Ogólna zasada stanowi, że rozliczenie VAT następuje w państwie, w którym towary znajdują się w momencie ich wprowadzenia do Unii Europejskiej. Wyjątek to zastosowanie szczególnych procedur celnych
Cykl: Miejsce dostaw towarów (cz. 5)
Import towarów (czyli przywóz na terytorium Unii Europejskiej towarów spoza jej terytorium) może podlegać opodatkowaniu VAT w Polsce. O tym, czy tak się dzieje, decydują przepisy o miejscu świadczenia importu towarów.
Na terytorium i poza
Od 1 kwietnia 2014 r. czynnością podlegającą opodatkowaniu VAT w Polsce jest import towarów na terytorium kraju (a nie import towarów), zaś importem towarów jest przywóz towarów z terytorium państwa trzeciego na terytorium Unii Europejskiej (a nie na terytorium kraju) (zob. art. 2 pkt 7 oraz art. 5 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT). Powoduje to, że obecnie import towarów dzieli się na:
1) import towarów na terytorium kraju (podlegający opodatkowaniu VAT w Polsce),
2) import towarów poza terytorium kraju (niepodlegający opodatkowaniu VAT w Polsce, lecz w innym państwie członkowskim).
O tym, czy przywóz towaru spoza Unii Europejskiej stanowi import towarów na, czy poza terytorium kraju, decyduje art. 26a ustawy o VAT.
W momencie wprowadzenia
Jak stanowi art. 26a ust. 1 ustawy o VAT miejscem importu towarów jest co do zasady terytorium państwa członkowskiego, na którym towary się znajdują w momencie ich wprowadzenia na terytorium Unii Europejskiej. Powoduje to, że miejsce importu towarów wprowadzanych na terytorium UE przez Polskę znajduje się co do zasady na terytorium kraju (a więc import ten stanowi podlegający opodatkowaniu VAT w Polsce import towarów na terytorium kraju). [przykład 1]
Natomiast miejsce importu towarów wprowadzanych na terytorium Unii Europejskiej przez inne niż Polska państwo członkowskie znajduje się co do zasady poza terytorium kraju (a więc import ten nie stanowi podlegającego opodatkowaniu VAT w Polsce importu towarów na terytorium kraju). [przykład 2]
Szczególne przypadki
Zasada określona w art. 26a ust. 1 ustawy o VAT nie ma bezwzględnego zastosowania. Z artykułu 26a ust. 2 ustawy o VAT wynika bowiem szczególny sposób ustalania miejsca świadczenia importu towarów, jeżeli importowane towary zostają objęte w momencie ich wprowadzenia na terytorium Unii Europejskiej jedną z pięciu procedur i przeznaczeń celnych. [ramka]
W przypadkach takich miejscem świadczenia importu towarów jest – zgodnie z wskazanym art. 26a ust. 2 ustawy o VAT – terytorium państwa członkowskiego, na którym towary te przestaną podlegać tym procedurom i przeznaczeniom.
Zatem miejsce świadczenia importu towarów znajduje się na terytorium Polski, jeżeli towary przestają podlegać wymienionym procedurom i przeznaczeniom na terytorium kraju (taki import towarów stanowi podlegający opodatkowaniu VAT w Polsce import towarów na terytorium kraju). [przykład 3]
Natomiast w przypadkach, gdy towary przestają podlegać wymienionym procedurom i przeznaczeniom poza terytorium Polski, miejsce świadczenia importu towarów znajduje się poza terytorium kraju (w tym zakresie import towarów nie stanowi podlegającego opodatkowaniu VAT w Polsce importu towarów na terytorium kraju). [przykład 4]
Zmiany w VAT 2015: Najpierw nowelizacja, potem broszura wyjaśniająca, a na koniec przydałaby się interpretacja ogólna

Zobacz również
Podstawa prawna
Art. 2 pkt 7, art. 5 ust. 1 pkt 3 oraz art. 26a ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.).
Miejsce importu towarów wprowadzanych na terytorium Unii Europejskiej przez Polskę znajduje się zasadniczo na terytorium kraju i tu podlega opodatkowaniu VAT

PRZYKŁAD 1

Z Ukrainy do Polski

Polski przedsiębiorca importuje towary z Ukrainy przez przejście graniczne w Medyce. Miejsce świadczenia importu towarów znajduje się w takich przypadkach co do zasady na terytorium Polski (w momencie wprowadzenia na terytorium UE towary znajdują się bowiem na terytorium Polski), a więc import tych towarów podlega opodatkowaniu VAT w Polsce.

PRZYKŁAD 2

Z Azji przez terytorium sąsiadów

Polska spółka importuje towary z Chin przez Niemcy (port w Hamburgu). Miejsce świadczenia importu towarów znajduje się w takich przypadkach co do zasady na terytorium Niemiec (w momencie wprowadzenia na terytorium UE towary znajdują się bowiem na terytorium Niemiec), a więc ich import nie podlega opodatkowaniu VAT w Polsce, lecz w Niemczech.

PRZYKŁAD 3

Koniec tranzytu w Polsce

Wróćmy do przykładu 2 (tj. polskiej spółki importującej towary z Chin przez Niemcy) i załóżmy, że w momencie wprowadzenia ich na terytorium Unii Europejskiej zostają one objęte procedurą tranzytu, której przestają podlegać na terytorium Polski. W takim przypadku miejsce świadczenia importu towarów znajduje się na terytorium Polski, a więc podlega on opodatkowaniu VAT w Polsce, a nie w Niemczech.

PRZYKŁAD 4

Uszlachetnianie czynne jest finalizowane w Niemczech

Niemiecki podatnik importuje towary z Rosji przez przejście graniczne w Terespolu. Towary w momencie ich wprowadzenia na terytorium Unii Europejskiej zostają objęte procedurą uszlachetniania czynnego w systemie zawieszeń, której to procedurze przestają podlegać na terytorium Niemiec. W takim przypadku miejsce świadczenia importu towarów znajduje się na terytorium Niemiec, a więc nie podlega opodatkowaniu VAT w Polsce, lecz w Niemczech.

Kiedy można inaczej

Procedury i przeznaczenia, w przypadku których miejsce świadczenia importu towarów ustala się w sposób szczególny:

1) procedura uszlachetniania czynnego w systemie zawieszeń,

2) procedura odprawy czasowej z całkowitym zwolnieniem od należności celnych przywozowych,

3) procedura składu celnego,

4) procedura tranzytu, w tym także składowanie czasowe przed nadaniem przeznaczenia celnego,

5) przeznaczenie: wprowadzenie towarów do wolnego obszaru celnego lub składu wolnocłowego

EKSPERT RADZI

Z Chin przez Niemcy do Polski

Polska firma zamówiła z Chin towar potrzebny do produkcji. Płatności dokonała na podstawie wystawionej przez chińskiego kontrahenta faktury jeszcze przed otrzymaniem towaru. Po dwóch miesiącach chiński kontrahent wysłał pocztą lotniczą zamówiony towar i załączył do paczki fakturę na 20 euro o nieprawidłowej treści (innej niż wystawiona wcześniej) i wartości (prawidłowa wartość to ponad 2000 euro). W związku z tym towar przeszedł przez niemiecki urząd celny jako towar zwolniony z uwagi na niską wartość faktury. Jak potraktować takie nabycie?
Jedną z czynności podlegających opodatkowaniu VAT jest import towarów na terytorium kraju, czyli przywóz towarów z terytorium państwa trzeciego na terytorium Unii Europejskiej, którego miejsce – w świetle przepisów art. 26a ustawy o VAT – znajduje się w Polsce. Jak z tego wynika, miejscem importu towarów jest terytorium państwa członkowskiego, na którym towary się znajdują w momencie ich wprowadzenia do UE. W opisanym przypadku terytorium tym są Niemcy. Zatem nie dochodzi do importu towarów na terytorium kraju, lecz do importu towarów poza terytorium kraju (czyli czynności, która nie podlega opodatkowaniu VAT w Polsce).
Oznacza to, że podatnik nie musi rozliczać w Polsce VAT z tytułu importu towarów (może natomiast być – przynajmniej teoretycznie – zobowiązany do rozliczenia VAT z tytułu importu w Niemczech). Powinien natomiast rozliczyć w Polsce wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, do którego doszło na podstawie art. 11 ust. 1 ustawy o VAT (przepis ten stanowi, że przez WNT za wynagrodzeniem, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, rozumie się również przemieszczenie towarów przez podatnika podatku od wartości dodanej lub na jego rzecz, należących do tego podatnika, z terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium kraju na terytorium kraju, jeżeli towary te zostały przez tego podatnika na terytorium tego innego państwa członkowskiego w ramach prowadzonego przez niego przedsiębiorstwa wytworzone, wydobyte, nabyte, w tym też w ramach WNT, albo zaimportowane, i mają służyć działalności gospodarczej podatnika). O okresie rozliczenia tego WNT decyduje moment powstania obowiązku podatkowego, który powstał 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu przemieszczenia towarów z Niemiec do Polski (zob. art. 20 ust. 5 ustawy o VAT).
Podstawa prawna
Art. 2 pkt 7, art. 5 ust. 1 pkt 3, art. 11 ust. 1, art. 20 ust. 5 oraz art. 26a ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.).
Spoza Unii do Francji
Firma otrzymała fakturę od kontrahenta szwajcarskiego. Na fakturze została wskazana jako nabywca, ale miejscem dostawy była Francja. Odprawy celnej dokonał podmiot francuski, a towar nigdy nie został przywieziony do Polski. Czy w związku z tym firma powinna w Polsce rozpoznać import towarów lub WNT?
Import towarów, którego miejsce świadczenia (ustalone w oparciu o przepisy art. 26a ustawy o VAT) znajduje się na terytorium kraju, podlega opodatkowaniu VAT. Jak stanowi art. 26a ust. 1 ustawy o VAT miejscem importu towarów jest terytorium państwa członkowskiego, na którym towary znajdują się w momencie ich wprowadzenia do UE (z nieistotnymi w omawianej sytuacji wyjątkami). Powoduje to, że w przedstawionej sytuacji nie doszło do podlegającego opodatkowaniu VAT w Polsce importu towarów na terytorium kraju. Wskazane nabycie nie stanowi także WNT (na skutek dostawy towar został przemieszczony spoza terytorium UE do państwa członkowskiego, a nie między państwami członkowskimi), jak również żadnej z pozostałych czynności podlegających opodatkowaniu VAT w Polsce. Powoduje to, że dokonanie nabycia nie wywołało żadnych skutków na gruncie polskich przepisów VAT. Firma nie musi więc wykazywać go w składanych w Polsce deklaracjach VAT.
Podstawa prawna
Art. 2 pkt 7, art. 5 ust. 1 pkt 3, art. 9 ust. 1, art. 11 ust. 1 oraz art. 26a ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.).
Najpierw wywóz, potem powrót
Kontrahent spoza Unii Europejskiej chce zwrócić towar, który dwa miesiące wcześniej został wyeksportowany. Czy zgadzając się na taki zwrot, polska firma będzie musiała zapłacić VAT z tytułu importu?
Importem towarów jest przywóz towarów z terytorium państwa trzeciego na terytorium UE. Jeżeli miejsce importu znajduje się na terytorium Polski, to tu import towarów podlega opodatkowaniu VAT.
Miejsce świadczenia importu towarów ustala się na podstawie art. 26a ustawy o VAT. Wynika z niego zasada, że miejscem importu jest terytorium państwa członkowskiego, na którym towary znajdują się w momencie ich wprowadzenia do UE. Zakładam, że miejsce świadczenia importu zwracanego towaru będzie się znajdować na terytorium Polski.
Oznaczałoby to, że w związku z powrotnym przywozem towaru dojdzie do importu podlegającego opodatkowaniu VAT w Polsce. Import ten będzie mógł być jednak zwolniony z VAT. Na podstawie art. 45 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT zwalnia się od podatku import towarów powracających z terytorium państwa trzeciego, zwolnionych od cła, dokonywany przez podatnika, który wcześniej wywiózł te towary. Jak wynika z art. 185 wspólnotowego kodeksu celnego, towary wspólnotowe, które po wywiezieniu poza obszar celny Wspólnoty są powrotnie na ten obszar wprowadzane i dopuszczane do swobodnego obrotu w terminie 3 lat, zostają na wniosek osoby zainteresowanej zwolnione z należności celnych przywozowych. Zatem – zakładając, że nie ma w przedstawionej sytuacji miejsca jeden z wskazanych w dalszej części art. 185 WKC wyjątków wyłączających stosowanie zwolnienia – na wniosek firmy powrotny przywóz przedmiotowego towaru będzie zwolniony od cła, a w konsekwencji również z VAT.
Podstawa prawna
Art. 2 pkt 7, art. 5 ust. 1 pkt 3, art. 26a oraz art. 45 ust. 1 pkt 4 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.). Art. 185 rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 z 12 października 1992 r. ustanawiającego Wspólnotowy Kodeks Celny (Dz.Urz. WE z 1992 r. L 302 ze zm.).
POPRZEDNIE CZĘŚCI CYKLU UKAZAŁY SIĘ:
cz. 1 / 1 czerwca 2015 / nr 104
cz. 2 / 8 czerwca 2015 / nr 108
cz. 3 / 15 czerwca 2015 / nr 113
cz. 4 / 29 czerwca 2015 / nr 123