Często nawet nie podejrzewamy, że w związku z sytuacją, która miała miejsce, osiągnęliśmy przychód, od którego należy zapłacić podatek dochodowy (PIT). Nie oznacza to jednak, że tak samo myślą organy podatkowe, bo te rozumieją „realną korzyść majątkową” znacznie szerzej niż zwykli zjadacze chleba
Czy od umorzonej kary bibliotecznej jest PIT
Wypożyczyłem książki w bibliotece miejskiej i na śmierć o tym zapomniałem – opowiada pan Adam. – W związku z tym naliczono mi karę. Złożyłem wniosek, prosząc o jej umorzenie i udało się – nie musiałem płacić. Myślałem, że już po sprawie, ale po kilku miesiącach na mój adres z biblioteki przyszedł PIT-8C, z którego wynika, że muszę uregulować podatek. Czy rzeczywiście mam taki obowiązek – pyta czytelnik.
TAK
Fiskus stoi na stanowisku, że osoba, której umorzono zobowiązanie, osiąga przychód i w związku z tym powinna rozliczyć podatek dochodowy. Tłumaczy to w ten sposób, że gdyby czytelnik zapłacił karę za przetrzymanie książek, to jego domowy budżet byłby mniejszy. Skoro kary nie ma, bo biblioteka od niej odstąpiła, to ma więcej pieniędzy, niż powinien. Dla fiskusa są one przychodem i trzeba je rozliczyć w rocznym PIT. Warto to zrobić, żeby uniknąć późniejszych konsekwencji, bo biblioteka wysyłając informacyjny PIT-8C na adres czytelnika, przesłała go także do urzędu skarbowego. W związku z tym osoba, której umorzono karę, powinna – dla własnego dobra – rozpoznać jej wartość jako przychód z innych źródeł i opodatkować.
Podstawa prawna
Art. 10 ust. 1, art. 11 ust. 1, art. 20 ust. 1 pkt 9, art. 42a ustawy o PIT z 26 lipca 1991 r. (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.).
Czy każde stypendium jest zwolnione z PIT
Jestem studentką akademii sztuk pięknych. Mam spore osiągnięcia i wysoką średnią – chwali się pani Dorota. – W związku z tym złożyłam wniosek do rektora uczelni o przyznanie mi nagrody motywacyjnej ministra kultury i dziedzictwa narodowego. I udało mi się – nagrodę otrzymałam, tyle tylko, że w niedługim czasie przyszedł też PIT-8C. Czy wszystkie stypendia są opodatkowane – pyta czytelniczka.
NIE
Większość stypendiów rzeczywiście korzysta ze zwolnienia w podatku dochodowym, ale akurat to, które otrzymała czytelniczka, do nich nie należy. Zgodnie z obowiązującymi przepisami podatku płacić nie trzeba od stypendiów uczniów, studentów, doktorantów, a także osób uczestniczących w innych formach kształcenia, o ile są one wypłacane ze środków pochodzących z budżetu państwa, samorządu, albo środków własnych szkół i uczelni, pod warunkiem że przyznano je na podstawie przepisów o systemie oświaty lub prawa o szkolnictwie wyższym. Stypendium czytelniczki nie spełnia tego ostatniego warunku, bo przyznawane jest na podstawie ustawy o prowadzeniu i organizowaniu działalności kulturalnej. W związku z tym będzie musiała je opodatkować.
Podstawa prawna
Art. 21 ust. 1 pkt 40 ustawy o PIT z 26 lipca 1991 r. (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.).
Czy od zamiany nieruchomości płaci się podatek
Dwa lata temu dziadek przekazał mi darowizną działkę pod Olsztynem. Niedawno zamieniłem nieruchomość na inną działkę położoną nad morzem. Wartość obydwu jest dokładnie taka sama, w związku z tym na zamianie nic nie zyskałem i nic nie straciłem. Tymczasem fiskus chce ode mnie podatku, a ja nie wiem, za co – dziwi się pan Tomek. – Muszę zapłacić?
TAK
Zamiana jednej nieruchomości na inną traktowana jest tak jak jej sprzedaż. W związku z tym każdy, kto decyduje się na zamianę nieruchomości przed upływem 5 lat od jej nabycia, musi zdawać sobie sprawę z tego, że osiąga przychód podlegający PIT. Zasadniczo podatku można uniknąć. Najprostszym na to sposobem jest wykorzystanie nowej nieruchomości na cele mieszkaniowe. Jednak nawet wtedy, gdy nieruchomość ma zostać przeznaczona na inny cel (np. będzie to działka rolna), to i tak daniny zwykle udaje się uniknąć, bo fiskus widzi w zamianie nie tylko przychód, ale i koszt. Przychodem jest co prawda wartość działki, którą dostajemy w wyniku zamiany, ale od niego (jako koszt) można odliczyć cenę, za którą kupiona została działka oddawana. Niestety takiej możliwości nie mają osoby, które otrzymały nieruchomość nieodpłatnie np. w darowiznie lub spadku, bo w związku z tym, że dostały ją za darmo, nie mają kosztu, który mógłby pomniejszyć przychód.
Podstawa prawna
Art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT, art. 21 ust. 1 pkt 131, art. 21 ust. 25, art. 30e ustawy o PIT z 26 lipca 1991 r. (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.).
Czy od ugody po wypadku też może być danina
Miałem poważny wypadek drogowy – mówi pan Adam. Jechałem rowerem, gdy wjechał we mnie samochód. Kilka dni po zdarzeniu kierowca auta przyszedł do mnie do szpitala i zaproponował odszkodowanie. Zgodziłem się, podpisaliśmy ugodę i przyjąłem zadośćuczynienie. Podczas sprawy sądowej od razu powiedziałem, że się dogadaliśmy, przez co sąd wymierzył kierowcy niższą karę. Tyle tylko, że fiskus żąda ode mnie podatku. Czy powinienem go zapłacić?
TAK
Wolne od podatku dochodowego są wyłącznie odszkodowania wynikające z umów i ugód sądowych. Tymczasem w przypadku opisanym przez czytelnika ugoda podpisana została jeszcze przed rozprawą sądową – kilka dni po wypadku, w szpitalu. Samo powołanie się na nią przed sądem niczego nie zmienia, bo sąd nie brał udziału w jej zawieraniu ani tego nie kontrolował. Oczywiście sąd wziął ją pod uwagę przy wymierzaniu kary sprawcy, ale nie oznacza to wcale, że ugoda została zawarta przed sądem. Niestety w opisanej sytuacji podatek trzeba będzie zapłacić.
Podstawa prawna
Art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT z 26 lipca 1991 r. (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.).
Czy od zamiany spadku na gotówkę jest PIT
W spadku po rodzicach dostałyśmy z siostrą mieszkanie. Każda z nas po połowie. Po roku takiej współwłasności postanowiłam oddać jej swoją część w zamian za jej równowartość. Nie wzięłam nawet złotówki więcej – mówi pani Marzena. – Czy będę musiała podzielić się ze skarbówką?
TAK
Niestety organy podatkowe i sądy prezentują niekorzystne dla podatników stanowisko w tego typu sprawach. Uznają bowiem, że samo nabycie części mieszkania w drodze spadku jest wolne od PIT, podczas gdy jej sprzedaż jest już opodatkowana. Podatek należny jest jednak wyłącznie wtedy, gdy do sprzedaży dochodzi przed upływem pięciu lat od nabycia spadku. Nie ma przy tym znaczenia to, że czytelniczka sprzedała swój udział w mieszkaniu za tyle, ile on był wart. Zasadniczo sprzedaje się przecież rzeczy za tyle, ile są warte.
Podstawa prawna
Art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT z 26 lipca 1991 r. (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.).
Czy pożyczenie firmowych pieniędzy to również przychód
Prowadzę firmę razem z mężem – opowiada pani Żaneta. – Na firmowym koncie mamy sporo pieniędzy. Jakiś czas temu postanowiłam przelać parę złotych na swoje prywatne konto i zainwestować w akcje. Kiedy inwestycja się zwróciła, wszystko co do grosza oddałam. Nie myślałam, że z tytułu tej „pożyczki” będę musiała zapłacić podatek. Skarbówka jednak stwierdziła inaczej. Czy słusznie?
TAK
Według organów podatkowych bezpłatne korzystanie z firmowych pieniędzy to przychód pożyczającego. To, że firma jest rodzinna, nie ma w tej sprawie znaczenia, bo z PIT zwolnione są wyłącznie nieodpłatne świadczenia otrzymane od najbliższych. W tym jednak przypadku pieniądze zostały pożyczone nie od męża, tylko od spółki. Przychód czytelniczki stanowi zatem wartość odsetek od pożyczki, które musiałaby zapłacić, gdyby pożyczyła pieniądze np. w banku. W związku z tym organy podatkowe najpewniej wyliczą go w oparciu o średnią stopę kredytów bankowych i na sto procent opodatkują.
Podstawa prawna
Art. 11 ust. 1, art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy o PIT z 26 lipca 1991 r. (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.).