Odpłatne udostępnianie przez gminę przystanków komunikacyjnych nie jest usługą – orzekł NSA.
Sprawa dotyczyła gminy, która zgodnie z art. 16 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym (Dz.U. z 2011 r. nr 5, poz. 13 ze zm.) pobierała opłaty od przewoźników za możliwość zatrzymywania się na przystankach komunikacyjnych. Gmina uważała, że nie jest z tego tytułu podatnikiem. Powoływała się na art. 15 ust. 6 ustawy o VAT, zgodnie z którym nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej ani urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane.
Gmina nie jest podatnikiem VAT, gdy współpracuje z innym samorządem

Zobacz również
Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach był innego zdania. Stwierdził, że zachodzi bezpośredni związek pomiędzy udostępnianiem przez gminę przystanków komunikacyjnych a świadczeniem wzajemnym, czyli opłatą wnoszoną przez przewoźnika. Opłata jest konsekwencją wykonania świadczenia, a w związku z tym działania gminy są usługą w rozumieniu art. 8 ustawy o VAT.
Tego samego zdania był WSA w Gliwicach. Wskazał, że gmina utrzymuje czystość i porządek na przystankach komunikacyjnych położonych na jej obszarze przy drogach publicznych, a za korzystanie z nich przez przewoźników mogą być pobierane opłaty. Mają one charakter fakultatywny, a nie obowiązkowy – podkreślił WSA. To właśnie – według sądu – przesądza o tym, że opłaty mają charakter cywilnoprawny. Gdyby bowiem były pobierane przez gminę jako organ władzy, to zasady ich poboru musiałyby być takie same we wszystkich jednostkach samorządu terytorialnego. A tak nie jest. Należności są więc uregulowane na podstawie umów cywilnoprawnych zawieranych pomiędzy gminą a przewoźnikami, a to, że umowa nie ma formy pisemnej, nie wyklucza zawarcia jej w sposób dorozumiany – stwierdził WSA.
Wyrok ten uchylił NSA. Stwierdził, że gmina realizowała zadania publiczne nałożone na nią przez ustawy, a zatem działała w ramach imperium. Według NSA opłaty otrzymywane przez gminę nie mają cech wynagrodzenia – są zbliżone do opłat administracyjnych. Nie można mówić też o charakterze cywilnoprawnym czynności. Sąd wskazał, że orzecznictwo w tej sprawie jest już ugruntowane, na co wskazują wyroki o sygn. akt I FSK 687/12, I FSK 1781/12 i I FSK 1634/12.
ORZECZNICTWO
Wyrok NSA z 26 marca 2015 r., sygn. akt I FSK 472/14.