Sąd wyjaśnił, że urzędy mogą zastosować dowolną metodę – niekoniecznie jedną z tych, które wymieniono w ordynacji podatkowej. Warunek jest tylko taki, że organ musi uzasadnić, dlaczego przeprowadził szacunek w taki, a nie inny sposób.
Sprawa dotyczyła właściciela lokalu gastronomicznego w Zakopanem. Nie rejestrował on w kasie fiskalnej całego utargu. W ten sposób zaniżał obrót i VAT.
Gdy fiskus to zauważył, uznał księgi podatkowe za nierzetelne i oszacował podstawę opodatkowania. Nie przyjął jednak żadnej z metod wymienionych w art. 23 par. 3 ordynacji podatkowej, tylko zastosował inną – wymyśloną przez siebie – analizę ilościowo-wartościową towarów. Powołał się na art. 23 par. 4 i 5 ordynacji i wyjaśnił, że taki sposób szacowania da wynik najbliższy rzeczywistości.
Jak liczył fiskus
Na podstawie faktur za alkohol i pudełka do pizzy organy podatkowe ustaliły ilość towarów kupionych przez lokal w ciągu roku. Alkohol podzieliły na grupy obejmujące po kilka rodzajów trunków, a pizze – niezależnie od wielkości – potraktowały jako jeden towar. Dla każdej grupy ustalono średnią marżę. Na tej podstawie oszacowano obrót, który w przypadku samego tylko alkoholu miał zostać zaniżony o 2 mln 400 tys. zł.
Środki przekazane na zapłatę podatku nie stanowią przychodu
Środki przekazane na zapłatę podatku nie stanowią przychodu

Zobacz również
Ponieważ zobowiązanie za pierwsze miesiące roku już się przedawniło, więc organ podzielił wyliczony obrót na 12 miesięcy i na tej podstawie ustalił go dla tej części roku, której nie objęło jeszcze przedawnienie.
Bezpłatnie rozdane
Podatnik kwestionował te ustalenia. Zależało mu na tym, żeby organ zrezygnował z szacunku, dlatego postanowił przedstawić dodatkowe dokumenty. Wynikało z nich, że obrót był znacznie niższy niż ustalony przez organy. Podatnik udowadniał, że część kupionych towarów została bezpłatnie rozdana w lokalu. Znalazł też świadków, którzy to potwierdzili. Uważał, że fiskus powinien obliczyć podatek na podstawie przedstawionych dokumentów, a nie szacować podstawę opodatkowania. Tłumaczył, że unijna dyrektywa o VAT w ogóle na to nie pozwala. Gdyby jednak okazało się, że organ może szacować, to powinien się trzymać metod wymienionych w art. 23 par. 3 ordynacji, a nie ustalać wysokość obrotów na własną rękę – twierdził podatnik. Wskazywał, że organy mogły porównać obroty jego firmy z obrotami innych firm z branży.
Sądy na niekorzyść
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie stwierdził, że organy postąpiły słusznie. Wyjaśnił, że dowody przedstawione przez podatnika były sprzeczne ze sobą, a jego argumentacja nieracjonalna. W tej sytuacji fiskus miał prawo dokonać szacunku i nie musiał wybierać metody przewidzianej w art. 23 par. 3 ordynacji, skoro uważał, że nie da ona rezultatu zbliżonego do rzeczywistości.
NSA orzekł tak samo. Wyjaśnił, że unijna dyrektywa nie ma w tej sprawie nic do rzeczy. Szacowanie podstawy opodatkowania zostało uregulowane wyłącznie w prawie krajowym.
– Unijna dyrektywa o VAT nic o tym nie mówi, a polskie przepisy pozwalają na wybór metody spoza ordynacji, pod warunkiem że organ ją uzasadni – powiedziała sędzia Małgorzata Niezgódka-Medek.
W tej konkretnej sprawie przesądził o tym charakter i położenie lokalu, co zostało szczegółowo uzasadnione przez organy podatkowe – uznał NSA.
ORZECZNICTWO
Wyrok NSA z 26 maja 2015 r., sygn. akt I FSK 1854/13. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia