Żona nie może zarejestrować się do celów daniny od towarów i usług, jeżeli zrobił to już mąż z tytułu prowadzenia działalności rolniczej – potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny.
Sprawa dotyczyła małżeństwa, w którym mąż rozliczał VAT od sprzedaży owoców. Żona natomiast zarejestrowała działalność gospodarczą w zakresie prowadzenia usług ochrony roślin. Musiała to zrobić, aby dostać dofinansowanie do zakupu ciągnika i opryskiwacza. Następnie złożyła deklarację VAT, w której, w związku z zakupem, wykazała podatek naliczony. Zażądała zwrotu z urzędu skarbowego ponad 45 tys. zł.
Naczelnik urzędu odmówił. Stwierdził, że kobieta, mimo złożonego zgłoszenia rejestracyjnego, nie jest czynnym podatnikiem VAT. Podobnie uznał dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi. Wyjaśnił, że ustawa o VAT przewiduje szczególne rozwiązania dla podatników prowadzących wyłącznie gospodarstwo rolne – tylko jeden z nich może się zarejestrować jako podatnik. Skoro w tej sprawie gospodarstwo było własnością obojga małżonków, a jego reprezentantem był mąż podatniczki, który już wcześniej zarejestrował się dla celów VAT, to ona sama nie mogła tego uczynić.
W skardze do sądu pełnomocnik zarzucił dyrektorowi izby pominięcie art. 96 ust. 2 ustawy o VAT. Przepis ten wprawdzie pozwala na złożenie zgłoszenia rejestracyjnego tylko przez jedną z osób fizycznych, na które będą wystawiane faktury przy zakupie towarów i usług i które będą wystawiały faktury przy sprzedaży produktów rolnych. Dotyczy on jednak wyłącznie sprzedaży produktów rolnych, tymczasem kobieta świadczyła usługi. Mogła więc się zarejestrować jako podatnik VAT – twierdził pełnomocnik.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi nie zgodził się z tym, że art. 96 ust. 2 dotyczy wyłącznie sprzedaży produktów rolnych. Ustawa o VAT przewiduje możliwość zarejestrowania tylko przez jedną osobę spośród prowadzących gospodarstwo rolne – orzekł. Dodał, że sam fakt rejestracji dla potrzeb VAT nie ma znaczenia. – Tak jak obowiązek podatkowy w VAT powstaje niezależnie od dokonania rejestracji, tak samo nikt nie nabywa statusu podatnika tylko przez sam fakt zarejestrowania się – tłumaczył sąd.
Tak samo orzekł Naczelny Sąd Administracyjny. – Jeśli gospodarstwo rolne jest współwłasnością małżonków, to podatnikiem może być tylko jedna osoba, która zarejestrowała działalność do celów VAT. W tym wypadku jest to mąż skarżącej – uzasadniała sędzia Danuta Oleś.
Sędzia wyjaśniła, że art. 96 ust. 2 należy rozpatrywać łącznie z art. 15 ust. 4 i 5 oraz art. 2 pkt 15 ustawy o VAT. Wszystkie te przepisy dotyczą działalności rolniczej – obejmującej zarówno sprzedaż produktów rolnych, jak i świadczenie usług.
Wyrok NSA potwierdza to, co wynikało już ze wcześniejszych wyroków (m.in. o sygn. akt I FSK 757/13, I FSK 1006/12, FSK 1211/10).
Podobnie stwierdził wiceminister finansów Jarosław Neneman w odpowiedzi ze stycznia 2015 r. na interpelację poselską nr 30059. Wyjaśnił, że zasada jednego podatnika przy prowadzeniu gospodarstwa rolnego pozwala na przejrzystość rozliczeń. Rolnicy mogą bowiem korzystać z dwóch różnych statusów: podatnika VAT rozliczającego się na zasadach ogólnych i rolnika ryczałtowego, korzystającego z szczególnej procedury opodatkowania. Poza tym małżonkowie mogą razem korzystać z nabywanych towarów i usług (np. sprzętu rolniczego) w pracy we wspólnym gospodarstwie i przy świadczeniu usług – zauważył wiceminister.
ORZECZNICTWO
Wyrok NSA z 13 maja 2015 r., sygn. akt I FSK 210/14. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
