĘŚCI CYKLU UKAZAŁY SIĘ:
● cz. 1 / 1 czerwca 2015 / nr 104
● cz. 2 / 8 czerwca 2015 / nr 108
● cz. 3 / 15 czerwca 2015 / nr 113
● cz. 4 / 29 czerwca 2015 / nr 123
● cz. 5 / 6 lipca 2015 / nr 128
● cz. 6 / 13 lipca 2015 / nr 133