Obecnie nie ma możliwości, aby najemcy wybierali sobie, kto będzie odbierał śmieci. Dlatego wywóz nieczystości jest opodatkowany tak jak najem, czyli według stawki podstawowej
Piątkowe rozstrzygnięcie Naczelnego Sądu Administracyjnego to pierwszy wyrok po orzeczeniu Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawie najmu i refakturowania mediów (z 16 kwietnia 2015 r. w sprawie C-42/14 Wojskowa Agencja Mieszkaniowa). Dotyczył tego samego problemu, który stał się przyczyną pytania skierowanego do Trybunału Sprawiedliwosci Unii Europejskiej.
Trybunał wskazał, że dostawę prądu, ciepła, wody i wywóz nieczystości można – po spełnieniu określonych warunków – opodatkować odrębnie od najmu mieszkania lub lokalu. W praktyce ma to znaczenie dla dostawy wody i wywozu śmieci, bo tylko one są objęte preferencyjną stawką 8 proc.
NSA rozstrzygnął w piątek, w jakich konkretnie sytuacjach wynajmujący może te świadczenia traktować odrębnie od najmu i w konsekwencji refakturować je na najemcę z niższą stawką podatku.
Sędzia Roman Wiatrowski wyjaśnił, że zgodnie z wyrokiem TSUE należy rozgraniczyć sytuację, gdy najemca może wybrać dostawców mediów, od tej, gdy najem i świadczenia są tak połączone, że ich rozdzielenie byłoby sztuczne. W tym ostatnim przypadku, np. gdy jest to krótkotrwały najem, mamy do czynienia z jednym świadczeniem. Media należy więc opodatkować według stawki właściwej dla najmu (23 proc).
W drugim wypadku, gdy najemca może wybrać świadczeniodawcę, co do zasady dostawę mediów należy rozdzielić od najmu – wyjaśnił sędzia Roman Wiatrowski.
Inaczej woda
Dodał, że w praktyce inaczej trzeba traktować dostawę takich mediów, jak woda, ścieki czy energia elektryczna, a inaczej wywóz śmieci. W pierwszym wypadku istotne są przesłanki ekonomiczne, które pozwalają rozgraniczyć np. dostawę wody od najmu. NSA powołał się tu na wskazówkę TSUE, że istotne jest to, czy najemca może decydować o zużyciu wody, energii elektrycznej lub energii cieplnej, na podstawie indywidualnych liczników. – Jeżeli najemca może określić, ile wody czy energii zużył, to świadczenie takie będzie opodatkowane odrębnie od najmu, nawet jeśli z umowy z wynajmującym będzie wynikało, że najemca nie miał wyboru dostawcy – tłumaczył sędzia Wiatrowski.
Inaczej śmieci
Przy wywozie nieczystości decydujące będzie natomiast to, czy najemca ma choćby potencjalnie możliwość wyboru świadczeniodawcy, niezależnie od tego, czy z niej faktycznie skorzystał – wyjaśnił sędzia. Podkreślił, że w stanie prawnym, którego dotyczyła rozpatrywana sprawa (do końca 2011 r.), właściciele nieruchomości mieli możliwość wyboru świadczeniodawcy, bo przewidywała to ustawa o utrzymaniu czystości w gminach. Jeśli również umowa najmu przewidywała taki wybór, to wywóz śmieci należało traktować odrębnie od najmu i opodatkować niższą stawką VAT.
Od 1 stycznia 2012 r. zmienił się jednak stan prawny – zwrócił uwagę sędzia Wiatrowski. Obecnie przepisy zobowiązują gminy do odbioru odpadów od mieszkańców. Świadczeniodawcy wybierani są w drodze przetargów. To oznacza, że najemcy nie mają możliwości wyboru odbiorcy. Najem i odbiór śmieci należy więc opodatkować łącznie według 23 proc. stawki VAT.
W sprawie rozpatrywanej przez NSA (a wcześniej przez TSUE) chodziło o Wojskową Agencję Mieszkaniową, która m.in. oddaje nieruchomości w trwały zarząd, dzierżawę, najem lub użyczenie. Obciąża najemców za zużyte media, takie jak: energia elektryczna, cieplna, dostawa wody, wywóz nieczystości itp.
ORZECZNICTWO
Wyrok NSA z 10 lipca 2015 r., sygn. akt I FSK 944/15. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
