Jak opodatkowane są pożyczki od różnych osób i podmiotów?

Od pożyczek pieniężnych trzeba zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych, chyba że pożyczkobiorca jest zwolniony z tej daniny. Odsetki mogą być z kolei przychodem (dla pożyczkodawcy) lub kosztem (dla pożyczkobiorcy).

Czy pożyczka od babci jest z daniną

Pani Jolanta pożyczy od babci 100 tys. zł na zakup mieszkania. Trudno powiedzieć, kiedy zwróci pieniądze, ale będzie chciała to zrobić jak najszybciej. Czy od pożyczki musi odprowadzić daninę fiskusowi?

NIE

Pani Jolanta powinna zacząć od sporządzenia umowy pożyczki. Musi też wiedzieć, że pożyczki od członków najbliższej rodziny, przekraczające kwotę 9637 zł (w okresie pięciu lat) są zwolnione z podatku od czynności cywilnoprawnych, o ile nabywca spełni warunki. Do członków najbliższej rodziny zalicza się m.in. wstępnych, a więc matkę i babcię. Przepisy nie określają też limitu zwolnienia. Można więc pożyczyć dowolną kwotę i po spełnieniu warunków nie zapłacić daniny. Wystarczy, aby pieniądze zostały przekazane przelewem na konto bankowe, konto w SKOK lub przekazem pocztowym, a pożyczkobiorczyni złożyła – w terminie 14 dni od podpisania umowy pożyczki – deklarację na podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC-3). Pani Jolanta będzie zwolniona z podatku, jeśli spełni te wymogi.

Podstawa prawna

Art. 9 ust. 10 lit. b ustawy z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 626).

Czy środki od znajomego są objęte podatkiem

Pani Bożena chce pożyczyć 20 tys. zł od narzeczonego. Pieniądze zamierza oddać dopiero po ślubie. Czy będzie musiała zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych?

TAK

Narzeczeni co do zasady są osobami niespokrewnionymi. Ustawodawca podatkowy traktuje ich więc inaczej niż członków najbliższej rodziny. Jeśli pożyczka przekracza kwotę 5 tys. zł, to trzeba od nadwyżki ponad nią zapłacić podatek. Jak wynika bowiem z art. 9 ustawy o PCC, zwalnia się od podatku pożyczki udzielane na podstawie umowy zawartej między osobami niespokrewnionymi do łącznej wysokości nieprzekraczającej kwoty 5 tys. zł od jednego podmiotu i 25 tys. zł od wielu podmiotów – w okresach trzech kolejnych lat kalendarzowych, począwszy od 1 stycznia 2009 r. Pierwszy okres zakończył się 31 grudnia 2011 r., kolejny zaczął 1 stycznia 2012 r., a następny 1 stycznia 2015 r.

Biorąc pod uwagę ten przepis, należy wskazać, że pani Bożena będzie musiała zapłacić podatek od kwoty 15 tys. zł (20 tys. – 5 tys.). Tyle wynosi bowiem nadwyżka ponad limit 5 tys. zł, który jest zwolniony z podatku. Stawka podatku wynosi 2 proc., a więc musi uiścić 300 zł. Powinna również ona pamiętać o obowiązku złożenia deklaracji na formularzu PCC-3. Na obie czynności ma 14 dni od dnia zawarcia umowy pożyczki.

Zwróćmy również uwagę, że jeśli podatnik pożycza pieniądze od jednej osoby więcej niż raz, trzeba sumować kwoty pożyczek w okresach trzyletnich. Dopóki kwoty tych pożyczek w okresie trzyletnim (od 1 stycznia 2015 r. do 31 grudnia 2017 r.) nie przekroczą 5 tys. zł, nie będzie trzeba płacić podatku. Nie dotyczy to jednak pani Bożeny, ponieważ w jej przypadku już pierwsza pożyczka przekracza limit.

Podstawa prawna

Art. 9 ust. 10 lit. d ustawy z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 626).

Czy od pożyczki jest podatek dochodowy

Pani Joanna, właścicielka spółki z o.o., udzieliła pożyczki tej spółce na działalność bieżącą. Czy spółka będzie musiała zapłacić podatek od niej?

NIE

Pożyczka z majątku prywatnego udzielona własnej firmie to dość popularny sposób zasilenia jej w pieniądze. Jeśli jest to spółka kapitałowa (sp. z o.o., akcyjna), to pożyczka od wspólnika (akcjonariusza) jest zwolniona z podatku od czynności cywilnoprawnych. Spółka, jako pożyczkobiorca, nie zapłaci również przychodu, ponieważ kwota ta została wyłączona z katalogu przychodów na podstawie art. 12 ust. 4 pkt 1 ustawy o CIT. Jeśli spółka zwróci pożyczkę pani Joannie, nie będzie to dla niej koszt uzyskania przychodów, a dla podatniczki (udziałowca) nie będzie to przychód. Jeśli jednak umowa pożyczki przewiduje wypłatę odsetek pożyczkodawcy (pani Joannie), to odsetki będą kosztem dla spółki. Firma musi jednak pamiętać o ograniczeniach wynikających z art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o CIT. Dla pani Joanny wypłacone odsetki będą z kolei przychodem z kapitałów pieniężnych. Podatek od odsetek będzie musiała pobrać spółka.

Podstawa prawna

Art. 12 ust. 4 pkt 1, art. 16 ust. 1 pkt 10 lit. a, art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61, art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 851 ze zm.).

Czy firma zapłaci należność

Pan Józef prowadzi działalność gospodarczą (firma A), ale ostatnio ma gorszy okres. Chce od innej firmy pożyczyć pieniądze na zapłatę podatku. Czy będzie musiał zapłacić podatek od tych pieniędzy?

TAK

Pożyczki od firm są co do zasady opodatkowane podatkiem od czynności cywilnoprawnych, chyba że jedna ze stron transakcji występuje w charakterze podatnika VAT. W takim przypadku stosujemy art. 2 pkt 4 ustawy o PCC. Zgodnie z nim czynność cywilnoprawna, inna niż umowa spółki i jej zmiany, nie podlega daninie, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

● opodatkowana podatkiem od towarów i usług,

● zwolniona z podatku od towarów i usług – z pewnymi wyjątkami, które nie mają tu zastosowania.

Gdyby pożyczkodawcą był np. bank, to występowałby w roli podatnika VAT. W efekcie pożyczkobiorca nie musiałby płacić podatku od czynności cywilnoprawnych – byłby z niego zwolniony. Jeśli jednak firma, od której pan Józef chce pożyczyć pieniądze, nie występuje w tej konkretnej transakcji (pożyczki) jako podatnik VAT, to musi zapłacić PCC. Obowiązek podatkowy powstanie z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej (zawarcia umowy), a stawka daniny wynosi 2 proc. W ciągu 14 dni od zawarcia umowy pożyczki trzeba złożyć deklarację na formularzu PCC-3 i wpłacić należny podatek.

Podstawa prawna

Art. 2 pkt 4, art. 6 ust. 1 pkt 7, art. 7 ust. 1 pkt 4 ustawy z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 626).

SKA wystąpią o zwrot PCC nawet po przedawnieniu

Czy środki od kolegów są obłożone daniną

Pani Agnieszka zamierza pożyczyć po 4 tys. zł od trzech kolegów. Zwróci im pieniądze do końca września tego roku. Czy musi od każdej z tych pożyczek zapłacić podatek?

NIE

Z podatku od czynności cywilnoprawnych zwolnione są m.in. pożyczki między osobami, które nie są spokrewnione (np. kolegów, koleżanek, przyjaciół) i pod warunkiem że nie przekraczają określonych w przepisach limitów. Jeśli chodzi o pożyczki od jednej osoby, jest to kwota 5 tys. zł w okresach trzyletnich, począwszy od 1 stycznia 2009 r. Gdy podatnik pożycza pieniądze od kilku osób, limit wynosi 25 tys. zł. Jeśli więc pani Agnieszka zaciągnie trzy pożyczki na łączną kwotę 12 tys. zł, to nie będzie musiała płacić daniny fiskusowi. Gdyby w okresie trzyletnim (od 1 stycznia 2015 r. do 31 grudnia 2017 r.) kwoty pożyczek od wielu osób przekroczyły sumę 25 tys. zł, to od nadwyżki ponad tę kwotę pani Agnieszka musiałaby zapłacić daninę. Stawka wynosi 2 proc.

Podstawa prawna

Art. 9 ust. 10 lit. d ustawy z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 626).

Czy od pożyczki od ojca jest podatek

Pani Anna chce pożyczyć od ojca 3 tys. zł. Zamierza je przeznaczyć na szkolenie. Wiedza uzyskana podczas niego przyda się jej w pracy. Pieniądze zamierza zwrócić pod koniec roku. Czy od pożyczki będzie musiała zapłacić podatek?

NIE

Do pożyczek od członków najbliższej rodziny stosuje się przepisy analogiczne jak do opodatkowania darowizn od osób najbliższych. Pożyczki pieniężne od małżonka, zstępnych (córka, syn, wnuczka, wnuk), wstępnych (matka, ojciec, babcia, dziadek), pasierba, rodzeństwa, ojczyma i macochy są więc zwolnione z podatku od czynności cywilnoprawnych, pod warunkiem że nabywca (pożyczkobiorca) spełni określone w art. 9 ust. 10 lit. b ustawy o PCC warunki. Jeśli pożyczka lub kilka pożyczek z ostatnich pięciu lat nie przekraczają limitu 9637 zł, nie trzeba ich opodatkowywać ani nawet zgłaszać do urzędu skarbowego. Jeśli jednak w okresie pięcioletnim suma pożyczek od najbliższej rodziny przekroczy limit 9637 zł, podatnik nie zapłaci daniny, jeśli: złoży deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych właściwemu organowi podatkowemu w terminie 14 dni od daty dokonania czynności (służy do tego formularz PCC-3) oraz udokumentuje otrzymanie pieniędzy na rachunek bankowy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.

A zatem ojciec pani Ani może przelać jej pieniądze (3 tys. zł) na konto w banku, w SKOK lub przekazem pocztowym, ale może też dać jej te środki w gotówce. Czytelniczka nie musi ich zgłaszać do urzędu, bo nie został przekroczony powyższy limit. Warto jednak, aby ojciec z córką przed przekazaniem gotówki sporządzili umowę pożyczki.